Bana Çocuk Edebiyatının Resmini Çizer misin Ümran Aşk�, Söyleşi, A. Erkan AKAY

Bana Çocuk Edebiyatının Resmini Çizer misin Ümran Aşkın Aydın? yazısını ve A. Erkan AKAY yazarına ait tüm yazıları Kitaphaber.com.tr sitemizden o

Bana Çocuk Edebiyatının Resmini Çizer misin Ümran Aşkın Aydın?

12.07.2023 09:00 - A. Erkan AKAY
Bana Çocuk Edebiyatının Resmini Çizer misin Ümran Aşkın Aydın?

Bilinçli, nitel, kayda değer, saklanmaya değer ilk çiziminizi hatırlıyor musunuz? Ne zaman, nerde, ne çizmiştiniz? Şimdi nerde, ona ne oldu?

Einstein'in noktalama yöntemi ile yaptığım bir portresi vardı. Benim açımdan kayda değer ilk çizimim odur sanıyorum. Hâlâ saklıyorum.

Yeteneğinizi nasıl geliştirdiniz? Çocuk kitaplarına çizimlerinizle katılma fikri/fırsatı nasıl doğdu? Kendinizi bu piyasaya nasıl kabul ettirdiniz?

Profesyonel anlamda çizerliğe 2018 yılında Diyanet İşleri Başkanlığı için çizdiğim "Mesele Varsa Eğer Ömer Tamçözer" isimli çocuk kitabıyla başladım. Benim için gerek ilk oluşuyla gerekse konusu ve metniyle yeri hep ayrıdır.

O yıllara kadar özel sektörde tam zamanlı olarak grafik tasarım sorumlusu olarak görev yapıyordum. Web sitesi ve grafik tasarımı alanlarında çalışıyordum. 2016 yılımda ikinci çocuğumun doğumuyla izne çıktığımda yıllardır tutkum olan ama tam zamanlı çalışma serüvenim dolayısıyla harekete geçemediğim çizim alanına yöneldim. Başta dijital çizimden uzak durdum bir buçuk sene kadar. Karakalem ve suluboya çalışmalar yaparak başladım. Geleneksel çizim, boyalar, kağıt, kısacası önce "hissederek" çizmeyi tercih ettim. Direkt dijitalle başlarsam çiğ kalacağını düşündüm bir şeylerin hep. Yaptığım çizimleri sosyal medyada paylaşmak büyük mutluluk veriyordu bana. Zaten ilk işime de çizdiğim bir eskiz üzerinden aldığım teklifle başladım. Realistik bir çizimin karaktere çevrilmesi ve çocuk kitabı haline getirilmesi istendiğinde duyduğum heyecanı hâlâ hissediyorum.

Çizdiğiniz bir çocuk kitabını elinize aldığınızda kendinizi eserin neresinde hissedersiniz? Mesela kitabı bir film gibi düşünsek, rolünüzü nasıl tanımlarsınız?

Bu noktada bizlere çok büyük görev düştüğünü düşünüyorum. Harika metni olan bir kitap için çizimler ve grafik tasarım büyük ölçüde tamamlayıcı rol oynar. Okuyucu kitabı eline ilk aldığında görsel kısmından etkilenir çünkü. Ve inceleyip incelemeyeceğine bile bazen bunlarla karar verir. Özellikle çizgi roman ve 4-6 yaş tamamı resimli kitaplarda çizerin ve çizimlerin etkisi yadsınamayacak ölçüde büyüktür diye düşünüyorum.

u1

Yöntemlerinizden ve prensiplerinizden biraz bahseder misiniz? Bir proje önünüze geldiğinde hangi şartları öne sürersiniz? Ya da size sunulduğunda kabul etmediğiniz şartlar nelerdir?

Bu mesleğe ilk başladığım günden beri en hassas olduğum nokta metnin nitelikli olması, içimde bazı mekanizmaları harekete geçirmesi ve bende çizme isteği uyandırması. Öncelikle hep bu amaçla örnek metin isterim. Bazen de metin çok iyi olabilir, beni heyecanlandırır ama tarz olarak uygun değildir. Buna da önem veririm. Bu noktada editörlerin hangi metin için hangi çizerle çalışılması gerektiğini çok iyi analiz etmesi gerektiğini düşünüyorum. Bundan sonra projenin süresini çok önemserim. Çok sıkışık olan projeleri genellikle kabul etmiyorum. İçime sinmeyen çalışmalar olması kuvvetle muhtemel oluyor çünkü. Bunların dışında yayınevinin ve editörün yaklaşımı ve projeye gösterdikleri önem de benim için belirleyici unsurlardandır.

