Dergi Editörlüğü Plan Program İster, Kara Tahta, Serkan PARLAK

Dergi tarzı, tavrı, çizgiyi temsil etmeli.

Dergi editörlüğü; dinamik, hareketli, güncel ve periyodik bir iş olduğundan farklı alanlarda yapılabilir. Dinamikleri bilip sektörle temas kurmak önemlidir, sektörü takip etmek ve reklam bulmak gerekir. Okur takip ettiği dergiyi ayın birinde almaya alışmışsa her ayın birinde stantta görmek ister. Her yeni editör, her yeni yayın yönetmeni dergiye değişim getirir, fontlar değişebilir. Bağımsız bir dergi çıkarmak hele bu dönemde gerçekten çok zor olduğundan bir yayınevinin finansal desteği normal ve gerekli olabilir. Alanında piyasanın tek ve en nitelikli dergileri 221B dergiye Mylos, Socrates'e (Son dünya şampiyonasıyla birlikte yayın hayatına son verildi. ) Can Yayınevi'nin verdiği destekte olduğu gibi.

Dergi editörlüğünde, daha çok insanla çalışılacağı için iletişim çok önemlidir.

Kitap işi sakindir, çevre bellidir, bireyseldir ve bütün zamanlara hitap eder. Yayınevinde değişim daha zordur, uzun vadeli, zamanın ruhuna bağlı olarak değişimlere uyum sağlanır, satış teknikleri önemlidir. Buna karşılık dergi güncel odaklı olduğundan uzun vadeli düşünüp kalıcı olmak, dünyada neler olup bitiyor takip etmek gerekir. Kimi örnek alayım, kimi almayayım; kapak yalın mı olacak, karışık mı olacak tarzı sorular üzerine düşünmek gerekir. Dergi editörlüğünde manevra yapmak önemlidir çünkü dergi okurluğu alışkanlık işidir.

İçerik oluşturmak başlangıçta zordur ama sistem zamanla oturur.

Telif, bazı dergilerde bazı kişilere ödenir. Bazıları herkese öder, bazıları hiç ödemez. Başlangıçta olmasa da belli bir süre sonra telif ödenmesi gerekir. Düzenli yazanlara telif mutlaka verilmelidir. Öğrencilerin iyi niyeti dergi yöneticileri tarafından kötüye kullanılabilir. Çok yazı gelirse en iyileri seçilir. Dergide farklı kişiler de yazmalıdır, onların varlığı dergiyi dinamik tutar. Dergi editörü olarak yurt dışı ve yurt içi gelişmeleri çok iyi takip etmek gerekir. Kim ne yazıyor, gündem ne, kim hangi konuyla ilgileniyor sürekli takipte olmak gerekir. Dergiye uygun yazıları kim yazıyor, boşlukları kimler doldurur, bu sorular üzerine düşünmek gerekir. Araştırma ve takip önemlidir, dosya konusuyla ilişkili olarak yazarlara uzmanlık alanları doğrultusunda fikirler önerilebilir, yazı istenebilir, yakın ilişki kurmak iyidir. Yazarları takip etmek ve yakın insan ilişkileri kurmak gerekir; yazılarınızı takip ve sizi takdir ediyorum, bizde de yaz denebilir.

Dergicilikte flat plan yani sürekli değişen plan yapmak gerekir. Yapıtaşı her zaman plandır, günceli yakalamak zordur.

Dergi ve yayınevlerinin dosya değerlendirme kılavuzları var. İçerik ilginç ve özgün olmalı. Irkçı, cinsiyetçi, ayrımcı mesajlar olmamalı. Neyi nasıl anlatıyor? Tempolu, akıcı, yalın, sıkıcı, sanatsal... Dil ve anlatım önemli, dil özeni gerek, sözcük ve cümleler nasıl seçiliyor, sözcük çeşitliliği gerek. Düz, temiz, yalın, akıcı ve anlaşılır bir dil kullanmak ideal olmalı. Merak uyandıran, akıcı, düşündüren bir yapı da kurulabilir. Sen bu hikâyeyi başkalarına anlatma ihtiyacı duyuyor musun? Bütünlük var mı? Kriterlerin yüzde yetmişini karşılıyorsa yayına alınabilir. İçerik günceli yakalamalı, yoksa olmaz. İlginçlik ve özgünlük önemli. Başlangıçta bütçe şart. Editör uzun yazıları kısaltır, kısa yazıları uzatır, yazı yazmayı bilir, spot yerleştirir. Üst başlık, ana ve ara başlıklar, görsel malzeme, spotlar, sayfaya aktarım, başlık önemli. Grafikerle birlikte çalışmak iyi olur. Fotoğraf yazı dengesi önemlidir. Yazıyı görselin yanından akıtmak en doğrusudur. Sert hatlar yanlıştır. Orta sayfanın bombe yapmaması için uygun bir çözüm bulunmalı. Farklı dergilere bakmak çözüm getirebilir. Başlık konusunda yazara danışılabilir, yazdıklarına dokundurmayan yazarla çalışmamak iyidir. Yazara çok müdahale etmeden danışılabilir, metne şüpheyle yaklaşılabilir.

