Allah'a Ismarladık Kudüs - Sefer Turan, Edebiyat, Misafir Köşesi

Meryem Betül Altuntaş, kitaphaber okurları için kaleme aldı.

Kudüs!
Ortadoğu'nun kanayan kalbi.
Hz. Meryem'in, Hz. Yakub'un şehri.. Antik şehir!

Kudüs!
Adı geçince heyecanıma bıçak gibi saplanan, nefesimi doğrayan kadîm şehir!

Kudüs!
Hz. Süleyman'ın, Musa'nın, Hz. İsa'nın, Hz. Mustafa'nın şehri! Peygamberler kenti...
Hz. Ömer'in, Selahaddin'in, Yavuz'un gözbebeği, mahzun şehir! Mahrum şehir! Şehrim benim...
'Kudüs' lafzını oluşturacak harfler hangi dilde olursa olsun, ansızın bağrıma saplanırlar. Kentlere sevdanın adı: Kudüs'ü okumak, benim için hayli zor.
Kitabı elime bir alıyorum, bir bırakıyorum. Allah'ım! Kalbimdeki kırk pâre top atışı da ne? 60 yaşında olmasam da, 60 yıldır kanayan yaram Filistin şu genç yüreğimde en antika sevdamdır. Demiştim azizim, Kudüs'ü okumak benim için hayli zor.Tamam, bu kez okumaya başlıyorum. Bu kez ismi çarpıyor: " Allah'a Ismarladık Kudüs!"

Daha gelmeden dönüyor muyuz Kudüs? Zeytin ağaçlarının gölgesinde rüzgarın portakal dallarından saçtığı rayihayı içimize çekerek, Aksa'da iki rekat namaz kılmadan, dönüyor muyuz? Birden bire silkinip, kararlılıkla çeviriyorum sayfaları. Okumalıyım

Ya şu sağımdaki gölge? Cesaretimi toplayıp, çeviriyorum başımı.
Ah! Sen miydin Hanzala! Hoş geldin.
Hanzala ya hu! Hani şu kanı ile Filistin'i çizen sanatçı: Naci el- Ali'nin yüzünü hiç dönmeyen Filistin'li karikatür karakteri olan çocuk. "Filistin" adı geçecek de, Hanzala olmasa, olur mu! Hanzala! Bizden biri..
Yabancı değil!

Sefer Turan bey ise, özelde ortadoğu üzerinde çalışır. Ortadoğu Gazetecilerinin hasındandır. Kudüs anılarını belgeleştirmiş olduğu kitabı, Filistin sokaklarında akarken, Hanzala da bana rehberlik yapıyor. Başlıklara bakılırsa 11 ayrı konak var.
- 2004: Kayıp Yılı
- Halid Meşal Kimdir?
- Büyük Kayıp: Arafat'ın Ölümü ve Ebu Ammar'la Gerçekleşmeyen Röportajın Hikayesi
- Ramazan'da Mescid-i Aksa
- Kudüs... Ah Kudüs...
- Kıyamet Kilisesi'nin Hikayesi
- Hanzala... Genç Kızın Boynundaki Kolye!
- İstanbul'daki Kudüslüler!
- Filistin'den Üç Kadın! Kadın Gerilla: Leyla Halit
- Rim Keylani Filistin'in Öteki Yüzü
- Allah'a Ismarladık Kudüs!

Kitabın seyriyle anlaşılan şu ki: Sefer Turan 4 kişiyle röportaj planlıyor. Fakat son röportaj nasip olmuyor.. Şöyle ki: Ahmed Yasin'in vefatından sonra Rantisi ile, Şam'da Halid Meşal ile, İstanbul'da kadın gerilla ile röportaj yapılıyor ama, söyleşini düşündüğü Ebu Ammar'ın cenazesine katılıyor. "Ebu Ammar da kim?" diye soruyorum Hanzala'ya. "Yaser Arafat! " diyor. "Ramallah'ta ev hapsine maruz kalan ve hayatı boyunca başından kefiyesini eksik etmeyen Filistin Başbakanı."

