Aile Travmalarına Dair Bir Çözümleme, Düşünce, Necla DURSUN

Aile Travmalarına Dair Bir Çözümleme yazısını ve Necla DURSUN yazarına ait tüm yazıları Kitaphaber.com.tr sitemizden okuyabilirsiniz.

Aile Travmalarına Dair Bir Çözümleme

03.10.2022 09:00 - Necla DURSUN
Aile Travmalarına Dair Bir Çözümleme

Yapılan bilimsel araştırmalar, insanlardaki travmaların etkilerinin nesilden nesile geçebileceğine işaret etmektedir. "Kalıtsal aile travmaları" olarak adlandırılan bu mirasın murislerinin kişisel tespitleri ve ortaya attıkları kanıtlarla terimin hayatın içindeki yeri doğrulamaya çalışılmaktadır. Kalıtımsal zincirde bulunan fiziksel özelliklerin yanısıra duygusal bir aktarımın var olduğu, geçmişte yaşanan acının her zaman kendi kendine sonlanmadığı veya azalmadığından söz edilmektedir. Asıl travmayı yaşayan kişi artık yaşamıyor dahi olsa yahut etkisi süren hikâyenin üstü örtülmüş ve artık hiç bahsedilmiyor dahi olsa yıllar içinde saklı kalanlar, hayat tecrübesine ilişkin küçük parçalar, anılar ve duygular yaşamaya devam edebilmektedir. Bir anlamda hala nefes alan, koşan, yüzen, seven ve sevilen kişilerin zihinlerinde ve bedenlerinde çözüm bulmak için zaman içinde yolculuk yapmaktadırlar. Durumun gerçekliği çeşitli kaynaklarda kendisine yer edinmekte ve çok sayıdaki deneysel gözlemin sentezi olarak kitaplara konu, film ve dizilere senaryo olmaktadır.

Son yıllarda dillerde dolaşan "büyük resim" bazen bir öğüt feracesiyle "büyük resmi kaçırma" tembihine bürünmekte. Detaylarda kaybolmayan bir bakışa erişmek anlamına gelen bu söylevi; yazımın girişinde anlattığım konu şemsiyesine giren bir adet kişisel gelişim kitabı, bir adet gerçek hayattan izler taşıyan kurgu roman ve bir adet son günlerin çok izlenen dizisinden tecrübe ettim. Geri çekilip baktığımda büyük resmi gördüm demek istesem de aslında geri çekilmeye gerek bırakmayan ve artarda okuduğum/izlediğim bu eserlerde durum gün gibi aşikârdı. Bendenizin bu konudaki büyük resmi sanırım gelecekte okuyacağım/izleyeceğim eserlerdeki farkındalığımın artarak yazıya dökülmesiyle olacaktır.

Kalıtsal Aile Travmaları

Yazımıza televizyon dizisi hakkında bilgi vererek devam edeceğim zira konu hakkındaki kişisel yolculuğumun ilk durağı Netflix yapımı dizi oldu. Tuba Büyüküstün, Seda Bakan, Fırat Tanış, Boncuk Yılmaz ve Murat Boz başta olmak üzere çok sayıda başarılı oyuncunun yer aldığı "Zeytin Ağacı" 8 bölümden oluşuyor. Devam bölümlerinin çekileceği sinyalini veren ilk sezon olarak tanıtımı yapılan dizisinin adı uluslararası piyasada "Another Self" olarak duyurulmuş. Konu hakkındaki ikinci durağım ise; Balkanların kanla şekil alan coğrafyası devamında kaleme alınan psikolojik geçişleriyle son derece akıcı şekilde okunan Goran Voynoviç'in "Vatanım Yugoslavya" adlı kitabıdır. Yazıyı şekillendirmem konusunda farkındalık kazandıran diğer kitap ise "Seninle Başlamadı" adındaki Mark Wolynn'in eseridir. Eser, psikoloji biliminin çözümlemelerine yer veren bir eserdir. Ayrı kulvarlardaki bu üç eserin aynı yazıda buluşmalarının sebebi ve bir anlamda ortak noktası: nörobilim, epigenetik ve dil bilimindeki buluşlarla da desteklenen aile travmalarının birden fazla etkiyle kalıtsal, psikolojik ve fiziksel olarak devam etmesine olan temaslarıdır.

mih_200

Araştırmacılar ve psikoterapistler mesleki eğitimlerini klinik vakalarla destekleyerek kalıtsal aile yapılarının nesilden nesile süregelen acı döngüsünü canlı tutan olayları dile getirmektedirler. Bilmeden edinilmiş korkular, ne zaman var olduğu bazen teşhis edilebilen bazen de edilemeyen duyguları ve davranışları tanımlamak üzere bu yolda emek veren ve inanan çok sayıda kişi bulunmaktadır. Tüm bu çalışmaların özünü oluşturan mesele; döngünün varlığının kanıtı ve nasıl sonlandırılabileceğini odaklanmaktır.

