Avrupa Notları - M. Turhan Tan, Edebiyat, Misafir Köşesi

Buğra Yüter, Kitaphaber için kaleme aldı.

Seyahat yazısı, bir yazarın yurt içinde ve ya yurt dışında gezip gördüğü yerleri güzel ve canlı bir üslupla anlattığı edebi eserlere denir. Tasvirden sıkça faydalanılır. Seyahat yazıları önemli bir kaynak niteliği de taşır. Seyahat yazılarının üstadı olarak kabul edeceğimiz kişi Evliya Çelebi'dir. Bununla ilgili kısa bir hikâye vardır. Evliya çelebi rüyasında peygamber efendimizi görür şefaat ya resullallah diyeceği yerde seyahat ya resullallah demiştir. O rüyadan sonra kendini yollarda görmüş gittiği yerleri bütün özellikleriyle seyahatnameye işlemiştir. Bu yüzden seyahat yazılarının piri Evliya Çelebidir. M. Turhan Tan' da Çelebi gibi gittiği yerleri kapsayıcı özelliklerini ortaya koyduğu Avrupa Notları eseri bir seyahat ve gezi yazılarının birleşiminden oluşan bir kitap olarak çağrı yayınları vasıtasıyla okura ulaşmıştır.

"İstanbul kademe kademe arkada kalıyor ve çok uzaklarda bulunan seyahat menzillerimiz derece derece bize yaklaşmaya başlıyordu. Yolculuğun ilk zevki de galiba bu olacak: Bir yandan uzaklaşırken bir yandan yakınlaşmak. Hayatın tabii seyrine uygun düşen bu tezatlı haleti gene hayatta yolculuk kadar kuvvetli surette tebarüz ve hissettiren bir sahne olmasa gerek!.. Çünkü yürümek, yaşadığımızı duyup anlamak oluyor."

Sözleriyle gezi yazısına başlayan yazar aslında kısmende olsa seyahat etmenin tanımını yapıyor bize. M. Turhan Tan 'Avrupa Notları' kitabı İstanbul'dan başlayan sırasıyla Filibe, Sofya, Almanya, Kolonya, Belçika, İngiltere ve Paris'te; yaşadıklarını, gezip gördüğü yerlerin tarihsel ve mimari görünüşleri hakkında bilgi veren bir kitaptır.

Eser 148 sayfadan oluşmaktadır ve dili oldukça ağırdır. Yazar, eseri dört bölümden oluşturmuştur. İlk bölümde İstanbul'dan başlayan ve Almanya'ya kadar olan yolculuğu anlatılmaktadır.

İkinci bölümde Almanya, üçüncü bölümde İngiltere ve son olarak Paris anlatılmaktadır. Almanya'ya gittiklerinde konakladıkları ilk şehir Laypzik idi. Eserde Laypzik istasyonun ve şehrin tarihi, mimari özelliklerinden; fen ve sanat merkezi olduğundan açıkça beyan ediliyor. Laypzik'in geçmişten bugüne; edebiyat, sanat, ekonomi alanlarındaki gelişmelerden ve buna bağlı olarak sürekli artan nüfustan bahsediliyor.

Laypzik'ten sonraki istasyon Berlin. Berlin; yedi asır önce küçük bir kasabayken, coğrafya kitaplarında adı bile geçmezken nasıl bu duruma geldiği ve adının nerden geldiği konusunda kısa bilgiler verilmektedir. Bu bölümde Berlin hakkında birçok yeni ve eski yazarların görüşlerine yer verilmiştir. Berlin'de bir iki müze ve otomobil fabrikası gezildikten sonra ki istasyon İngiltere. İngiltere'ye giderken konakladıkları Kolonya ve Belçika'dan bilgiler veriliyor. Yolculuk sırasında ki arkadaş muhabbetleri yer alıyor. Diğer şehirlerde olduğu gibi burada da mimari özellikler ve tarihten söz ediliyor.

İngilizlerin güzel sanatlara olan merakı, İngilizlerin nasıl insanlar oldukları ve tarihlerini nasıl anlattıkları hakkında bilgi veriliyor. Ve son istasyon Paris. Paris bölümünde sıkça Paris - İstanbul karşılaştırmaları yapılıyor. İstanbul Paris'ten güzel iken neden herkesin hayalinde Paris olduğundan bahsediliyor. Paris'in ilk başta bir şeye benzemeyen, albenisi olmayan bir şehir olduğunu fakat içine girdikçe çözülen ve bütün güzelliğiyle sizi etkileyen büyüsünden söz ediliyor. Kısaca tekrar etmek gerekirse buradaki şehirlerin tarihini, mimarisini, bilinmeyenlerini merak edenleri yazarla birlikte küçük bir seyahate çıkaracak sürükleyici bir eser.

Avrupa Notları
M. Turhan Tan
Çağrı Yayınları
148 Sayfa