Sivil İtaatsizlik ve Pasif Direniş, Düşünce, Bilal CAN

Sivil İtaatsizlik ve Pasif Direniş yazısını ve Bilal CAN yazarına ait tüm yazıları Kitaphaber.com.tr sitemizden okuyabilirsiniz.

Sivil İtaatsizlik ve Pasif Direniş

16.01.2012 12:32 - Bilal CAN
Sivil İtaatsizlik ve Pasif Direniş

Sivil itaatsizlik kavramı son zamanlarda sürekli duyulan, gittikçe kullanımı yaygınlaşan ve üzerinde bir hayli konuşulan konulardan biri haline geldi. Bu bağlamda ele alacağımız kitap Sivil İtaatsizliğin fikir babası olan ve bu kavramın ortaya atılmasını sağlayan ilk kişi Thoreau’dur. Ondan sonra sivil itaatsizlik denilince akla gelen ilk isimler: Gandhi, Rosa Parks ve Paul Lafarge’dir.

Thoreau’nun Sivil itaatsizlik makalesiyle “aktivizm” temelinin ortaya atılması “ en iyi yönetim en az yönetendir” fikrine dayanarak bunu ilerletmiş ve “en iyi yönetme hiç yönetmeyendir” düşüncesine varmıştır. Thoreau sivil itaatsizlik kavramını ele alırken öncelikle yönetimi ele almış ve yönetimin nasıl olması gerektiğine dair kafa yorarak sivil itaatsizliğin zeminini oluşturmaya çalışmıştır. Onun yönetime dair fikrinin dayanak noktası olarak “çoğunluğun egemen olduğu bir yönetim hiçbir durumda doğruluk üstüne kurulamaz, insanların adaleti kavrayıp kaçınılmaz bulduğu durumda bile! İyi ile kötünün ne olduğuna çoğunlukların değil de vicdanın karar verdiği bir yönetim olamaz mı?” (syf, 43-44) söylenebilir. Çünkü sorduğu soruya cevap ararken yönetim biçiminin nasıl olması gerektiğine dair de fikirlerini öne sürüyor cevap olarak. Yazının devamında şöyle diyor: “her insanın bir vicdanı olmasına ne gerek var? Bana kalırsa, önce insan olmalıyız; kul olmak, uyruk olmak sonra gelir. Yasaya, doğruya beslediğimiz ölçüde saygı beslemek hiç mi hiç istenir bir şey değil.” (syf, 44)

Bir Tüzel kişiliğin Vicdanı Yoktur

Bir tüzel kişiliğin vicdanı yoktur, ama vicdanlı insanlardan oluşan bir tüzel kişilik vicdanı olan bir tüzel kişiliktir.” (syf, 44) Baskıya karşı pasif direnişi ifade eden Sivil İtaatsizlik yasalara göre yasa dışı fakat bireysel bir eylem olarak gözüktüğü için de meşrudur. Pasif direniş bir insanın yasaları kullanarak bir eylemde bulunma anlamı taşımaktadır. Bu yasaları delme yoluyla değil bizatihi onları kullanarak yapılan bir direniştir.

Sivil İtaatsizlik makalesinin temeli 1948’e dayanmaktadır. Thoreau bu makalesinin ilk müsveddesini Concord Lisesi’nde bir manifesto olarak okumuştur. Eser 1900’lere gelinceye kadar birçok defa basılmış, yönetimler tarafından yasaklanmış, çeşitli şekillerde yayınlanması engellenmiş, bulundurulması bile yönetime rahatsızlık vermiştir. Bu eser bir çok yazara ilham kaynağı olmuş, birçokları tarafından da başucu kitabı olarak görülmüştür. Örneğin Leo Tolstoy bu kitabın okunmasını hareretle tavsiye etmiştir. Manifestolar serisine dahil edilmesi gerekilen bu eser en az Komünist Manifesto kadar önemli bir eserdir. 1900’lerde Gandhi’ye ilham kaynağı da olmuştur.

Walter Harding’e göre Thoreau’nun eseri bir denemedir içeriği şu temel düşüncelerdir:

1 - Bir kimsenin ülkesinin yasasından daha yüce bir yasa vardır. Bu vicdan yasasıdır, “içten gelen ses”in, kozmosu kuşatan, birleştirici ruhun yasası - artık ne demeyi yeğlerseniz!

2 - Kimileyin bu “yüce yasa”yla ülkenin yasası birbiriyle çatışır duruma geldiğinde kişinin ödevi “yüceyasa”ya uymak, ülkenin yasasına bile bile karşı gelmektir.

3 - Kişi ülkenin yasasına bile bile karşı geliyorsa, bu eylemin bütün sonuçlarını göze almayı istiyor olmalıdır, hapishaneye kapatılmayı bile!

4 - Oysa hapishaneye girmek sanıldığı kadar olumsuz bir edim değildir; bu durum iyi niyetli kişilerin dikkatini kötü yasaya çekmeye yarayacak, bu yasanın kaldırılması sonucuna katkıda bulunacaktır. Ya da yeterince kişi hapishaneye kapatılırsa, edimleri devlet mekanizmasını işlemez kılmayı dolayısıyla kötü yasayı uygulanamaz duruma getirmeyi sağlayacaktır. (syf, 31)

Sivil İtaatsizlik ve Pasif Direniş Thoreau’nun Sivil İtaatsizlik makalesiyle birlikte Sivil İtaatsizlik kavramının farklı kişiler tarafından açıklanması ve bu kavramın geliştirilmesine dönük makalelerin toplandığı bir eser olarak karşımıza çıkmaktadır.

Sivil İtaatsizlik ve Pasif Direniş
H. David Thoreau – Mohandas K. Gandhi
Vadi Yayınları/1997
150 syf


Yazar: Bilal CAN - Yayın Tarihi: 16.01.2012 12:32 - Güncelleme Tarihi: 07.12.2015 16:45
4617

Bilal CAN Hakkında

Bilal CAN

Dumlupınar Üniversitesi Sosyoloji lisansını tamamladıktan sonra yüksek lisansını da aynı üniversitede tamamladı. Sosyolojik çalışmaları mekân, kent, şehir ve edebiyat sosyolojisi üzerine yoğunlaşmıştır. Şiirleri, denemeleri, kitap değerlendirmeleri ve eleştirileri bir çok dergide yer aldı.

Kitaphaber.com.tr sitesinin kurucuları arasında yer alıyor ve 2015'ten itibaren genel yayın yönetmenliğini yapıyor. Evli ve 2 çocuk sahibidir. 

Yayınlanmış Kitapları

Bir Kuşu Taşlarla Bu Çöle Bağladılar, Hece Yayınları, 2023.

Zaman İçinde Mekân, Hece Yayınları, 2021. (TYB 2021 Şehir Kitabı Ödülü)

İnsanlığın Ağlama Tarihine Bir Giriş, Hece Yayınları, 2021.

Kebikeç, İzdiham Yayınları, 2019.

Kentle Kavga: Mustafa Kutlu Öykücülüğünde Mekân, İzdiham Yayınları, 2017.

Bilal CAN ismine kayıtlı 322 yazı bulunmaktadır.

Yazarımıza ait 5 kitap bulunmaktadır.

Twitter Kitap Satış Sitesi Kitapyurdu.com