15 Maddede Nuri Pakdil, Kara Tahta, Bilal CAN

1. Nuri Pakdil'i anlatmak "Gece, Kudüs ve Yalnızlık" kelimelerini teker teker şerh etmekle eş değerdir. Gece, onun için otel odalarında, duvarına astığı Kudüs resmine bakarak geçirdiği muhteşem yalnızlıkların daktilo tuşlarının sesiyle anlam bulmasıdır. Çocukluğunda üzerinde uyuyakaldığı atlaslarda, zihnine kazıdığı coğrafyanın yalnızlığını paylaşır.

2. 1934 yılında Kahramanmaraş'ta doğmuştur. Maraş onun için sürekli akan çeşmeleriyle yer edinmiştir. Bunu "Bir Yazarın Notları"nda şöyle aktarır: "Büyüdüm: çeşmeler de aktı yanımda. Şimdi bakıyorum; kimi kurumuş; çok az su akıyor kiminden de + her çeşme bir kent oldu yanıbaşımda. Nerede bir çeşme görsem, suyu akıyorsa, Maraş'ın manevi görüntüsü süzülmektedir. Böyle oluyor hep". Pakdil'in eğitim hayatı dalgalıdır. Ailesinin okumasını istememesi dolayısıyla aralıklarla eğitimini tamamlar. Bu durumu yine "Bir Yazarın Notları"nda şu şekilde anlatır: ""İlkokulun Öğretisiyle, annemin babamın Öğretisi kanlı bıçaklı savaş halinde miydi birbiriyle? Ama, evimize kimi günler oturmaya gelen o çok sevdiğim bayan öğretmenimi, annem de çok sevmez miydi? Annem, bazen, bu öğretmenimle de, gözyaşları içinde konuşmaz mıydı? Şu ilkokul, hep düğüm atılan acayip bir iplik miydi? Annem, babam ilkokuldan; genelde, tüm okullardan neden bu denli tiksiniyordu? Başka kentlerde de var mıydı ilkokulu, genelde tüm bu okulları özdeş bir duyguyla gören anne babalar?". Ortaokula 3 yıl gecikmeli başlar. Maraş Lisesi'ni bitirir. 1959 yılında İstanbul Hukuk Fakültesi'ni kazanır ve buradan mezun olur. Askerliğini Bitlis'te yapar.

3. Lise okurken Cevat Fehmi Başkut'un Paydos oyununda Muallim Murtaza karakterini canlandırır. Ayrıca yine liseli yıllarında Hamle adında bir okul dergisi çıkartır. Bu küçük lise dergisi Ankara'dan İstanbul'a birçok yazarın/şairin dikkatini çeker.

4. 1967 yılında Devlet Planlama Teşkilatı'nda çalışmaya başlar. Büyük Doğu ve ardından Diriliş Dergisi ile güçlü bağlar kurar. Diriliş Dergisi'nin yayına ara verdiği ve çıkıp çıkmayacağı belli olmayan bir dönemde Rasim Özdenören, Erdem Bayazıt ve Akif İnan ile birlikte "Sabır üssü" dediği Edebiyat Dergisi'ni yayınlama başlarlar. Bu durum Sezai Karakoç ile aralarının bozulmasına neden olur. 1969'ın Şubat ayında -derginin basımı hazır olmasına rağmen Ocak ayının Hristiyanlıkta yılbaşı olması amacıyla Şubat ayında çıkmıştır- Edebiyat dergisinin birinci sayısı yayınlanmıştır. Aylık olarak yayınlanan Edebiyat, 1984 yılının Aralık ayına kadar çıkar. Belirli aralıklarla dergiye ara veren Nuri Pakdil, toplamda 159 sayı çıkartmıştır. Yayına son verdiği 1984 yılının Aralık ayında elinde olan derginin bütün sayılarını ve derginin yayınevi olan Edebiyat Dergisi Yayınlarından bütün kitaplarını dağıtmıştır. Hatta bunun için Ankara'daki birçok öğrenci yurduna haber verdirmiş, Akay Yokuşu'ndaki Demirler Pasajı'nın önü yoğunluktan dolayı trafiği tıkamıştır.

