Süheyl Ünver’in Kütahya Defterleri, Düşünce, Bilal CAN

Süheyl Ünver’in Kütahya Defterleri yazısını ve Bilal CAN yazarına ait tüm yazıları Kitaphaber.com.tr sitemizden okuyabilirsiniz.

Süheyl Ünver’in Kütahya Defterleri

22.06.2020 13:46 - Bilal CAN
Süheyl Ünver’in Kütahya Defterleri

Süheyl Ünver’in Kütahya Defterleri bir şehri tarihi seyri içinde tanımak, şehrin geçirmiş olduğu değişim ve dönüşümleri hem anlamak hem de gözlemlemek açısından önemli bir eser. Şehir tarihçiliğini, bir nevi metin, mimari, yaşantı, gelenek, kültür, halkbilimsel açısından ele almak için bu alanlarda arkeolojik kazı çalışması gerektirmekte, bu çalışmalar da o şehre dair önemli ayrıntılar sunmaktadır.

Şehirler; salt bir unsura bağlı yerleşim değildir, şehirler; birçok alanın biraradalığının yaşanmışlıklar üzerindeki halidir. Bu bakımdan da şehre bakmak, bütüncül bir bakış açısı gerektirmektedir. Bu bütüncül bakış da ancak birçok alana vâkıf olmakla mümkün olabilmektedir.

Süheyl Ünver’in Kütahya Defterleri, 1931, 1941, 1966-66 yıllarında Kütahya’ya yapmış olduğu ziyaretlerde almış olduğu notlar, çekmiş olduğu fotoğraflar, çizdiği resimleri kara kalem çalışmalar, örnek çizimler, projeler, şehirde yaşamadığı olduğu, tanık olduğu olaylar, kişiler, yerler üzerine ayrıntılı verilerle hazırlanmış defterlerdir.

Defterler güçlü bir gözlem yeteneğinin sonucu olarak ayrıntılı bir biçimde çekilen fotoğraflar, çizimlerle desteklenerek ortaya konulmuş. Ünver, Kütahya ziyaretleri esnasında yediği yemeklerden, güzergâh bilgilerine, kaldığı otelden bindiği taksiye, ziyaretleri eğer resmi bir ise bu ziyaretlerin yazışmalarını da bu defterlere eklemiştir.

Kütahya Defterleri, Ünver’in farklı zamanlarda yapmış olduğu ziyaretlerin bir nevi çetelesi. 1966 yılında Kütahya Belediyesi’nin düzenlemiş olduğu şehir amblemi yarışmasında jüride olması dolayısıyla Kütahya’ya tekraren gelen Ünver, bu vesile ile tuttuğu notları, çektiği resimleri ve yaptığı çizimleri bir defter haline getirmeye başlamıştır. Daha önce de yaptığı çalışmaları bu deftere ekleyerek bir bütünlük haline getirmiştir. Bu bakımdan defterde ara ara tekrarlar göze çarpmakta, bu tekrarlarla da aslında mukaye yapılmaktadır. Defterler, farklı zamanları birarada sunması bakımından da büyük önem arzetmektedir. Çünkü Ünver’in farklı zamanlarda yapmış olduğu ziyaretler dolayısıyla gözlemleri, önce ve sonra şeklinde değil de son ziyaretten önceki ziyaretlerine doğru aktarılmaktadır.

Defterler belirli bir şablon şeklinde düzenlenmiştir. Bu da Ünver’in titiz bir biçimde bu işi yaptığının göstergesi. Her sayfa cetvelle muntazam biçimde üç kısma ayrılmıştır. Çoğunlukla eski yazıyı tercih etmesi, sayfaya gelecek fotoğrafı veyahut çizimi, hazırladığı kısıma yapıştırarak belirli bir düzen elde ettiği görülmektedir. Bu şekilde defter tutma geleneğinin belki de son temsilcilerinden olan Ünver, bu defterler vesilesiyle de unutulmuş bir unsuru gözler önüne sermektedir: o da kayıt tarihçiliğidir.

