Bana Çocuk Edebiyatının Resmini Çizer misin Ramila Aliye, Söyleşi, A. Erkan AKAY

Bilinçli, nitel, kayda değer, saklanmaya değer ilk çiziminizi hatırlıyor musunuz? Ne zaman, nerde, ne çizmiştiniz? Şimdi nerde, ona ne oldu?

Üniversitedeyken çok sevdiğim bir yazarın eserine illustrasyon çizmiştim. Viktor Hugo "Notre Dame'ın Kamburu". Eserin kahramanı Esmeralda'nın Quasimodo'ya eliyle su verdiği sahne… Şu an okuduğum üniversitenin arşivinde duruyor. Halen en çok sevdiğim eser ve çok etkilenerek çizdiğim bir sahne olarak kalıyor.

Yeteneğinizi nasıl geliştirdiniz? Çocuk kitaplarına çizimlerinizle katılma fikri/fırsatı nasıl doğdu? Kendinizi bu piyasaya nasıl kabul ettirdiniz?

Ressam bir arkadaşım vardı. Sonrasında ben de yapabilir miyim diye düşünerek başladığım bir serüven oldu. O zamanlar daha çok küçüktüm. Resim konusunda profesyonel bir destek alarak hayalini kurduğum akademinin ilgili bölümünü kazandım. Ve o zamana kadar benim için ulaşılmaz olan eserlerinden, karakterinden çok etkilendiğim, canlı bir tarih olarak nitelendirdiğim Oktay Sadıqzade ile tanışdım. Ve doğru bir yerde olduğumdan bir kez daha emin oldum. Kitap ressamlığı konusunda tüm bilgisini severek aktardığı öğrencilerinden biri olduğum için çok şanslıyım…

Eğitimim devam ederken aynı zamanda Azerbaycan'ın bir çok yayınevleriyle çalışmaya başlamıştım. Digital çizime ilk adımlarımı da çalıştığım şirkette atmış oldum. Daha sonralar animasyon eğitimi için İstanbula geldim. Burada eğitimim devam ederken bir yayıneviyle çalışmalara başladım. Ve sonrasında her şey su gibi aktı. Sanki tüm sektor kollarını açmış beni bekliyormuş gibi hissediyordum: ) Harika insanlarla harika projelere imza attık ve atmaya da devam ediyoruz.

Çizdiğiniz bir çocuk kitabını elinize aldığınızda kendinizi eserin neresinde hissedersiniz? Mesela kitabı bir film gibi düşünsek, rolünüzü nasıl tanımlarsınız?

Her çizdiğim kahramanın karakterine bürünmeye çalışırım. Bir oyuncu misali. Ve bu çok eğlenceli. Mesleğimin bu yönü de en çok sevdiğim kısmıdır. Bazen şımarık bir çocukken, bazen bir savaş kahramanı olabiliyorum. Bazen bulutların üzerinde uçar, bazen de su altında mistik bir sarayda bulurum kendimi…

Yöntemlerinizden ve prensiplerinizden biraz bahseder misiniz? Bir proje önünüze geldiğinde hangi şartları öne sürersiniz? Ya da size sunulduğunda kabul etmediğiniz şartlar nelerdir?

Mesleğim benim için işten daha fazlasıdır. Yani projelerime daha çok duygusal yaklaşıyorum. Benim için ilk önce çalışacağım kişiler çok önemli. Nezaketli, konuşma üslubuna dikkat eden, ne istediğini net olarak belirten yazarlar ve yayıncılar olduğunda sorun olmadan çalışıyoruz. Ama metnin ruhuma hitap etmesi de çok önemli.

Yazarak derdini anlatanlara çizerek destek veriyorsunuz. Yaptığınız iş kimi zaman hayali somutlaştırmak, kimi zaman gerçeği soyutlaştırmak. İlk adımıysa sanırım görünmeyeni görebilmek. Dolayısıyla çocuk edebiyatına baktığınızda bizim göremediğimiz ama sizin gördüğünüz sorunlar var mıdır diye merak ediyorum. Gerek okur açısından, gerek yazar veya çizer açısından sizce neler iyi gidiyor, nerelerde aksıyoruz?

