Fıkıh Usûlü - Vehbe Zuhayli, İlahiyat, Ferhat ÖZBADEM

Eserin hazırlanma sebebi olarak müellif şöyle diyor:
"Bu kitap, Libya-Tarablusgarb'daki Davet Fakültesinde bulunan muhterem meslektaşlarımızın arzusu üzerine çeşitli İslâm ülkelerinde bulunan İslâm Davet Fakültelerinin şubeleri için hazırlanmıştır."

Fıkıh usulü kitaplarının hemen hepsinde giriş konusu aynıdır. Fıkıh usulü kavramının lügat ve ıstılah manası, fıkıh usulünün amacı ve eserlerin tedvini tarihçe olarak ele alınır. Müellif aynı şekilde bu konuları ele almıştır.

Vehbe Zuhayli, Suriye'nin tanınan alimlerindendir. Şam üniversitesinde İslam hukuku hocasıdır. Türkiye'de "Dört mezhebe göre İslam fıkhı" adlı çalışması ile tanınır. Otuz iki ciltlik et-Tefsir'ül Münir fi'l Akideti ve Şeriati ve'l Menhec adlı tefsiri ise müellifin ilim ehli tarafından önemsenen eserlerindendir.

Hemen bütün fıkıh usulü kitaplarında takip edilen yöntem ve silsile aynı ile takdim ediliyor. Tercüme eser olması hasebi dili biraz ağır sayılabilir. Akademik bir dilin kullanılması tercümeye de etki etmiş diyebiliriz. Örneklemelerin az olması dikkatten kaçmamak ile birlikte, farklı görüşler ve ayrıntı bilgiler vermesi esere orijinallik katıyor.

Genel anlamda şu başlıklara altında ifade edebileceğimiz fıkıh usulü konuları derinlemesine ele alınıyor. Deliller, hükümler ve kaideler. Eserde ele alınan konular ehli sünnet ekolüne göre ele alınmış. Şaz yada rijit diyebileceğimiz bir yaklaşım yok.

Dört mezhep fıkhına vakıf bir alimin kaleminden çıkan bu eser son dönem fıkıh usulü çalışmaları içinde önemli bir işleve sahiptir. Derin ilmi ve mutedil yaklaşımları ile öne çıkan müellif uzun yılların birikimini bu eserde okuyucularının istifadesine sunuyor.

İslam hukuku metodolojisi olarak tanımlayabileceğimiz fıkıh usulü eserlerinde genel olarak teorik bilgi verilirken Zuhayli'nin eserinde daha çok pratik uygulamalar ile ilgili yaklaşımlar dikkat çekiyor. Eserde dikkatlerden kaçmayan bir hususa işaret etmemiz gerekiyor. Müellif, Hanefi fıkıh usulü ekolüne bir çok yerde eleştiriler getirmektedir. Bu eleştirilerin bir kısmı ilmi eleştiriler olmak ile birlikte bir kısmı kişisel eleştireler olarak göze çarpıyor.

Son olarak, modernist yaklaşımlara karşı net ve dik duruşu ile göze çarpan müellifin bu eseri fıkıh usulü konusunda başucu kitabı olmayı hak eden bir eser olarak kültür dünyamızdaki yerini almıştır.

Fıkıh Usûlü
Vehbe Zuhayli
Risale Yayınları