Hakkında Yorum Yapması Zor Olan Kitaplar, Çocuk, Gurbet LÜY

Bazı kitaplar kapağıyla ve konusuyla sizi hemen içine çeker. Alır, heyecanla okumaya başlarsınız. Bu kitapların kimisi heyecanınızı boşa çıkarmaz kimisi de aldığınıza pişman eder. Pişman edenler yayınevlerinin pazarlama stratejisini ne kadar iyi kullandığının kanıtıdır. İyi bir pazarlama stratejisi belki de hiç okumak istemeyeceğiniz bir kitabı alıp kitaplığınıza koymanıza ve okunması gereken yüzlerce kitap varken vaktinizi o kitaba harcamanıza sebep olur. Bu kötü bir durum değil. Sevmediğimiz nitelikli bulmadığımız kitaplarla karşılaşmak da okuma yolculuğumuzun bir parçası. Böylece nitelikli kitapların kıymetini daha iyi anlar, aradaki farkı zihnimizde netleştiririz. Kitap seçerken nelere dikkat etmemiz gerektiği konusunda net çizgilerimiz olur.

Size seçerken kapağına ve konusunu çok sevdiğim iki kitaptan bahsedeceğim. Oasis ve Genesis kitapları kendileriyle ne yapacağıma karar veremediğim kitaplardan iki tanesi. Kapak tasarımı ve konusuyla beni içine çeken ama iş hakkında yorum yapmaya gelince tam olarak ne söyleyeceğimi bilemediğim eserler. Bu metni de zihnimdekileri netleştirebilmek ve kitap hakkındaki asıl yorumu sizlere bırakmak için yazıyorum.

Bu serinin yazarı Eilis Barrett. 16 yaşındayken kitapları kaleme almış. Kitapların dilimizde yayınlanma tarihi Nisan 2017. Genç Timaş yayınları tarafından Edip Sönmez çevirisi ile bizlere sunulmuş. Distopya türündeki bu kitaplar çokça konuşulmuş ve yayınlandığı ülkede onlarca iyi yorum almış. Özellikle genç yaşta bir yazarın böyle eserler ortaya çıkarmış olması çok ilgi çekmiş. Kitapların kapağında yorumlardan bazılarını görebiliyorsunuz.

Kitaplar bir virüsün yayılması sonucu insanların öldüğü ve bu virüsün X genini taşıyan insanlarda görüldüğü üzerine kurgulanmış. Çocuklar 7 yaşına geldiğinde bir teste tabi tutuluyor ve X genini taşıyanlar Uzak Bölge Yurtları'na gönderiliyor. Açlıkla, şiddetle, yoksullukla baş etmek zorunda bırakılan bu çocukların tek istediği hastalığın vücutlarında ortaya çıkmaması ve bir an önce tedavinin bulunması. Yıllar geçmesine rağmen bulunamayan tedavi ve yaşam şartlarının gittikçe kötüleşmesi orada yaşayanları şiddete eğilimli hâle getiriyor. Kaçmalarını engellemek için yaşadıkları bölgenin etrafı dikenli teller ve yüksek duvarlarla çevrili. Her an polis ve asker gözetimindeler ve suç işleyenler ciddi şekilde cezalandırılıyor. Quincy yedi yaşında X geni taşıdığı tespit edilen ve bu yurtlara gönderilen çocuklardan sadece birisi. Kitapların ana karakteri. Sorgulamaya, savaşmaya yeri geldiğinde görünmez olmaya alışmış bir genç kız. Tek amacı hayatta kalmak…

Quincy elektrik santralinde çalışıyor ve bir gün hiç beklemediği bir mesajla karşılaşıyor. Sonrasında zihninde oluşan "Acaba?" soruları onu hiç tahmin etmediği bir hayata sürüklüyor. Yurtlardan çıkış olma ihtimali, başka insanların varlığı karakterimizin üzerine hiç düşünmediği ancak gelen mesajlar ve tanıştığı 8 yaşındaki bir kız çocuğu vesilesiyle üzerine kafa yormaya başladığı hatta kaçabilmek için harekete geçtiği bir süreci başlatıyor. Her iki kitap da bu sürecin ve Quincy'nin yaşadıklarını okuyorsunuz. Yöneticilerin kendi çıkarları için insanları nasıl kullandığı, birçok kişinin sadece kendini düşündüğü, sırların gizemlerin çokluğu ve bunların yanında saf sevgiyi de bulabileceğiniz bir seri. Kitapları okuduktan sonra cesur olmanın, arkadaşlığın, yöneticilerin, iyiliğin/kötülüğün üzerine konuşabilirsiniz.

Yazar kitap boyunca heyecanınızı diri tutuyor. Elinizden bırakmadan "Ne olacak acaba?" sorusuyla okumaya devam ediyorsunuz. Bu kadar övdüysen bu kitaplarla sorunun ne? diye düşünüyor olabilirsiniz. Sorun metnin dili. Aslında buna sorun demek doğru olur mu emin değilim çünkü bende bıraktığı hisle ilgili olabilir. Betimlemelerin niteliği ve dilinin derinliğinin olmaması bende olumsuz etkiler bıraktı. Heyecanla okuyorsunuz ama bittiğinde tek zihninizde yer eden olgu metinde geçen olaylar oluyor. Nitelikli bir edebi metni okurken aldığınız dil hazzını burada bulamıyorsunuz. Gençler okuduğu zaman belki bunu hissetmeyecektir bile. Oğlum okudu ve tek söylediği, "Muhteşem bir kitap, sen de okumalısın," oldu. Sadece olaylara, sürükleyiciliğe, heyecana odaklandığımız zaman çok haklı bir yorum. Ancak ben okurken bu heyecanın yanında edebi lezzeti de almak istiyorum. Eğer siz de böyle düşünüyorsanız okuduğunuzda o lezzeti bulamayabilirsiniz. Kurgu, içerik orijinal ve distopya sevenler bu kitapları da heyecanla okuyacaktır. Ama aklıma takılanlar bu kitabı mutlaka okuyun dememi engelliyor. Ama okumayın da diyemiyorum. En başta boşuna söylemedim bu kitaplarla ne yapacağımı bilmiyorum diye. Karar sizin. 13 yaş ve üzeri merak eden tüm okurlara…

Oasis
Genesis
Eilis Barrett
Genç Timaş Yayınları