Çocuk Edebiyatına İçeriden Bir Bakış: Cengiz Karaefe, Söyleşi, A. Erkan AKAY

Sizi çocuklar için yazmaya yönelten nedir?

Ben +13 çocukların algılarını kurgulayan küresel operasyonun tekerine çomak sokmayı ve kendi kültür değerlerimizle donatmayı amaçlayarak yola çıktım. Kalemi elime aldığım donemde o yaş grubunda büyüyen çocuklarım vardı. Nasihat dinlemekten hoşlanmayan ergen kafalara, heyecanla takip edecekleri bir kahraman belki rol model olabilirdi!

Çocuklar için yazmanın yetişkinler için yazmaktan daha zor olduğuna inanıyor musunuz?

Kesinlikle.

Çocuklara hitap eden metinlerinizde "olmazsa olmaz"ınız nedir? Sizce yazma sürecinizde bu ölçütünüz değişebilir mi?

Böyle bir kriter gerçekçi değildir. Kimsenin aklını, hele de çocukları hafife alamazsınız.

Çocuk edebiyatının ülkemizde ve dünyadaki gelişimini takip ediyor musunuz? Diğer yazarları okur musunuz? Gidişat nasıl?

Distopik kurgudan uzaklaşmak daha iyi olabilir. Biz Asyalı bir kültürüz; cadılar veya büyülü imgelerin bizim çocuklarımızda karşılığı yoktur; olmamalıdır da.

Yazarken edebî kurgu ve dile mi yoksa öğreticiliğe mi ağırlık veriyorsunuz? Sanat mı eğitim mi?

Sanat en köklü eğitimdir.

Çocuk edebiyatı hakkında genel kabul görmüş ama katılmadığınız klişeler var mı? Rahat olabilirsiniz biz bizeyiz.

Klişe, klişedir.

Çocuk kitapları yayıncılığında sizce en büyük eksiğimiz nedir? Bilgisayarda açtığınız boş dosyadan kitabınız okurun eline ulaşana kadar hangi basamak sizi en çok zorlar?

O zihin dünyasına hitap edebilmek.

Yazdıklarınızla çocuklara erişebilmenin bir ön şartı var mıdır? Çocuk sevmek, çocuk sahibi olmak, çocuklarla iyi anlaşmak gibi.

Sanmıyorum.

Çocuk kitaplarında ne görürseniz sizi rahatsız eder? Çocuk hayatının da gerçeklerinden olan olumsuzluklarla kitabınızın içeriği arasındaki dengeyi nasıl belirlersiniz?

Çocuk kitabı fantastik olmak zorunda değildir. Denge yapay olmamalıdır; kâinatın bir parçası olan okuyucu kendi yerini bulmanın veya bilmenin hazzını alabilmeli.

Okuyan çocuğun daha iyi bir insan olacağına dair elimizdeki dayanak nedir?

Öyle bir dayanak mı var varmış! Burada öne çıkan saik aile terbiyesidir.

Ebeveyn ve öğretmenlerin çocuk okumalarına katkısı gerekli veya yeterli mi? Çocuk bu konuda yönlendirilmeli mi, nasıl yönlendirilmeli, kitap nasıl seçilmeli ve okunmalı?

Kitap tavsiye etmek, ilaç vermek gibidir. Doğru bir tercihi yapamıyorsa ki çoğu kez böyledir, mahalle kültürünü uzaktan sıkı takip ederek, yaşına ve aile değerlerine uygun olmayanlar men edilebilir.

Okurlarınızla buluşuyorsunuzdur. Hangi çocuk sizi heyecanlandırır? Çocuklardan beklentiniz nedir?

Hayal kuran ve bunu zevkle paylaşan çocuklara bayılırım.

Modern pedagojiyle aranız nasıl? Geleneksel yöntemlerle modern pedagoji arasında nerede duruyorsunuz? Yazdıklarınızda hangisinin ağırlığı daha fazladır?

Modern pedagoji yadsınamaz kurallar getirir ama geleneksel yöntemlerden de vazgeçilemez.

Bugünün yazarları kalıcı eserler bırakabilecek mi? Sizce çağdaşlarınızdan kim yüz yıl (yüz çok olduysa elli diyelim) sonra da okunur?

İlk soruya cevabım: Evet. Devamında ne olduğunu zaman içinde göreceğiz.

Yetişkin bir yazarın bugünkü çocuğun diline, düşüncesine sahip olması mümkün müdür, gerekli midir? Farklı kuşakların bağını koruyabilmek için dünyalararası bir köprüye mi yoksa tek dünyalaşmaya mı ihtiyaç var?

Temiz bir dil kullanmak hepsinden önemlisi; kuşak farkını gözetmek ve ona göre biçimlenmek, yapay ve sığ bir iklime sürükler.

Günün şartları ve çocuk edebiyatının ticarîleşmesi sizi korkutuyor mu? Okumak bir lüks, yazarlar marka, okurlar müşteri olmaya doğru mu gidiyor? Giderse ne olur?

İlk soruya cevabim: Evet. İkincisi: maalesef. Sonuncusu: Su akar yolunu bulur.

Sosyal medyada binlerce kitap değerlendirme hesabı var. Bunlar sizce okurları doğru yönlendiriyor mu, işe yarıyor mu? Kitap incelemeleri, değerlendirmeleri, eleştirileri noktasında neredeyiz? Takip ettiğiniz, çocuk kitaplarını değerlendiren bir mecra var mı?

Ciddi ve işinin hakkını veren eleştirmenler yok.

İnceleme var fakat yetkin değerlendirme sıkıntısı çekiliyor.