Ödünç Alınan Aile Geçmişi

İnsanların yaşadığı olayların birçoğunun onlara ait olmadığını anlatmayı amaçlayan bu inanmışlıkta ödünç alınan aile geçmişidir. İvaz olunanın gün ışığıyla buluşması, anlatılmaya ihtiyaç duyulan bir hikâyenin artık dile gelmesi özgürleşmesidir. Korku ve endişelerin üstesinden gelmek için herkesin kendince bir yöntemi olduğu, yöntem sonucunda başarının veya başarısızlığın değerlendirmeye açık olduğuyla "acı veren bir şeye direndiğimiz zaman sıklıkla kaçınmaya çabaladığımız acının süresini uzattığımız." dan bahsedilmektedir. (Wolynn, 2019, s. 8)

Zeytin Ağacı dizisinde Zaman Bey'in (Fırat Tanış) seans temsilcisi olarak izleyici karşısına çıktığı "aile dizimi"leri: "Bir arkeoloğun toprağı kazarak katmanları ortaya çıkarması gibi ailedeki katmanları ortaya çıkarmayı amaçladığı, insanların yaşadığı bazı psikolojik sorun döngülerinin, geçmeyen travmaların, tekrar eden sıkıntıların altında yatan kalıtımı araştırır. Aile dizimi çok yönlü bir psikiyatrik yöntemdir." (Güçlücan, 2022) şeklinde açıklanmaktadır. Dizide başkarakterlerin çeşitli travmatik olaylar yaşamış ailelerinin etkilerini taşımakta olduklarının izleyiciye aktarıldığı kalıtsal travmalar anlatılmaktadır. Kemoterapi alarak artık tedavi sürecinin son demlerini yaşayan, büyükannesi Eleni'nin Ege Denizi'nde boğularak can verdiğini öğrenen, tüm rahatsızlıkları modern tıbbın çözebileceğine olan güçlü inancı olan bir hekim ekseninde ele alan yapımda çok sayıda yan hikayede aile dizimi anlatılmaya çalışılmaktadır.

maxresdefault

Hiçbir topluluğun kendi özgür iradesiyle yer değiştirmediği, büyük zorlukları berberinde getiren "göç" ün keyif için yapılmadığı dikkate alındığından, temelde yer değiştirme olarak tanımlanan "göç" olgusunun çok boyutlu ve karmaşık bir yapıya sahip olduğu söylenebilir. Karmaşık sosyal yapının göçe maruz kalanlarının konu edildiği Goran Voynoviç'in "Vatanım Yugoslavya" adlı kitabını Balkan coğrafyasının dinmek bilmeyen karmaşası içinde küçük bir çocuğun annesiyle beraber göğüs gerdiği zor zamanlarla hasar alan anne-oğul ilişkisi bulunmaktadır. Kitabın başkahramanı olan Valadan, babasının Yugoslav Halk Ordusu'nun eski bir subayı olduğunu, Yugoslavya'nın çöküşünden sonra yaşanan iç savaşta öldürüldüğünü sandığı babasının yaşadığını tesadüfen öğrenir. Bu beklenmeyen sarsıcı bilgi onu çocukluğunun bittiği 1991 yazına, 17 yıl öncesine geri götürür. Pastoral bir anı dizgisiyle Hırvatistan'ın sahil şeridinde bulunan evlerini, babasına çok aşık annesini, annesinin sevgisine içtenlikle karşılık veren babasını hatırlar.