5. Nuri Pakdil'in toplamda 42 eseri vardır. Bu eserler:

• Batı Notları (gezi-izlenim), 1972
• Biat-I (deneme), 1973
• Umut (oyun), 1974
• Harikalar Tablosu (çeviri), 1974
• Ay Operası (çeviri), 1975
• Biat-II (deneme), 1977
• Biat-III (deneme), 1982
• Bağlanma (deneme), 1979
• Put Yapımevleri (oyun) 1980
• Bir Yazarın Notları-I (deneme), 1980
• Bir Yazarın Notları-II (deneme), 1981
• Kasırganın Çatırtıları (çeviri), 1982
• Bir Yazarın Notları-III (deneme), 1982
• Bir Yazarın Notları-IV (deneme), 1982
• Kalbimin Üstünde Bir Avuç Güneş (oyun), 1982
• Edebiyat Kulesi (deneme), 1984
• Sükût Sûretinde (şiir), 1997
• Derviş Hüneri (deneme), 1997
• Arap Saati (deneme), 1997
• Ahid Kulesi (şiir), 1997
• Korku (oyun), 1997
• Klâs Duruş(deneme), 1997
• Arap Şiiri- Güldeste-I, 1998
• Arap Şiiri- Güldeste-II, 1998
• Kalem Kalesi(deneme), 1998
• Osmanlı Simitçiler Kasidesi (şiir), 1999
• Otel Gören Defterler-I: Çarpışan Sesler (deneme), 1999
• Otel Gören Defterler-II: Yazının Epik Resmi Çekildiği Sırada(deneme), 2000
• Otel Gören Defterler-III: Büyük Sorgu (deneme), 2001
• Otel Gören Defterler- IV: Simsiyah(deneme), 2002
• Otel Gören Defterler- V: Ateş Hattında Harf Müfrezeleri(deneme), 2003
• Otel Gören Defterler-VI: Yazmak Bir Mucize (deneme), 2005
• Bakır Dönemi (oyun), 2014
• Belge (oyun), 2014
• Günlük / Anna Grigoriyevna Dostoyevski
• Günlük'ten/ Eugene Ionesco (çeviri), 2014
• Bir Öldürme Töreni (oyun), 2014
• Konuşmalar, 2014
• Mektuplar I, 2014
• Mektuplar II, 2014
• Mektuplar III, 2014

6. Edebiyat kulesinin titiz dervişidir Nuri Pakdil. Örneğin Sükût Süretînde adlı eserinde "Edebiyat" başlıklı metni yüz doksan bir kez yazmıştır. Bu yazma, yıkıp yeniden kurma, evirme, değiştirme, tekrar yazma biçimde olmuş ve yayınlandığı haliyle: "Döner yerine evrilince tekrar / Koşmaya başlar ya daha da civan." şeklindedir.

7. Uzun bir dönem otellerde yaşar. Sıkı bir Fenerbahçe taraftarıdır. Otel Gören Defterler, otelde kaldığı süreçte yazdığı kitaplardır. Otel üzerine derin tahliller, sorgulamalar ve kendisiyle hesaplaşmaların olduğu bu defterler, susmak için inzivaya çekilmiş bir dervişin içinden geçirdiği cümleler gibidir: "cüssesi ne olursa olsun, her otel, kapasitesi değişen ruhlar mahşeri değil midir? Evlerde bu mahşerin gölgelerini bile tanıyamazsınız. İnsan ruhunun niteliksel, niceliksel dışavurumlarına değgin ne çeşitli sergiler açılır otel salonlarında! Otelde yıl birimleriyle kalmak, eğer yeteneğimiz varsa, bir Fakültede okumaya bedeldir."

