Fare Fasol Üzerine Bir Değerlendirme, Çocuk, A. Erkan AKAY

Yazarımız Melih Tuğtağ bu kitabında dünyanın ilk köşe yazarı faresi "Fare Fasol"ün yazılarını okuruna sunuyor. Her biri farklı konulara değinen bu köşe yazıları temel ahlakî değerlerin gündelik hayattaki yansımalarını çocuk okurun karşısına çıkarıyor. Yazılar ve araya sıkıştırılan üç masal köprüsü dedikodunun zararı, bireylerin farklarını avantaja çevirmek, birlik beraberliğin önemi, programlı çalışma, gücünü kötüye kullanma, sevgi-başarı ilişkisi, çevre bilinci, özgecilik, icraatçılık, hayvanseverlik, ihmâlkarlık, maymun iştahlılık, sorumluluk, liyakat ve adalet kavramlarını işlemiş. Kitabımız 3-4. sınıf yaş grubuna uygun. Serinin iki devam kitabı daha bulunuyor; 'Fare Acayiplikler Diyarı' ve 'Aslanlar Miyav Demez'.

Kelime oyunları seven yazar tipi, hayatımızı fareler dünyasına uyarlarken bir çok yeni kavram-kelime üretmiş. Fareloji, kemirmatik, Favriye Teyze, Farettin Abi, Refa Amca, beş dilim peynir üzerinden verilen karne notu, Kedi Baba ve Kırk Lağımlılar bunlardan bazıları. Yazarın hapşırık hikayesi dil sempatisiyle, "gerçek farelik bu değil" söylemi çocuklarca anlaşılması zor bir çağrışıma bağlı olsa da mesajıyla, bugün var olanların yarının masallarında nelere dönüşeceği üzerine fikirleri de buluş gücüyle öne çıkıyor. Her yazının başındaki hitaplar, metinden alınıp slogan olarak tekrar sayfalara serpiştirilen cümleler, metinlere eşlik eden bolca çizim ve olağan dışı sayfa rengi kitabı oldukça hareketlendirmiş, câzip hâle getirmiş.

"Azimli sıçan duvarı deler" ifadesinin kullanımı ders niteliğinde. Çocuk kitaplarında argo kullanımı tartışılagelen bir konudur ve bir kısım kesinlikle kaçınırken diğer bir kısım yerinde, ilgili yaş grubunun hayatında var olduğu kadarıyla ve mutlaka ölçüyü aşmayacak şekilde kullanımı makul bulur. Ancak burada, gündelik yetişkin dilinde argoya dönüşmüş ve fakat asıl anlamıyla argo olmayan sözün bir fareler kitabı içerisinde, en kuvvetli kemirgenler için kullanılarak gediğine oturtulduğunu görüyoruz.

'Fare Masalları 1' bölümünde uyanık çocukların gözünden kaçmayacak iki küçük hata bulunuyor. Biri bir paragrafta 'fareler' yerine 'insanlar' ifadesine geçilmiş olması, diğeri ise metin-çizim çelişkisi. Küçük okurumuz kitabı alıp bu hataları yakaladığını göstermek üzere yanınıza geliyorsa anne-baba olarak artık kendisinin okur dikkatine güvenebilirsiniz. Kim bilir belki de "Masallarla insan uyutulmaz, uyandırılır. Masallar insanlar bir şeyleri fark etsin diye yazılır." diyen yazarımız okurunu uyuyor mu uyumuyor mu diye bir yoklamak istemiştir. (S.:110)

Kitap hakkındaki yorumlara göz atılırsa önceki kitaplarıyla bir kitle oluşturmuş olan Melih Tuğtağ mizahî tarzıyla bu kitapta da okurlarını memnun etmiş görünüyor. Kendi çocukluğunun güzelliklerini, dilini, anılarını bugünün çocuklarına tattırma hevesini sezdiğimi ve paylaştığımı, çoğu eleştirmenin aksine bunu gerekli gördüğümü de belirtmeliyim. Zira son kuşağı harflendirip ötelemekten veya onların dilini bütünüyle sahiplenip tereciye tere satmanktansa hikâyelerini hikâyelerimizle, dillerini dilimizle harmanlamak bizi birbirimize yaklaştırmaya daha çok hizmet edecektir.

Melih Tuğtağ
Fare Fasol 1 – Kedibüken
Çizen: Volkan Akmeşe
Cezve Çocuk Yayınları
120 Sayfa
Ağustos 2021