Yazarak derdini anlatanlara çizerek destek veriyorsunuz. Yaptığınız iş kimi zaman hayali somutlaştırmak, kimi zaman gerçeği soyutlaştırmak. İlk adımıysa sanırım görünmeyeni görebilmek. Dolayısıyla çocuk edebiyatına baktığınızda bizim göremediğimiz ama sizin gördüğünüz sorunlar var mıdır diye merak ediyorum. Gerek okur açısından, gerek yazar veya çizer açısından sizce neler iyi gidiyor, nerelerde aksıyoruz?

Bu zamanların en büyük probleminin çok fazla projenin basılması olduğunu düşünüyorum. Özellikle sosyal medya görünürlüğü doğrultusunda oluşan bir yazar ve çizer sektörü mevcut. Bu da maalesef çoğu zaman niteliksiz çalışmaların hayata geçiyor olması demek. Bunun dışında didaktik eserlerin ağırlıkta olduğunu düşünüyorum. Tabii ki didaktik eserler de olmalı. Ama çocukları okumaya teşvik edecek, hayal dünyalarına hitab eden, eğlendiren, "özgün" eserleri daha çok görebilmeyi isterdim.

Yazarlarla aranız nasıl? Çizimini yaptığınız eserin sahibi ile hangi düzeyde bir iletişim kurarsınız? Hangi kafa yapısındaki yazarlarla çalışmak kolay, hangileriyle çalışmak zordur?

Yayınevi editör aracılığıyla bize ulaşıyor ve çalışma boyunca editörle muhatap oluyoruz. Ama bazen yazar da dahil olabiliyor. Onun fikirlerini almak, hayalindeki karakter ve mekanları öğrenebilmek benim için her zaman artı mahiyetinde. Yazar eğer çok yönlüyse bu daha da keyifli bir hale geliyor ve beyin fırtınası yapıp en güzeline ulaşabilme şansı doğuyor.

u2

Yayınevleri ile aranız nasıl? Muhatabınızdan ne bekler, ona ne avantajlar sunarsınız?

Yayımladığı kitaplara gerçekten "eser" gözüyle bakan yayınevleri benim için çok değerli. Ve onlar tekrar yeni projelerle geldiğinde gerçekten heyecanlanıyorum. Çünkü bu şekilde düşünüyorsa yazara, çizere, editöre gereken alanı açıyor, anlıyor ve destekliyor. Daha önce de bahsettiğim gibi sürenin makul, önceliğin çıkacak eserin en güzel şekilde hayata geçmesi olması çok önemli. Yaptığımız çalışmalara sadece ticari gözle bakılmadığını bilmek çok büyük bir motivasyon sağlıyor.

Çocuklarla aranız nasıl? Onlardan fikir alır mısınız?

Kendi çocuklarım hariç sürekli olarak çocukları gözlemlemeye bayılıyorum. O kadar kendilerine has, sade ama ilgi çekici halleri var ki. Bazı olaylardan da o kadar etkileniyorum ki çizime dökmeden uyuyamıyorum. Çalışırken çocuklara denk geldiğimde çok ilgilerini çekiyor. Beğenileri ve önerileri benim için çok değerli. Çizim sırasında sohbet etmekten ve fikirlerini almaktan büyük mutluluk duyuyorum.

Bir çocuk kitabını çizerken hedefiniz nedir, hangi konularda kendinizi sorumlu hissedersiniz?

İlk amacım her zaman onların hayal güçlerinde etki bırakabilmek. Kendilerinden bir şeyler bulmaları çizimlerimde. Zihinlerinde bir pencere açabilmek. Sonrası zaten devamında mutlaka oluyor… Bir şeyler öğretmek, yönlendirmek vs. yani..