Genelde olaylara bardağın dolu tarafından bakmayı tercih ediyorum. Ama tabii ki bu, sorunları görmediğimiz anlamına da gelmez. Yazarlar ve çizerler bir eserin oluşumunda emek veren başrol oyuncularıdır. Ve çizerler açısından baktığımda geri planda kalmaları sanırım en önemli eksidir. Birçok kitap kapağında isimlerinin yazılmaması, söyleşi ve imza günlerinde pek aktif olmamaları gördüğüm en büyük eksilerdir. Bir okur olarak ise pek sorun olduğunu düşünmüyorum. Bir kitabı hazırlarken projede yer alan herkesin dört elle işine sarıldığının bire bir şahidiyim. Sadece çocukları sanatla, müzik, resim vs. ile tanıştıracak hikâyelere ihtiyaç olduğunu düşünmekteyim.

Yazarlarla aranız nasıl? Çizimini yaptığınız eserin sahibi ile hangi düzeyde bir iletişim kurarsınız? Hangi kafa yapısındaki yazarlarla çalışmak kolay, hangileriyle çalışmak zordur?

Ben mi çok şanslıyım bilemiyorum ama çalıştığım tüm yazarlarla hep manevi bir bağ kurabiliyorum. Çalışmanın dışında bile görüştüğüm, arkadaşlıklarından keyif aldığım yazarlarım var. İyi ki varlar. Hep üretsinler, ben de onlar ve minik okurlarımız için çizmeye devam edeyim.

Yazar ve çizer ilişkisi çok önemli. Eserin muhteşem bir şekilde ortaya çıkması için yazarın ve çizerin ortak çalışmaları, bir birlerinin düşüncelerine ve yapacağı işlere güvenmeleri çok önemlidir. Kimi zaman yazar çizere, kimi zaman da çizer yazara önerilerde bulunmalı ve ortak bir karar alarak sorunsuz bir şekilde projeyi tamamlamaları gereklidir diye düşünüyorum.

Yayınevleri ile aranız nasıl? Muhatabınızdan ne bekler, ona ne avantajlar sunarsınız?

Uzun zamandır çalıştığım yayıncılarla artık her hangi bir şarta gerek duymadan çalışıyoruz. Çünkü ne istediğimizi, neler yapabildiğimizi artık biliyoruz. Her çalıştığım projede özenerek, önce hikâyede ismi geçen kahramanlarla ilgili gerekli bilgileri araştırarak detaylı çalışırım. Ama sanatçı ruhlu insanların duygusal oldukları unutulmamalı bence. Çizer olarak emeğimize değer verildiğini görmek bizleri mutlu eder ve daha verimli çalışırız.: )

Çocuklarla aranız nasıl? Onlardan fikir alır mısınız?

Bu soru tam benim için. Usanmadan anlatırım. Kendim de içimde hala bir çocuk olduğumu düşünüyorum. Çizerken içimdeki çocuk eğleniyorsa okurken resimleri inceleyen çocuk da muhtemelen eğlenecektir. Ayrıca kızımdan hep destek alırım. Bazen eleştirse de genelde güzel yorumlar alıyorum…

Bir çocuk kitabını çizerken hedefiniz nedir, hangi konularda kendinizi sorumlu hissedersiniz?

Çizerken sadece güzel bir görüntü ortaya çıkarmak yeterli değildir. Resimleri inceleyen çocuğa, hatta büyüklere bile küçük mesajlar verebiliriz. Sonuçta sanat evrensel bir dildir. Konuşmadan da anlatabilirsin kendini. Ben de hiç yüzlerini görmediğim binlerce çocuğun o minik kalplerine uzaktan da olsa dokunabiliyorum. Sınırsız hayal güçleri olması için çalışmak çok keyifli. Onlarla birlikte ben de o hayal dünyasına yolculuk edebiliyorum. Hayal edebildiğimiz her şey gerçektir demiş Pablo Picasso. Bu konuda onlara eşlik etmem beni mutlu ediyor.

