Bu Ülkenin Don Kişotu, Düşünce, Bilal CAN

“Bu Ülke, yarım asırlık bir tetebbuun, bir sanatçı mizacından süzülen usaresi. Bir mesaj, daha doğrusu bir çığlık… Kesif, dertli, derbeder…"

Yıldızlar vardır gökte parıldayan, yıldızlar vardır meçhulde, ismi pek bilinmeyen, arka planda duran ama fikirleri, düşündükleri, söyledikleri ile yol gösteren, yolu söyleyen, yolun nasıl olduğunu ve bu yolda nasıl yürünmesi gerektiğini söyleyen öğütleyen beyaz atlılar vardır. O beyaz atlılar beyaz atlarına binip gitmeden arkalarında bıraktığı sözleri, fikirleri veya herhangi bir şeyleri ile geride kalanlara yardımcı, öncü olmaya devam ediyorlar. O beyaz atlılardan biri de Cemil Meriç’ti. Fikir işçisi, mabed bekçisi ne derseniz deyin ama onun asıl ismi hep önde olacak bir biçimde sıfatsız bir şekilde var olacak ve kendini dinletip izletecek.

Cemil Meriç "Bu Ülke"nin bir kalbi olarak o kalp olma erdemliliğini ardında bıraktığı fikirlerle sonraki nesiller için bir fener olması bakımından önemlidir. Bir zamanın "fildişi kulesi"nde ismi pek anılmayan Meriç bu gün hakkı olduğu yeri elde etmiş gözükse de yeni neslin fikirlerine verdiği önem yüzünden hala bile tam olarak anlaşılamadığından bahsetmek gerek.

Bir klasik olarak aydınlatmaya devam eden kitap

Cemil Meriç’in kitapları arasında önemli bir yere sahip olan ve çoğu kişi tarafından adı bilinen fakat sanı bilinmeyen kitap olarak "Bu Ülke" Meriç hakkında, onun düşünceleri, düşündürdükleri bakımından iyi bir okuma yapılması gereken kitaplardan biri. Bu ülke fikir atlasında düşünen aklın haritası bakımından önemli bir kitaptır.

Kitabın önsözünde Mahmut Ali Meriç kitap ve Cemil Meriç hakkında söyledikleri hem kitabın hem de Cemil Meriç’i anlamak bakımından önemli. Bu ülke Mahmut Ali Meriç’in de önsöz de belirttiği üzere " belli bir hayat akışı, belli bir fikri gelişme süreci içinde, Cemil Meriç’in düşüncelerinden, izlenimlerinden duygularından, anılarından, en önemlisi şuurlu bir kendini sigaya çekme gayretinden kaynaklanan, değişik vesilelerle, değişik yer ve zamanlarda kendini anlamak ve anlatmak için kaleme aldığı, yayınlanmış ya da yayınlanmamış yazılarının kronolojik bir sıra içinde, derlenmesi çalışmasıdır."

"Düşünmek; insan üzerinde düşünmek, mutlaka yasak bölgelerden birkaçına dalıp çıkmakla olur. Zaten demokrasi ve liberalizm yasak bölgeleri kaldırmak manasına gelir. " [jurnal, 29.4.1964]

Cemil Meriç bir fikir işçisi olmasının yanında bir de kelime işçisidir. Okur, düşünür, yazar, tekrar okur, tekrar düşünür. Bunu sıkılmadan defalarca tekrarlar. Düşünmek onun için yazmaktan daha vakit alıcı, daha üstünde durduğu bir eylemdir. Kelimeleri titizlikle seçer seçtiği kelimeleri düşünceyle yoğurur. Bu düşünceleri kelimelere dökmek hem maharet işi hem de bir işçilik işidir. Onun kelimeleri kullanması bir sarrafın değerli madeni tartması gibidir. Vereceği düşünceyi yormadan sıkmadan nazikçe okura ulaştıran Cemil Meriç Bu Ülke’yi ışık olarak ışık arayan herkese bir miras olarak bırakmıştır. Onun cümleleri Ahmet Kabaklı’nın deyimiyle okumak yetmez mümkünse ezberlenmelidir.

Zamanının Don Kişot’u

Cemil Meriç yel değirmenlerine saldırmadı ama ondan daha önemli ve güçlü bir işe kalkıştı. İtibarları menşei Avrupalı olduğunu söylediği deli gömlekleri olan izm ve ist uzantılı her şeye savaş açtı. İşi zor ve yolu uzundu. Savaşını verdi ve bu işten istediğini elde etti. İstediği kapanan bilinçlere ulaşıp bu bilinçleri açmaktı. Onu okuyanlar daha iyi anladı ki her izm’in bir tasallut hali olduğunu ve prangalara takılan akılların sağlıklı düşünemeyip git gide bataklığa