8. Sol kesimin yoğunlukla kullandığı; emek, emperyalizm, devrim gibi kelimelerini kullanır. "2. Necip Fazıl Kısakürek Ödülleri"nde Necip Fazıl Kısakürek Saygı Ödülünü alır ve buradaki selamlama konuşmasında şu ifadelere yer vermiştir: "Sayın Recep Tayyip Erdoğan'ı değerli medya temsilcilerini, siz değerli konuları antiemperyalist, antikapitalist, antinasyonalist, antisiyonist, antifaşist, en önemlisi de antifiravunist bir bilinçle selamlıyorum."

9. Edebiyat Dergisi'nde ve özellikle kitaplarında kelimelere kendine özgü anlamlar yükler. Örneğin; "Kutsal Kitap, emek, başkomutan, önder, batılcılık, yerli düşünce, yabancılaşma, karasiyasa" gibi kelimelerin onun sözlüğünde farklı bir anlama sahiptir. Nuri Pakdil; inanç ve eylem adamıdır. Hayatını bu minval üzere devam ettirmiş nadide isimlerdendir.

10. Edebiyat Dergisi ve yayınlarının mutfağında kendisi vardır. Kitap kapaklarını kendisi tasarlar. Bir kitabın kapağını beğenmeyip defalarca değiştirdiği ve bu yüzden matbaada sabahladığı olmuştur. Kitaplarındaki her noktanın, her çizginin bir anlamı vardır. Örneğin sıradan sayılabilecek çizgiler 13-14-15 değil 12 olmalıdır. Çünkü burada 12 imama gönderme vardır.

11. Bağlanma adlı eserine "Fethi Gemuhluoğlu'nun büyük anısına bitimsiz saygıyla" ifadesiyle başlar. Bu bir dostluğun, bir sadakatin temsilidir. Bu bakımdan Bağlanma adlı eser bir tür Sadakat Risalesi şeklinde okunabilir. Kitaptaki bu kısım aralarındaki bağın ne kadar da sağlam örüldüğünün bir göstergesidir: "İnsanın bazen kendini yalnız duyumsaması, bu yalnızlığından korkması, kendi kendine üşümesi olur ya; işte o zaman, yanına gitmesini, varıp görmesini dilediği biri olur ya; o biri O olurdu: ulu ağaç gibi. (Yalnızlığımız dağılırdı, üşümemiz giderdi, umutlu yanımız yeniden devinimleşirdi, birden en önüne sıçrardık kavganın; sığamaz olurduk yeryüzüne). Çok insanı O'nun yanından yeni bir güç kazanmış olarak ayrılmış görürdüm: Plautusoyunlarının birinde, şöyle söyletir bir kahramanına: 'Yüreğimiz var, var ama yüreğimizi dayayacak bir yer yok' (: İşte o yer oluyordu kendisini tanıyanlara O)"

12. Hakkında yapılmış çalışmalardan bazıları şunlardır:

• Hece Dergisi: Edebiyat Dergisi ve Nuri Pakdil Özel Sayısı
• Dilimin Döndüğünce Sustum – Sıddık Akbayır
• Düşünen Kalem Nuri Pakdil Sempozyumu
• Yedi İklim Dergisi 58. Sayı: Nuri Pakdil Ustamıza
• Sükût Sûretinde Şerhi – Ali Göçer
• Nuri Pakdil'de Protest Tavız (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi) – Tuğba Doğan
• Abdsürd Tiyatro Bağlamında Nuri Pakdil'in Umut Adlı Oyunu Üzerine Bir İnceleme (Makale) – Nilüfer İlhan
• Nuri Pakdil Belgeseli – TRT
• Yedi Güzel Adam – Dizi – TRT

13. "Dostoyevski okumayanlara ehliyet vermemeli!" der.

14. İtalyan Türkolog ve Türkiye'ye Aşk Mektuplarım'ın yazarı Ord. Prof. Dr. Anna Masala, Nuri Pakdil için "insanlar Pakdil'i iki bin yılından sonra anlayacaktır" ifadesi dikkat çekicidir.

15. Bir Yazarın Notları adlı eserinde aslında bütün amacını özetler: "İnsan! Seni savunuyorum; sana karşı!"