Yazarın Yugoslavya tarihini odağa alarak yazdığı kitabında savaş suçları, suçluları, suçluların aileleri, yakın çevresi ekseninde çizilen portrede zedelenen ve kökleri geçmişte saklı anne-çocuk ilişkisi Mark Wolynn'un "Seninle Başlamadı" kitabını okuyunca deşifre etmek hususuna katkı sağlamaktadır. "Pek çoğumuz farkında olmadan annemizin yerini getirmeye de ihtiyaçlarımızın partnerimiz tarafından karşılanmasını bekleriz. Bu yanlış yönlendirilmiş beklenti başarısızlığın ve hayal kırıklığının yolunu açar. Partnerimiz ebeveyn gibi davranmaya başlar ve karşılanmamış ihtiyaçlarımızı tatmin etmeyi denerse romantik ilişki uçup gidebilir. Partnerimiz ihtiyaçlarımızı karşılamazsa bu durumda kendimizi ihanete uğramış veya ihmal edilmiş hissedebiliriz. Annemizden erken zamanda ayrılmak romantik ilişkilerdeki istikrarımızı bozabilir. Bilinçdışı bir şekilde yakınlığını yok olacağından veya elimizden alınacağından korkabiliriz bunun karşılığında tıpkı annemizi tutunacağımız gibi partnerimize de tutunuruz ya da bu yakınlığın kaybolacağı öngörüsüyle partnerimizden uzaklaşırız. Genellikle iki davranışı da aynı ilişki içerisinde sergileriz ve partnerimiz bu duygusal olarak iniş çıkışlarla dolu bitmek bilmeyen bir yere sıkıştığını hissedebilir." (Wolynn, 2019, s. 196) Söz konusu alıntıda bahis olunan Vladan'ın hayatına yön veren temel etken olarak karşımıza çıkmaktadır.

0000000719285-1 Tüm yaşananların bir aile travması şeklinde zuhur ettiği, görünenin çok ötesinde bir geçmişten bu güne taşınanların sonuçlarını bir çocuğun gözünden okur okuyucu. Yazımıza konu eserlerden bir diğeri "Seninle Başlamadı" adındaki Mark Wolynn'in "psikoloji" kategorisindeki kitabı ise hem Zeytin Ağacı dizine hem de Vatanım Yugoslavya 'ya kalıtsal aile mirası veçhesinden bakmayı vaat ederken büyük resme işaret etmektedir.

Sonuç Yerine

William Faulkner; "Geçmiş asla ölmüş değildir. Geçmiş, geçmiş bile değildir." diyor. Bu cümle yazımıza konu üç eserin kısacık özeti gibidir.

"Kalıtsal olarak devraldığımız veya doğrudan deneyimlediğimiz travmalar yalnızca sıkıntı mirasını oluşturmaz, aynı zamanda gelecek nesillerle paylaşılabilecek güç ve dayanıklılık mirası yaratır." (Wolynn, 2019, s. 31) Bu alıntının yazıma sonuç metni teşkil etmesi temennisinin yanında (belki de) aile dizimi seanslarından birine katılarak tecrübe etmem konuya dair yaşanmışlık içeren bir sonuç yazmamın önünü açabilir.


Yazıya Konu 1.Kitap:

Vatanım Yugoslavya

Goran Voynoviç

264 sayfa

Kutu Yayınları - 2022


Yazıya Konu 2.Kitap:

Seninle Başlamadı

Mark Wolynn

278 sayfa

Sola Yayınları - 2019


Yazıya Konu Dizi:

Zeytin Ağacı

Yönetmen: Burcu Alptekin

Senaryo: Nuran Evren Şit

Oyuncular: Tuba Büyüküstün, Seda Bakan, Boncuk Yılmaz, Muart Boz, Fırat Tanış

2022 – Netflix Yapımı

Kaynakça

Güçlücan, Z. (2022, 08 16). epsikiyatri. https://www.e-psikiyatri.com/aile-dizimi-nedir-nasil-yaptirilir#:~:text=Aile%20dizimi%20bir%20arkeolo%C4%9Fun%20topra%C4%9F%C4%B1,%C3%A7ok%20y%C3%B6nl%C3%BC%20bir%20psikiyatrik%20y%C3%B6n adresinden alındı

Wolynn, M. (2019). Seninle Başlamadı. İstanbul: Sola Yayınları.


Yazar: Necla DURSUN - Yayın Tarihi: 03.10.2022 09:00 - Güncelleme Tarihi: 01.10.2022 23:18
952

Necla DURSUN Hakkında

Necla DURSUN

1976 Sakarya doğumludur. Anadolu Üniversitesi İşletme Fakültesi’nden mezun olduktan sonra Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Yerel Yönetimler Anabilim Dalı Küresel Şehirler ve İstanbul Araştırmaları Bilim Dalı’nda Yüksek Lisansını “Kuzguncuk Semt Tarihini İnsandan Okumak; Bir Seçki ile Şahsiyetler” konulu yüksek lisans teziyle tamamlamıştır. Finans sektöründe çalışmakta ve İstanbul’da yaşamaktadır.

Yayınlanmış Kitapları

- Roman ve Coğrafya, Okur Kitap, 2023

Necla DURSUN ismine kayıtlı 110 yazı bulunmaktadır.

Yazarımıza ait 1 kitap bulunmaktadır.

Twitter Facebook Instagram YouTube Kişisel Kitap Satış Sitesi