Güvercin Gerdanlığı, Düşünce, Misafir Köşesi

Fatma Fidan, Kitaphaber için kaleme aldı.

Güvercin Gerdanlığı, güvercinlerin boynunda bulunan halka biçimindeki tüyler, klasik islam edebiyatında 'aşk zinciri' sembolü olarak birçok şair tarafından kullanılmış. İbn Hazm'da onlardan sadece biri.

Mahmut Kanık tarafından çevirisi yapılan bu eseri tanıtırken ilk olarak şunu belirtmek lazım, kitap birebir tercümeden ibaret bulunmamakta. Mehmet Kanık bu kitabı çevirmekteki amacını Takdim bölümünde şöyle açıklıyor: "Belli başlı dünya dillerine çevrilen bu şaheser, ne yazık ki Türkçeye henüz çevrilmemişti. Eseri çevirmeye, eser ve yazarı üzerine bir çalışma yapmaya karar verdim."

Kitabı iki bölüm dört kısıma ayıran Kanık birinci kısımda; Güvercin Gerdanlığı üzerine genel yaklaşımlardan, çevirilerinden, eserin öneminden ve edebi değerinden bahsediyor; ikinci kısım, Güvercin Gerdanlığı kitabının kendi metninden yapılan tercümeyi kapsıyor.
II. Bölüm: Endülüs Edebiyatı İbn Hazm ve Edebi Kişiliğini anlatıyor.

Kitabın büyük kısmını oluşturan orjinal adıyla Tavkü'l-hamâme [Güvercin Gerdanlığı]; birçok başlıkla bir aşk incelemesi ve psikolojik tahlil denemesidir -kısaca. Hazm kitabı; aşkın kaynakları, aşkın arazları, aşka içerden gelen belâlar, âfetlere dair: eleştirmeci, gözetleyici, jurnalcı vs. diye bölümlerken; Aşkın Mahiyeti, Aşkın Belirtileri, Düşünde Sevenler vb. başlıklar halinde inceliyor.

İbn Hazm alt başlık olarak belirttiğimiz kısımları önce kendi hayat tecrübesine dayandırarak düz yazı biçiminde yazıyor. Ardından çoğunluğu kendine ait şiirler ve küçük öykülerle süslüyor.

Aşka dair yazılmış kitapları sevmeme rağmen bu eserde aradığım ritmi bulamadım. Biraz basit bulduğumu söylemeliyim. Leyla faslından Mevla'ya hiç geçilmemiş olması, yada nasıl söylesem maddeden mânâya geçişsizlik belki de ruhumda yankı bulmadı. Ama Endülüs düşüncesi ve edebiyatı için az çok fikir oluşturdu.

Şunu vurgulamakta fayda görüyorum; her kitabı yazıldığı devrin şartları içinde algılamak ve okurken bunu akıldan çıkarmamak gerekiyor. Bu kitapta onlardan bir tanesi. Böylece yanlışları ve doğruları, ölçülülük ve aşırılıklar zemininde ipuçlarını görebiliyorsunuz.

İçinde güzel cümleler, yüreğe vurgular, aşkı benimseyen insanlar ve dahasına dair şeyler yok mu? Var. Yoksa onca insan içinde bir şeyler bulmasa bu kitabı anlatarak yere göğe sığdıramayacak değillerdi ya.

Ben, en başından itibaren Mehmet Kanık tarafından yapılan anlatımları mübalağlı buldum. Bu nazarım kitabı okudukça pekişti. Böylece araya mesafe girdi. Soğukluk geçmedi. Her çeviri özünden bir şeyler kaybeder diye düşünsemde beklentilerimi karşılamadı. Ne biliyim ben..

Güvercin Gerdanlığı
İbn Hazm
İnsan Yayınları
275 syf