Çocuklar İçin Sahabe Hayatları, Çocuk, Şevval BAŞTAN

Siyer Çocuk tarafından Nisan 2018'de ilk baskısını yapılmış olan Ubeydullah'ın Keşif Defteri, yazarı Rabia Aktaş'ın ilk kitabı olup, etkinlik temelli siyer öğretimini esas alan kitaplardan bir tanesi. Babasının görevi sebebiyle ailesiyle Arabistan'a giden Ubeydullah ve orada edindiği yeni arkadaşı Huzeyfe ile ashabın bir zamanlar yaşadığı yerlerde iz sürüp eğlenceli bir keşfe çıkıyorlar. Yolculukları sırasında öğrendiklerini kaydetmeye karar veren Ubeydullah, işte elimizdeki bu defteri tutmaya başlar. İçeriği defter formunda olan çalışmanın büyük bölümünü iki çocuğun diyalogları oluşturmasına rağmen tutulan notlara da yer verilmiştir.

Hikâyeyi başlatıp seyrini belirleyen, macera örgüsünün ilk ilmeği Huzeyfe'nin, "Geldiğin toprakları kimin fethettiğini ve İslam ile tanıştırdığını bilmek ister misin?" sorusuyla atılıyor. "İslam Anadolu topraklarına Mekke'den çıkıp da nasıl gelmişti? Oradan oraya nasıl taşınmıştı?" sorularıyla güçlenip kocaman bir haritanın önüne gelmeleriyle serüven boyunca bir yandan da takip edeceğimiz, kitabın harita ilavesiyle zenginleşiyor.

Kitabın çerçevesine dâhil edilen; Halid Bin Velid'in Müslüman oluşu ve savaş başarıları, Ebu Ubeyde Bin Cerrah'ın savaş ahlakı, Ka'Ka Bin Amr'ın peygamberimizin hayatının son demlerine yetişmesine rağmen zor işlerin adamı olmaktan çekinmemesi gibi büyük savaşlara komutanlık yapmış sahabenin başlıca özelliklerine oldukça detaysız ve kısa biçimde değiniliyor. Kitabın hitap ettiği 10-12 yaş grubu dini kavramları somutlaştırma döneminden soyut düşünce denemeleri yaptıkları bir sürece geçerken dini ilgilerinin belirlenip canlı kalmasında; Hz. Peygamber'in nasıl bir insan olduğunu, sahabe ile nasıl ilgilendiğini, onlara ne gibi görevler verdiğini, düşmanlarının onlardan ne istediğini, neden hicret ettiklerini merak etmektedirler. Hal böyleyken Hz. Peygamber ve sahabe hakkında siyasal tarihten sosyal hayata dair merak içinde olan çocuklara; doğrudan hitap etmeyen olayların ön plana çıkarılması, günlük hayat ile bağ kurmalarına imkân verecek bolca örnek sunmamak kitabın akışını zayıflatan en önemli unsurlar. Sonları iyiden iyiye düşen tempoyla ortaya atılan ''etkinlik yapmaya imkân sağlayan'' iddiası da cazibesini yitiriyor.

Kitapta dikkati çeken bir diğer unsur çizimler. İlk gençlik yaşlarına hitap eden bir çalışma olduğundan çekiciliği yüksek olmayan gayet sade çizimler. Fakat erkek çocuklarında rastladığımız feminen kirpik tasarımı cinsiyetsizlik projelerinin çok sinsi yürütüldüğü günümüzde ebeveynler tarafından dikkatle karşılanması gereken bir detay.

Sahabe içinde çok büyük komutanlar vardır ama onların yalnız bu özelliği ön plana çıkarıldığında çocuklar karşılarında hayatı boyunca düşmanla kahramanca mücadele etmiş bir sahabe nesli bulacaklardır ama bu eksiktir. Bu hayatlarının yalnızca bir özelliğini ifade etmektedir. Hayatlarının ana fikri olacak kapsamda değillerdir. Siyer öğreniminde ana fikir sahabenin hayatı boyunca mücadelesine şekil vermiş bir olgu olmalıdır. Bu ana fikir savaşlardaki rollerini kapsamakla birlikte bir çocuğun yaşamına hitap etmelidir. Çünkü "Kendi hayatından bir parça bulunmayan, kendisine seslenmeyen, kendini yakalamayan öykülere dinleyiciler/okuyucular ilgi göstermezler." [1]

Ubeydullah'ın Keşif Defteri
Rabia Aktaş
Çizer: Suat Karadağ
Siyer Çocuk Yayınları
Nisan 2018
46 sayfa

[1] Bilal Yorulmaz, Senaryo Yaklaşımlı Ve Etkinlik Temelli Siyer Öğretimi, 2013, s.64