Geçmişten Günümüze Bahçelievler, Kara Tahta, Misafir Köşesi

Mücahit Balıkçı yazdı...

Tarihçi-Yazar İbrahim Akkurt İstanbul'un tarihine ışık tutmaya devam ediyor.

İstanbul üzerine yazmış olduğu "İstanbul'un 100 Sultan İkinci Abdülhamid Eseri", "Bakıp da Göremediklerimizle İstanbul" ve "Vezîriâzam Davud Paşa ve Külliyesi" isimli kitaplarıyla tanınan Medipol Üniversitesi Öğretim Görevlisi İbrahim Akkurt, İstanbul'un saklı hazinelerinden Bahçelievler'i geçmişten günümüze bir perspektifle inceleyerek kitap haline getirdi.

Yahya Kemal'in "Sade bir semtini sevmek bile bir ömre değer" diyerek seslendiği İstanbul, sırasıyla Roma, Bizans ve Osmanlı Devleti'ne ev sahipliği yapmış; Türkiye Cumhuriyeti'nin göz bebeği, incisi, medeniyetler beşiği bir şehirdir. Her semtinde ayrı bir tarih ve kültür barındıran İstanbul, sadece Sur içi bölgesiyle değil, her semtiyle her ilçesiyle araştırılması gereken bir hazinedir. Tarih, kültür ve medeniyetler şehri İstanbul'a dair araştırmalarda ilçelerden yola çıkarak daha kapsamlı incelemelerde bulunmak İstanbul'u anlamamızı da kolaylaştıracaktır.

Günümüze kadar Bakırköy'ün bir parçası olarak değerlendirilen ve daha önce üzerinde yeterli ilmi-akademik çalışma yapılmamış olan Bahçelievler ilçesi, özellikle Osmanlı Dönemi ve daha öncesine ait olan tarihsel boyutu araştırmalara fazla konu olmamıştır. Roma, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerine ait farklı kültürel miras yapılarına ev sahipliği yapan Bahçelievler'in bu tarihsel yolculuğunu, Tarihçi Yazar İbrahim Akkurt arşiv belgeleri ve kaynaklar ışığında titiz bir çalışma ile gün yüzüne çıkarmaktadır. Geçmişten Günümüze Bahçelievler'in tarihi serüvenini ortaya koyan bu eser, Osmanlı Arşivi, Cumhuriyet Arşivi, Atatürk Kitaplığı Arşivi, Encümen Arşivi ve İstanbul Kadı Sicilleri Arşivi'nden, Bahçelievler'i ilgilendiren yüzlerce belge arasından titizlikle seçilen çok kıymetli belgelerin derlenmesinden bir araya gelmiştir. Eser, Bahçelievler'in tarihten günümüze tarihi geçmişini ortaya koyan kronolojik bir sıra takip edilerek oluşturulmaya çalışılmıştır. Ayrıca harita, plan ve fotoğraflarla kitabın içeriğine zenginlik ve derinlik kazandırılmıştır.

Bahçelievler ilçesi, Doğu Roma (Bizans) döneminden kalan; Çoban Çeşme Köprüsü ve Viran Saray Kalıntıları'nın yanı sıra, Osmanlı döneminden tevarüs eden; Çoban Çeşme Köprüsü, Siyavuş Paşa Köşkü ve köşke bağlı yapı kalıntıları, tarihi çeşmeleri, anıt ağaçları ile ciddi miktarda kültür varlığını bünyesinde barındırmaktadır.

Bu kitap çalışması vesilesiyle Bahçelievler bölgesi'nin, Doğu Roma (Bizans) döneminde Aphameia, Osmanlı döneminde Bosna Köyü (Yenibosna) ve Nifos köyü (Kocasinan) olarak adlandırıldığınıve birçok çiftliğin yer aldığı bir tarım bölgesi olduğunu öğrenmekteyiz.1877-78 Osmanlı Rus Harbi sonrası Bulgaristan ile Bosna Hersek'ten ve 1923 Lozan Mübadelesi ile Yunanistan'dan gelen muhacirler Bahçelievler'in nüvesini oluşturmuşlar. Cumhuriyet döneminde de farklı coğrafyalardan gelen misafirlere ev sahipliği yapan ilçe, özellikle İncirli Çiftliği'nin parselasyonu sonucu "Bahçeli Evler"i, sanayi tesisleri ve ulaşım alanındaki merkezi yapısı ile ön plana çıkmıştır.

İstanbul… Toplumların şefkatine sığındığı, zorda olan her millete kucağını açan, kültürleri, inançları, ırkları, güven ve adalet elbisesiyle kuşatan şefkat şehri. Şâir Nâbi'nin: ''Ne kadar âlemi devr etse sipihr, Bulmaz İstanbul'a benzer şehir'' (Felek, âlemi ne kadar dolaşsa da İstanbul'a benzer bir şehir bulamaz.) şeklinde övdüğü, tarih kültür ve medeniyetler şehri.

Tarih boyunca farklı milletlere, kültürlere ve medeniyetlere ev sahipliği yapmış olan Aziz İstanbul'un misafirleriyiz. Her semtinde ayrı özellikler ve güzellikler barındıran İstanbul, sadece Sur içi (günümüzde Fatih sınırları) bölgesiyle değil, her semtiyle her ilçesiyle araştırılması gereken bir hazinedir. Bu anlamda şehir tarihi ve araştırmalarında ilçelerden yola çıkarak daha kapsamlı incelemelerde bulunmak herhalde İstanbul'u anlamayı da kolaylaştıracaktır. İnsanlığın cazibe merkezi olmuş ve her bir ilçesi tarihten izler taşıyan İstanbul'un, çok kültürlü ve çok katmanlı yapısını, İstanbul'un birçok ilçesinde görebildiğimiz gibi Bahçelievler'de de görebilmekteyiz.

Bu kültürel miras yapıları içerisinde Osmanlı döneminden günümüze intikal eden en eski tarihli yapı olan Siyavuş Paşa Köşkü, son restorasyon sonrası haliyle adeta Bahçelievler'in tarihi incisi unvanını hak etmektedir. İlçe sınırlarındaki tarihi mezarlıklarda yer alan, Osmanlı Türkçesi ile yazılmış, 1893 ve 1925 tarihlerini taşıyan 2 adet mezar taşını da bu çalışma vesilesiyle gün yüzüne çıkararak, ilk kez bu kitap çalışmasıyla kayıtlara geçmesini sağlamaktayız.

5 bölümden oluşan eserin 1. bölümünde Bahçelievlerin coğrafi konumu, sosyal dokusu ve idari yapısına; 2.bölümünde doğu roma (Bizans) döneminde bahçelievlerde şehrin ilk sakinleri, tarihi yapılarına; 3. Bölümünde Osmanlı Döneminde Bahçelievlerin tarihi yapıları, çeşmeleri, çiftliklerine; 4. bölümünde Osmanlı haritalarında Bahçelievlerin yapısı, detayları, yerleşim bölgelerine; 5.bölümde Cumhuriyet Döneminde Bahçelievlerin eğitim, sanayi, ulaşım, ticaretine değinilmiştir.

Geçmişten Günümüze Bahçelievler
Bahçelievler Belediyesi Yayınları
İbrahim Akkurt
2023 İstanbul
216 Sayfa