Nitelikli Bir Mikro Tarih Kitabı: Kod Adı Çiçero
Dünya Savaşı boyunca sürdürülen istihbarat faaliyetleri savaşın kaderini tayin etmede önemli rol oynamıştı. Casusluk örgütlerinin II. Dünya Savaşı ve sonrasındaki Soğuk Savaş döneminde kazandığı önem sürekli arttı. Casuslar kadar onların mitolojisini yaratan casusluk romanları da Soğuk Savaş’ın önemli bir parçasıydı. Ernest Mandel’e göre, casus romanının ayrıntılı bir tarihini ABD’nin Soğuk Savaş ve yumuşama yılları boyunca dış politikasındaki gelişmeler silsilesiyle ve bunun sonucu olarak baş kötü adamların kimliğindeki değişikliklerle –Ruslardan Çinlilere, Kübalılara, Arap petrol şeyhlerine, küçük adalardaki özel orduları ile çehreleri bilinmeyen güç delisi milyarderlere ve günümüzde radikal İslami örgütlere uzanan bir yelpazede- anlamak gerekir.
Çiçero’nun (Arnavut asıllı bir Türk olan Elyasa Bazna) cesur hamleleri, onu İkinci Dünya Savaşı’nın en başarılı casusu kılmıştı. Ankara’daki İngiliz büyükelçisinin uşağı olarak yaklaşık dört ay süren casusluğu boyunca önemli sayıda çok değerli İngiliz belgesinin fotoğraflarını çekti. 1943-1944 kışı ortasındaki kritik dönemde elde ettiği bilgiler, Müttefiklerin stratejik planlamaları hakkındaki konferanslarının ve yerel pazarlıklarının Almanlar tarafından anlaşılmasını sağlıyordu. İngilizler açısından bu casusluk büyük bir zarara yol açma potansiyeline sahip, sıra dışı bir güvenlik zaafına karşılık geliyordu. Ciddi kayıplar vermelerine rağmen Alman bürokrasinin zaafları nedeniyle gerçekte çok az zarara uğradılar. Casus da aldığı 1.2 milyon dolar sahte çıktığı için kazancının tadını çıkaramadı.
Alanında bir tür başyapıt olarak gönül rahatlığıyla nitelendirebileceğimiz “Kod Adı Çiçero: İkinci Dünya Savaşı’nın En İlginç Casusluk Vakası”, vakanın kökenlerini tarihsel bağlama yerleştirmek için, öncelikle olayların meydana geldiği sıra dışı durum ve koşulları inceliyor. Kapsamlı bir kaynak taraması, derinlikli araştırma ve nesnellik kitabın temel nitelikleri… Richard Wires tarih biliminin temel niteliklerini titizlikle hayata geçirmiş, bu sıra dışı olayı bütün sansasyonel yapısından arındırarak yeniden kurgulamış ve sadece tarih severlere değil polisiye türüne meraklı okurlara da bir okuma şöleni sunmuş.
Çiçero ile ilgili yazılacak yeni roman ve senaryolar için nitelikli bir başvuru kitabı var elimizde.
Kod Adı Çiçero, İkinci Dünya Savaşı’nın En İlginç Casusluk Vakası, Richard Wires, İngilizceden Çeviren: Ali Nalbant, Say Yayınları, 1. Baskı: 2020, 376 s.
Yazar: Serkan PARLAK - Yayın Tarihi: 24.04.2020 14:09 - Güncelleme Tarihi: 24.04.2020 14:09