Demokrasi ve Eğitim, Düşünce, Misafir Köşesi

Mustafa Öztürk, kitaphaber için kaleme aldı.

Tüm İnsanlar sosyal hayatın her alanında, çalışma hayatında, aile içinde ve okulda değişik form ve düzeylerde eğitim sürecine katılmak durumundadırlar. Eğitim; insanı özgürleştirecek ve yaratıcı özellikler katacak bir unsurdur. Peki; insan hayatında bu kadar önemli yeri olan eğitim, çağdaş toplumlarda amacını yerine getirebiliyor mu? Noam Chomsky Mevzu bahis kitabında bu sorunun cevabını eğitimin en temel araçlarından biri olan dil konusu ile birlikte ortaya koymaya çalışmaktadır.

Comsky'ye göre dil, insan doğasının bir parçasıdır ve evrimsel süreç içerisinde kendini tamamlar. Biyolojik özelliklerin genetik olarak aktarılması sürecinde dil, genlerde kodlanmıştır ve bu sürçlerde aktarılmıştır. Öğrenme süreçlerini, özellikle de dil öğrenimi konusunu farklı bir perspektif ile işleyen chomsky; genel olarak kabul gören fiziksel yapıların kalıtımla aktarıldığı, zihinsel yapılarınsa sonradan öğrenildiği varsayımına karşı çıkar. Ona göre bu yanlış bir varsayımdır. Bu yapıların hiç biri öğrenilmez, hepsi birbirine benzer bir şekilde gelişirler. Özetle Comsky davranışlarımızın temel yapılarının doğuştan gelişimlerinin çevreyle olan etkileşime bağlı olarak geliştiğini ileri sürer.

Dil konusundaki düşüncelerini kalıtsallık üzerinden ortaya koyan yazara göre dilin düşünce üzerindeki etkileri farklı düzeylerdedir. Ona göre sadece dil ile düşünmüyoruz, görsellik, durum ve olaylarla da düşünüyoruz. Yani dilsel olmayan bir düşüncenin olduğunu, Buna örnek vermek gerekirse düşündüğümüz şeyleri kelimelere dökmekte zorlandığımız da bu durun dil dışındaki düşünce biçimine örnek verilebilir.

"İnsan doğası'' fenomeni çevreden bağımsız, türün sahip olduğu ve genetik olarak aktarılan bir olgudur. Her İnsan belirli zihin kodları ile doğar. Eğitim süreci bu zihin kodlarına uygun olarak verildiğinde İleri düzeyde gelişmiş insanların ortaya çıkmaması içten bile değildir. Tıpkı bir insan için uygun şartlar oluşturulduğunda bedensel gelişimini sağlıklı bir şekilde sürdürebilmesi sağlanabiliyorsa aynı şekilde dilde, uygun çevre ve uyarıcılarla gelişim sürecini sağlıklı tamamlayacaktır.

Burada şu soruyu sormak gerekiyor; dünyada farklılıklar gösteren eğitim sistemleri bu gelişim süreçlerini nasıl etkiliyor? Devletlerin uyguladığı eğitim sistemleri; İnsanların gelişim sürecine katkıda mı bulunuyor mu? Comsky bu konuda şöyle der;

"Mevcut eğitim sistemleri, insanların yaratıcılık gerektirmeyen işleri, tekdüze bir şekilde yapabilmeleri için kurgulanmıştır. Günümüz kapitalist toplumlarında eğitimin amacı, insanların otoriteye boyun eğmelerini, hatta itaat etmek zorunda olduklarını öğretir. Bireyin kendi hayatıyla ilgili kararları otoriteye havale etmesini tavsiye eder. Eğitim kurumları, pasifliği ve itaatkârlığı güçlendirir. Genel kabul görmüş fikirleri savunmayı meziyet sayar."

Comsky kitap boyunca eğitim ve demokrasi ilişkisini tartışır. Ona göre ideal bir demokrasiye ancak, özgürlükçü eğitim anlayışıyla ulaşılabilir. Eğitim sistemleri; ezberci, analitik düşünceden uzak ve özgür olmayan ortamlarda gerçekleştiriliyor. Üniversiteler ise, öğrencilerin mevcut dogmalarının pekiştirilip meslek hayatına hazırlandıkları yer haline getiriliyor. İşte bu eğitim düzeninden ya da bu tezgâhtan geçmiş toplumlarda gerçek bir demokrasinin yerleşmesinin mümkün olmayacağıdır.

Comsyk'ye göre Amerikan demokrasi'si ve genelde dünyadaki demokrasi bir ilizyondur. Liberal sermayenin ve otoritenin istediği elde edildiği sürece demokrasi iyi bir şeydir. Yazar çarpıcı bir örnek ile bu iddiasını temellendirir. (Haiti örneği) Abd Haiti'de genel seçimlerde Kendi çıkarına hizmet edecek adayı destekleyip bir seçim yapılmasını sağlamıştı, ancak destekleri aday seçimi kaybedince Ülke seçmeninin büyük çoğunluğunun oyunu almış iktidarı zor kullanarak düşürmüştür. Bu durum Haiti demokrasisinin sonu olmuştur. Güçlü medya ağı kullanılarak bu ve buna benzer girişimler Dünyanın her yerinde yapılan bir Amerikan geleneği haline gelmiş durumdadır. Eğitim sistemi bu durumları organize edecek bireylerin yetiştirilmesi için en uygun zemin olmaya devam etmektedir.

Comsky'ye göre ABD demokrasisi bu çarpık eğitim sistemi ile ayakta durmaya devam etmektedir. O bu durumu şu sözleri ile anlatır; "Yani gerçekte demokrat olmayan bir toplumda eğitim gerçek amacının dışında halk kitlelerini kontrol altında tutmaya, itaat ettirmeye ve pasifleştirmeye yarıyor."

Özetle Comsky'e göre mevcut eğitim sistemlerinin; İnsanların sermayenin tahakkümüne, baskıcı düzenlere boyun eğmelerini sağlayan bir araçtan başka bir işlevi bulunmamaktadır. Ona göre İnsan doğasının en önemli niteliklerinden biri olan yaratıcı zihinsel faaliyetin önündeki engeller ortadan kaldırıldığında insanın kapasitesinin onu götürebileceği ufuklar hayal bile edilemez.

Noam Chomsky

Demokrasi Ve Eğitim

Bgst Yayınları