Dergi editörünün yabancı dil ve grafik eğitimi yoksa merakı ve ilgisi önemlidir.

Tanıtım gerekirse sosyal medya elini rahatlatır. Reklamda dörde bir kuralını uygulamak iyidir, yirmi sayfalık bir dergide en fazla beş reklam olur. Sektör dergilerinde olabilir ancak edebiyat dergilerinde okur reklamı sevmez. Reklam az olursa ekonomik açıdan sıkıntı olur.

Dergi editörü gerektiğinde matbaaya gider, işi takip ettiğini, bazı teknik terimleri bildiğini gösterir, kazık yememek için işi bildiğini kanıtlar. Çalışanlarla her daim sıcak iletişim kurmaya çalışır. Aralık ayı ajanda ayı olduğundan matbaalar sorun çıkarabilir, dikkatli olur ve işleri sıkı takip eder. Her şeyi sağlama almak için yazarlarla iletişimde olur, her ayın onunda derginin yeni sayısında, bir sonraki ay yayımlanacak yazılar elinde olur. yılın son ayı olan aralıkta ayında önündeki yılı planlar, bir önceki yılı gözden geçirip özeleştirisini yapar.

Yazılar geldi ya da biz gittik aldık. Plan doğrultusunda sayfalara aktardık. Son okuma ve düzeltileri yaptık. Kapak çok önemli.

Editör şunları yapar: kes, biç, şişir. Zorlu bir süreçtir. Bahaneler üretemez. Flat plan yapar. Bir dergi sayfası kaç vuruş? Yazarlara bilgi verebilir. Yazarlar sorun çıkarabilir, bu yüzden dergi editörünün her zaman yedekte yazıları olur. Dergide çok seslilik şarttır, yazarların yüzde sekseni sabit, köşeleri bellidir, yüzde yirmisi değişken olabilir. Ekibin bir sinerji yakalaması önemlidir. Her yazı iyi olamaz, bazı yazarlar kötü olabilir. Ters fikirler olabilir. Dergiyi dinamik tutmak editöre bağlıdır. Dergiye ayrıca çizimler, orijinal illüstrasyonlar, fotoğraf gereklidir. Sürekli aynı yaklaşım sıkıcı olur.

Yazarlarla irtibat kurmak gereklidir. Bu ilişkiler derginin çevresini genişletir.

Okurla yazar arasında bağ kurmak gereklidir, ben kimle temastayım sorusu önemlidir. Dergi çevresini editör oluşturur, yeri gelince yazarlarla yüz yüze iletişim kurar. İletişimde fazla yapışkan olmamak, saçmalamamak, abartmamak; sıcak, nazik ve incelikli olmak gerekir. Derginin dinamikliği için farklı yazarların birlikteliği en önemli meseledir. Dergicilikte tanıdıklar ve çevre de önemlidir. Editör okurla temas etmeli, yeri geldiğinde maillere yanıt vermeli, orta yolcu yanıtlar vermeli, sert yapmamalı. İyi okurlar zamanla dergiye yazar olur. Gündem önceden yakalanamasa bile farklı yerlerden bakmak güncelliği yakalamak için manevralar yapmak gerekir, editör gündemle ilgili gerektiği yerde beyin jimnastiği yapabilir.

Duyurulması, ortaya çıkan eserin vitrine çıkması.

Dergiler, belirli bir düzen ve büyük bir emekle her ay yeni fikirlerle ortaya çıkar. Her şey hazırlanıp, yazılar sayfalara yerleştirilip, görseller seçilip dergi nihayet okurun karşısına çıktığında, derginin farklı mecralarda duyurulması, bu sayının eski sayıların hem bir devamı hem de çok farklı olduğu, dikkat çekici bir şekilde, belirli bir standarda da oturtmuş halde sunulması gerekir. Dergi bültenleri, her yazara yer vermeli, dergideki öncelikli yazılar ön plana çıkartılarak sunulmalı, kapak görseli, kaliteli bir biçimde basın kuruluşlarıyla paylaşılmalıdır. Dergiler ayrıca yazısını yayınladığı yazarlara dergiyi ücretsiz olarak sunmalı, bu da yazı etiği karşısında yazarına verdiği önemi göstermektedir.

görsel: pexels.com