Şahit olunan her şeyin bir şekilde kayıt altına alınması, görsellerle zenginleştirilerek sunulması, kendinden sonraki nesiller için birer tarihi vesika olacaktır ve Ünver de bu durumun farkında olarak defterlerini bu şekilde tutmuş, bu defterler sayesinde yaşayan tarihi sonraki nesiller için birer vesika olarak hazırlamıştır. Bu bakımdan Ünver’in Kütahya Defterleri birer tarihi vesika olmakla birlikte, şehir araştırmaları konusunda da önemli bilgiler içermektedir. 113, 159 ve 926 nolu defterler Kütahya üzerine tutulmuş defterlerdir.

Kütahya Defterleri, işlenmeye, irdelenmeye ve üzerinde araştırma yapılacak bilgiler içermesi bakımından araştırmacıların ilgisine ham bir biçimde sunulmuştur. Defterlerde sunulan bu veriler ışığında araştırmacıların ayrıntılı bilgilere ulaşacağı muhakkak.

Büyük bir çalışma azmi ve derin araştırma ufkuna sahip olan Süheyl Ünver, tıp eğitiminin yanında hat, tezhip, ebru gibi geleneksel sanat dallarını, dönemin üstatlarından icazetle tamamlamıştır. Defter tutmayı hayatının bir parçası olarak gören Ünver’in sadece Süleymaniye Kütüphanesine vakfettiği defter sayısı 1150 adettir.

Sâmiha Uluant’ın gayretleri ve Sühely Ünver’in kızı Gülbün Ünver Mesara hanımın kaynaklar konusunda destekleri başta olmak üzere bir çok ismin gayretli çabaları ile Kubbealtı Neşriyat tarafından prestij eser olarak hazırlanan eser, özelde Kütahya tarihi, genelde ise şehir ve medeniyet üzerine önemli veriler içermektedir. Kültür ve medeniyetimiz açısından Süheyl Ünver gibi isimlerin bilinip tanınması hususu büyük önem arz etmekte, yeni nesiller için ufuk açıcı olacak isimlerin duyurulması/tanıtılması ve bilinmesi bu kültür ve medeniyet havzasındaki herkesin görevi olmalı.

Süheyl Ünver’in Kütahya Defterleri

Yayına Haz. Sâmiha Uluant

Kubbealtı Neşriyat

215 s.


Yazar: Bilal CAN - Yayın Tarihi: 22.06.2020 13:46 - Güncelleme Tarihi: 22.06.2020 13:46
7341

Bilal CAN Hakkında

Bilal CAN

Dumlupınar Üniversitesi Sosyoloji lisansını tamamladıktan sonra yüksek lisansını da aynı üniversitede tamamladı. Sosyolojik çalışmaları mekân, kent, şehir ve edebiyat sosyolojisi üzerine yoğunlaşmıştır. Şiirleri, denemeleri, kitap değerlendirmeleri ve eleştirileri bir çok dergide yer aldı.

Kitaphaber.com.tr sitesinin kurucuları arasında yer alıyor ve 2015'ten itibaren genel yayın yönetmenliğini yapıyor. Evli ve 2 çocuk sahibidir. 

Yayınlanmış Kitapları

Bir Kuşu Taşlarla Bu Çöle Bağladılar, Hece Yayınları, 2023.

Zaman İçinde Mekân, Hece Yayınları, 2021. (TYB 2021 Şehir Kitabı Ödülü)

İnsanlığın Ağlama Tarihine Bir Giriş, Hece Yayınları, 2021.

Kebikeç, İzdiham Yayınları, 2019.

Kentle Kavga: Mustafa Kutlu Öykücülüğünde Mekân, İzdiham Yayınları, 2017.

Bilal CAN ismine kayıtlı 323 yazı bulunmaktadır.

Yazarımıza ait 5 kitap bulunmaktadır.

Twitter Kitap Satış Sitesi Kitapyurdu.com