Bir Kitabın İzinde Yürürken Kitabın İzini Yitirmek: Al, Düşünce, Bilal CAN

Bir Kitabın İzinde Yürürken Kitabın İzini Yitirmek: Alberto Manguel'in Eserine Bir Bakış yazısını ve Bilal CAN yazarına ait tüm yazıları Kitaphab

Bir Kitabın İzinde Yürürken Kitabın İzini Yitirmek: Alberto Manguel'in Eserine Bir Bakış

23.06.2016 14:19 - Bilal CAN
Bir Kitabın İzinde Yürürken Kitabın İzini Yitirmek: Alberto Manguel'in Eserine Bir Bakış

Şehir ve kent anlatıları geçmişte olduğu gibi bugünlerde de ilgiyle karşılanan, üzerinde uzun uzadıya konuşmaları kendisiyle birlikte getiren yazılar olmuştur. İnsanın mekânsız yaşayamaması ve mekânın da insansız bir anlam ifade etmediği gerçeği insanoğlunun mekânlar üzerine sürekli bir araştırma-öğrenme sürecine sürüklemiştir. Bilmek arzusu, salt bilgi için değil, anlamlandırma ve anlam dünyasını genişletip dünyaya geniş açılardan bakma amacıyla olunca insanoğlu, bu bilişine farklı katmanlar ile dâhil olma arzusunu girişmiştir.

Şehir üzerine, genel olarak ise mekân üzerine çalışmalar işte bu arzunun bir sonucu olarak okunabilir. Ülkemizde bu alanda yapılmış birçok eser mevcuttur. Bu eserlere ilgi günden güne artarken alanda yapılmış çalışmalara esin kaynağı olan çalışmalar da bu ilgiden nasibini almıştır. Tanpınar’ın Beş Şehir adlı çalışması ülkemizdeki şehir üzerine yapılmış çalışmalardan ilklerinden sayılabilir. Hatta Mehmet Kurtoğlu’nun; Türkiye’de şehir kültürü ve şehir bilinci Tanpınar’ın Beş Şehir kitabından sonra ancak oluşabilmiştir. Bugün dahi sahasında tek ve kült bir eser olan Beş Şehir, birçok kimseye ilham vermeye devam etmiştir[1] ifadesi bu alanda Tanpınar’ın önemli bir isim olduğunun göstergesidir.

Bir tür şehir monografi eseri olan Beş Şehir; Ankara, İstanbul, Konya, Erzurum ve Bursa Tanpınar tarafından gezilerek, zamanla tekrar tekrar dönüşlerle incelenerek ortaya konulan önemli bir eserdir. Beş Şehir, bahsedilen beş şehrin hem tarihsel, hem mimari, hem toplumsal yaşantılarını ortaya koyan önemli bir eser olarak literatürümüzde önemli bir yere sahiptir.

Bir Kitabın Peşinden Bir Yazar

Tanpınar’ın İzinden Beş Şehir[2] isimli eser, Tanpınar’ın Beş Şehir adlı eserini okuduktan sonra bu kitabın hikâyesine kaynaklık eden ve Tanpınar’ın gözünden anlattığı şehirlerin peşine düşen AlbertoManguel’in yakın zamanda yazıp yayımladığı bir eser olarak okuyuculara sunuldu. Eserin Tanpınar üzerine çalışanların yakından tanıdığı bir isim tarafından yazılması ilgi ile karşılandı. Batılı bir yazarın hele ki Borges’in yakınında durmuş olması ve Hayali Yerler Sözlüğü eseri ile dikkatleri üzerine çekmiş bir önemli deneme yazarı tarafından Tanpınar üzerine çalışması açıkçası bizi de sevindirmiş ve ortaya koyduğu eser merakla beklenmişti.

Manguel’in Tanpınar ve Beş Şehir merakı her ne kadar tam uyuşmasa da bana ItaloCalvino’nun bir kitap peşinde koşan ve bu kitap içerisinde hikâyelerini anlattığı Bir Kış Gecesi Eğer Bir Yolcu eserini anlattı. Manguel’in Tanpınar’ın İzinde Beş Şehiradlı çalışması da Tanpınar’ın düzeltmelerle 1957 yılında yayımlanan Beş Şehir’deki şehirlerin 2016 yılındaki bir tür karşılaşmasını amaçlamaktaydı. Güzel ve orijinal bir düşüncenin yansıması olan bu çalışma ne yazık ki hedefine tam olarak ulaşamamıştır. Eser’den beklenen çaba niyette gizleneni ortaya koymak, bize şehirlerin değişmesi, modern çağla birlikte bir kıyas ve öneri düşüncesi sunması beklenirken ortaya çıkan eserin bir tür iktidar eleştirisiizleri taşıdığı ve oryantalist bakış açısına sahip olduğu gözlemlenmiştir.

Şehir, Sokaklarında Kaybolmadan Öğrenilebilir mi?

Şehir üzerine kaleme alınan yazıların birçoğunda gözlemlenen yerin “turist bakış açısıyla” yazılma sorunu Manguel’in ortaya koyduğu eserde de açıkça kendini göstermektedir. Beş Şehir Tanpınar’ın eserin girişinde ifade ettiği üzere; “asıl konusu hayatımızda kaybolan şeylerin ardından duyulan üzüntü ile yeniye karşı beslenen bir iştiyaktır.”[3]ifadesiyle anlam bulan bir eser iken Manguel’in ortaya koyduğu eser Gezi Eylemlerine değinerek ortaya koyduğu esere gölge düşürmüş ve şehir kitabından çok iktidar eleştirisi kitabı haline dönüşmüştür.

[1] Mehmet Kurtoğlu, Hasret ve Azap, Tanpınar’da Şehir ve Kadın, Çizgi Kitapevi, 2015, Konya

[2]Alberto Manguel, Tanpınar’ın İzinde Beş Şehir, Yapı Kredi Yayınları, 2016, İstanbul

[3] Ahmet Hamdi Tanpınar, Beş Şehir, Dergâh Yayınları, 2004, İstanbul


Yazar: Bilal CAN - Yayın Tarihi: 23.06.2016 14:19 - Güncelleme Tarihi: 23.06.2016 14:19
3963

Bilal CAN Hakkında

Bilal CAN

Dumlupınar Üniversitesi Sosyoloji lisansını tamamladıktan sonra yüksek lisansını da aynı üniversitede tamamladı. Sosyolojik çalışmaları mekân, kent, şehir ve edebiyat sosyolojisi üzerine yoğunlaşmıştır. Şiirleri, denemeleri, kitap değerlendirmeleri ve eleştirileri bir çok dergide yer aldı.

Kitaphaber.com.tr sitesinin kurucuları arasında yer alıyor ve 2015'ten itibaren genel yayın yönetmenliğini yapıyor. Evli ve 2 çocuk sahibidir. 

Yayınlanmış Kitapları

Bir Kuşu Taşlarla Bu Çöle Bağladılar, Hece Yayınları, 2023.

Zaman İçinde Mekân, Hece Yayınları, 2021. (TYB 2021 Şehir Kitabı Ödülü)

İnsanlığın Ağlama Tarihine Bir Giriş, Hece Yayınları, 2021.

Kebikeç, İzdiham Yayınları, 2019.

Kentle Kavga: Mustafa Kutlu Öykücülüğünde Mekân, İzdiham Yayınları, 2017.

Bilal CAN ismine kayıtlı 323 yazı bulunmaktadır.

Yazarımıza ait 5 kitap bulunmaktadır.

Twitter Kitap Satış Sitesi Kitapyurdu.com