Umran_ASKIN_AYDIN_umranaskin__Instagram

İyi bir okur musunuz? Çizime başlamadan önce metni nasıl okursunuz? Sonrasında işiniz bitene kadar, kaç defa daha okursunuz? Bu işi yapıyor olmak okuma alışkanlıklarınızı etkiledi mi?

Ben proje geldiğinde mutlaka örnek metin isterim. Genelde de metnin tamamı gelir zaten. O aşamada okurum. Sonra eğer çalışma konusunda anlaştıysak tekrar okur ve üzerine notlar alırım. Karakterler, sahneler vs. ile ilgili zihnimde beliren detaylarla ilgili. Çizim sırasında da ilgili bölümleri ve notlarımı mutlaka tekrar gözden geçiririm.

Çocuk kitaplarını çizerken sizi en çok zorlayan nedir? Tıkandığınız olur mu, sizi neler besler?

Metinde kafamda oturtamadığım şeyler varsa zorlanırım. Önce metnin beni içine alabilmesi lazım yani. Bir diğer tıkanma sebebi de keskin çerçevelerle belirlenmiş çizim notları. Öneriye her zaman açığım ama eğer öneri varsa bile serbest bırakılıp metnin bana hissettirdiği şeyleri çizmek isterim.

Anime, animasyon ve çizgi film izlemeyi, çocukları gözlemlemeyi, nitelikli çocuk edebiyatı eserlerini okuyup incelemeyi çok besleyici buluyorum. Geleneksel çizim yapan sevdiğim sanatçıları çalışmaları esnasında izlemek benim için çok heyecan verici anların başında gelir.

Okuyup çizmemeye karar verdiğiniz ya da istemeyerek çizdiğiniz metinler oldu mu? Olduysa size bunu hissettiren neydi?

Okuyup bana hitap etmediği için çizmediğim çok fazla metin oldu. Editörle aramdaki ilişkiye göre açıkça söylediğim zamanlar da oldu bu durumu. İstemeyerek çizdiğim işler oldu. Ama çok çok az gerçekten de. Metinden dolayı bazen de ekip uyumuyla alakalı sorunlar olduğu zamanlardı bunlar.

Bugüne kadarki en iyi işinizi görmek istesek bize hangi kitabın ismini verirsiniz?

Sanırım bu konuda "şu" diyebilmem çok zor. Çizim yaparken üzerinde haftalar hatta bazen aylarca çalışıyoruz. Ve gerçekten bir bağ oluşuyor. Ama teknik anlamda "Ekşimen", "Kafama Takıldı", DİB'den yayımlanan 6 kitaplık set ve bir de şuan yurt dışında bir yayınevi için çalıştığım set beni tatmin eden çalışmalardı. Daha büyük yaşlara hitap eden Timaş İlk Genç Yayınlarından yayımlanan "Yok Artık Pelin" de elime her aldığımda keyif verici bulduğum bir kitap.

u5

Metinlerinden en çok keyif aldığınız yazarlar, çizimlerini en çok beğendiğiniz çizerler kimlerdir?

Ayşegül Şahin Gürbüz'ün metni geldiğinde yerimde duramıyorum. Kendisiyle ilk kitabımı ve toplamda da üç kitap çalıştık. Gelen metni okurken hem yeni şeyler öğreniyor hem de kendimi kıkır kıkır gülerken buluyorum. Şule Kala ile "Kafama Takıldı"dan sonra birkaç kitap daha çalışmak istedik ama şartlar oluşmadı. Onun metinlerine de bayılıyorum. 10 kitaplık seti üzerinde çalışırken tatlı bir dostluk kurduğumuz Hatice Kübra İpek'in ismini anmadan da geçemeyeceğim. Kendisi İslam Alimleri hakkında araştırmalar yapmakta ve çok faydalı eserler vermeye devam etmekte.

Shaun Tan, Adilson Farias, Sid Meireles, Shima Zarei, Marco Bucci severek takip ettiğim sanatçılar. Reza Hemmatirad çok yönlü muhteşem bir usta ve tabii ki Hüseyin Sönmezay'ın renkleri, dokuları ve kompozisyonları ilgiyle takip ettiğim eserlerin başında geliyor.