İyi bir okur musunuz? Çizime başlamadan önce metni nasıl okursunuz? Sonrasında işiniz bitene kadar, kaç defa daha okursunuz? Bu işi yapıyor olmak okuma alışkanlıklarınızı etkiledi mi?

Belki de mesleğimi seçmemde en büyük etken kitap okuma sevdam olmuştur diyebilirim. Küçükken çok sakin ve kendi dünyasında kitaplarıyla yaşayan bir çocuktum. Hep okudum. En büyük hayâlim de bir kütüphanemin olmasıydı: ) Hayal ettiğim büyüklükte olmasa da baktığımda mutlu olacağım bir kütüphanem var.

Bir projeye başlamadan önce kitabı okumak tabii ki çok önemlidir. Ama bazen işlerin yoğun olmasından, kitabın sayfa sayısının çok olmasından ve işi zamanında teslim etmemiz gerektiğinden editör arkadaşlarımız bize yardımcı oluyorlar. Bizim işimizi kolaylaştırmak için okumamız gereken bölgeyi işaretliyorlar ve genel metinle ilgili gerekli notları özetliyorlar. Eksik olmasınlar. İyi ki varlar.

Çocuk kitaplarını çizerken sizi en çok zorlayan nedir? Tıkandığınız olur mu, sizi neler besler?

Tarihi şahsiyetleri çizmek çok fazla araştırma gerektiriyor. Buna zorlanma diyemem. Sadece daha fazla zaman harcıyorum ama karşılığında yeni bilgiler ediniyorum.

Okuyup çizmemeye karar verdiğiniz ya da istemeyerek çizdiğiniz metinler oldu mu? Olduysa size bunu hissettiren neydi?

Maalesef az da olsa oldu. Bir türlü metinle bağ kuramadım. Karşı tarafı kırmak istemesem de uygun bir dille yapamayacağımı söyledim. Ama istemeyerek çizdiğim bir metin olmadı. Çizersem aynı duyguyu yansıtamam ve sonuçta hem kendime hem de karşı tarafa haksızlık etmiş olurum.

Bugüne kadarki en iyi işinizi görmek istesek bize hangi kitabın ismini verirsiniz?

Sizinle kendim yazıp, kendim resimlediğim bir hikâyeyi paylaşayım o zaman. "Gizemli Sandık" kitabımın çizimlerini örnek olarak söyleyebilirim. Ama genel düşünürsem çok özenerek çizdiğim birçok kitap var. "Annemin Yıldızları", "Çilek Veren Elma Ağacı", "Küçük Bostan" vs.

Metinlerinden en çok keyif aldığınız yazarlar, çizimlerini en çok beğendiğiniz çizerler kimlerdir?

Böyle bir karşılaştırma yapmak istemem açıkçası. Her çalıştığım yazar benim için çok önemli, çok değerlidir. Her birisi kendi alanında, kendi tarzında çok emek vererek yeni bilgiler aktarıyorlar. Ben de onların ilk okurları olarak bu bilgilerden faydalanıyorum. Çizer arkadaşlarımızın da hepsi çok kıymetli. Severek takip ettiğim çizerler var. Resimlerine bakarken eğlendiğim, huzur bulduğum anlar oluyor. Hepsinin yolu açık, kalemi kuvvetli olsun.

Hayalinizdeki proje/iş ya da mesleğinize dair en büyük hayaliniz nedir? "Ben yapsaydım" dediğiniz işler oldu mu? Hadi aksini de düşünelim; işinizin geleceğine dair endişeleriniz var mı?

Anı yaşayarak mutlu olan insanlardanım. Endişelenmek yerine durmadan üretmeyi tercih ediyorum. Eserlerimi tüm dünyadaki insanlara ulaştırmak mesleğime dair en büyük hayalim. Her gün bir adım daha yaklaştığımı düşündüğüm bir hayal. Ne demiştik? Hayal ettiğimiz her şey bir gerçektir.