111 sayfa az gözükse de, anıların coğrafyası geniş. Gazze, Kalendiya, Şam, Kalkilya, Ramallah, İstanbul ve Batı Şeria..
"İstanbul neden?" diye düşünürken, Hanzala açıklıyor:
" Çünkü Filistin: İstanbul, İstanbul: Filistin'dir!"

Hanzala: " Leyla Halit, hani şu 1969'da uçak kaçıran ardından 28 gün tutuklu kalıp, serbest bırakılan Filistin'li kadın. Ürdün'de denk düşmeyen röportaj ancak İstanbul'da kısmet olmuş Sefer Bey'e."diyor. Şaşkınca: " Sen daha 10 yaşındasın! Tarihini nasıl bu kadar iyi biliyorsun?" diyorum. Bana: "Hanzala çağın ölmeyen tek tanığıdır!" diyor, Sefer Bey'in kaleminin diliyle.

Kudüs'ü bir 'Osmanlı kenti' olarak adlandıran yazar, Osmanlı'dan kalma Ramazan davulcusu geleneğinin ve Hacivat Karagöz oyunlarının da halen sürdüğünü belirtiyor. Kudüs'e olan merakım ve ilgim daha da artıyor. Ecdad yadigârı Kudüs'te neler oluyor?

Kıyamet Kilisesi'nin hikayesi de pek ilgimi çekti. Kiliseyi Latin, Rum, Ermeni patrikhanesinin sahiplenmesine rağmen, anahtarları Kanuni Sultan Süleyman'ın fermanına uygun olarak iki ailede muhafaza ediliyor. Biri her sabah evinden anahtarı getirmekle, diğeri ondan teslim alıp kapıyı açmakla sorumlu. Üstelik iki aile de "müslüman!"

Ve bir başka ilginç olay...
"Bir gün Müslümanın biri, bir Hristiyanın dinine küfrediyor. Hristiyan onu mahkemeye şikayet ediyor. Müslüman sanık avukat olarak Hristiyan olan Ebu Halil'i tutuyor. Ve Ebu Halil savunmasına şunu ekliyor: " Sayın yargıç dikkatlerinizi şu ayete çekerim. Allah buyurur: Allah katında gerçek din islamdır. Bundan dolayı: müvekkilim suçsuzdur, beraatini isterim!" Ve mahkeme beraat kararı veriyor. Bir hristiyandan hakkı duymak, üzerinde uzun uzun düşündürüyor, öyle değil mi?

Yafe Gate: El- Halil kapısı şu karşımdaki. Kudüs'ün tüm fatihleri bu kapıdan girmiş. Ömer el- Hattab, Selahaddin Eyyubi, Yavuz Sultan Selim. Fakat bu kapı hem zafere hem de hezimete açılmış. Çünkü 1917'de İngiliz general Allenby bu kapıdan girmiş, yine bu kapıdan " Allah'a Ismarladık Kudüs! " diyerek çıkmış Osmanlı askerleri...

"Haydi gel! Gidelim! Tarihe tanıklık eden şu çilekeş kapıdan eski kente girelim. Kudüs'e gidelim!" diyor Hanzala, bana dönüp..
Hanzala! Yüzünü mü döndün? Bu ışık da ne? Nurun mu? Ya şu ses?

Hay aksi! Şehre gireyim derken, kitap elimden düşmüş ve gürültüsü beni dalıp gittiğim antik kent hayalinden alıp, tekrar odama döndürmüş! Öyleyse elimdeki kitabı okuyup bitirmek bana düşüyor. Zira Sefer Turan'ın kitabın sonunda dediği gibi: "Ne kadar ilgilensek az Kudüs'le! Zira o kadar çok gerekçemiz var ki..."

İyi okumalar!

Allah'a Ismarladık Kudüs
Sefer Turan
Pınar Yayınları
111 Sayfa