Hayalinizdeki proje/iş ya da mesleğinize dair en büyük hayaliniz nedir? "Ben yapsaydım" dediğiniz işler oldu mu? Hadi aksini de düşünelim; işinizin geleceğine dair endişeleriniz var mı?

İşimle alakalı hayallerim gerçekleşerek değişiyor, gelişiyor ve tekrar tekrar yeni hayaller oluşmaya devam ediyor. Stabil bir hayalim var mı diye düşündüğümde metin anlamında da katkımın olduğu belki çizgi roman tadında bir esere imza atmak hoş olurdu sanırım. Endişe kısmında geleneksel çizime olan meylim sebebiyle her şeyin bu kadar fazla dijitalleşmesi keyifsizlik veriyor. Her şey dijitalleşmeye bu kadar evrilmişken ben geleneksel anlamda fırsatlar yaratmaya çalışıyorum kendime. Kağıdın ve gerçek boyaların çok keyifli ve değerli olduğunu düşünüyorum. Endişe duyduğum şey de çoğunlukla işlerimin yoğunluğundan kaynaklı kağıttan ve boyalardan çoğunlukla uzak kalıyor olmam diyebilirim.


Yazar: A. Erkan AKAY - Yayın Tarihi: 12.07.2023 09:00 - Güncelleme Tarihi: 13.01.2024 03:19
947

A. Erkan AKAY Hakkında

A. Erkan AKAY

1981 İstanbul doğumludur. İstanbul Teknik Üniversitesi Gıda Mühendisliği bölümünden mezun olmuştur. 2008 yılından bu yana Konya'da yaşamaktadır. İki evlat babası, iki evlat amcası, ikisinin de eniştesidir.

Spora, edebiyata ve küçükleri eğlemeye ilgisi çocukluğundan beri devam etmektedir. 2012-2020 yılları arasında Bilgin Atıcılık Spor Kulübü Kurucu Yönetim Kurulu Üyeliği, 2015-2020 yılları arasında Türkiye Atıcılık Federasyonu Teknik Kurul Başkanlığı, 2017-2020 yılları arasında Türkiye Olimpiyatlara Hazırlık Merkezleri Atıcılık Komisyonu Üyeliği ve İl Branş Sorumluluğu görevlerini yürüterek ulusal ve uluslararası düzeyde başarıya ulaşmış birçok sporcunun yetişmesine katkıda bulunmuştur. Destek AFAD gönüllüsüdür.

2017 yılında, kardeşinin bir hayali olan “Hayallerin Karın Doyursun” isimli kitaba katkılarından sonra, hep arzuladığı çocuk kitapları yazımının önü açılmıştır. Yayımlanmış 14 kitabı bulunmaktadır. Edebistan, Eğitim Her Yerde, Dilhane, Masal Dergisi gibi çeşitli sanal dergilerde, Hece ve MEB Özel Eğitim Çocuk Dergisi gibi matbu dergilerde deneme, makale ve şiirleri yayımlanmıştır.

Farkındadır ki her yazılan okunmaz ama okunanlar da ancak yazılanlardır. Yaşadıkça anlamını kaybeden sonsuz sözler arasından zarurî olanlara tutunuyor.

Dualarınızı bekler.

Yayınlanmış Kitapları

- Yüzyılın Nefesi, Tulu Kitap, 2024
- Sundarban, Tulu Kitap, 2023
- Perdem Yelken Olsa, TDV Yayınları, 2023
- Bambaşka Bir Sabah, TDV Yayınları, 2023
- Sıfır Atık, TDV Yayınları, 2023
- Helalühoş, Tıfıl Kitap, 2021
- Sağlıklı Beslenme Hikayeleri Seti (5 Kitap), Hayy Kitap, 2020
- Kara Kapan, 2019, Morena Yayınları
- II. Abdulhamidʼin Hafiyeleri, Hayy Kitap, 2018
- Hayallerin Karın Doyursun, Çizgi Kitabevi, 2017

A. Erkan AKAY ismine kayıtlı 160 yazı bulunmaktadır.

Yazarımıza ait 10 kitap bulunmaktadır.

Twitter Facebook Instagram mastodon/Threads LinkedIn YouTube Kişisel Kitap Satış Sitesi Kitapyurdu.com