Hece Dergisinden Batı Medeniyeti Özel Sayı (210/211/212. Sayılar)
BATI MEDENİYETİ İÇİN...
Nasıl kumlu ve derin bir vadide dönerek
ilerleyen rüzâr, hızla ilerleyişiyle amansız seyrine
karşı koyan her şeyi merkeze doğru itiyorsa...
Leonarda da Vinci
Kendimizi ve toplumumuzu algılamamız, eninde sonunda bir kültür havzasında, bir düşünme ve algılama sitemi içinde gerçekleşiyor. Bu düşünme sistemi, kişiye ve topluma bir anlam yüklüyor ve ona, bu bütüncül anlamdan yontulmuş bir 'kimlik' giydiriyor, iyi kötü bir değer biçiyor: Hayatına yön veriyor, değer katıyor. Neye değer verilir, nasıl değer verilir soruları topluca cevaplanmış oluyor böylece. Çünkü insanlar hep aynı şeylere aynı değeri vermez, vermemeli de. Kiminin değerli bulduğuna, kimi dönüp bakmamalı. Ama kültür ve medeniyet havzaları tekilleştiği zaman 'değer' de tekilleşiyor. Her 'şey', dünyanın her yerinde aynı şeye tekabül edince kültürel sınırlar erimiş oluyor. Böylece kişisel ve toplumsal hayatlar kendi özgül anlamını yitiriyor: Tek anlamlı, daha doğrusu herkesin içeriğini bilmediği bir tek anlam gelip çullanıyor insan türünün üzerine.
Kişisel ve toplumsal hayatlar giderek kendi anlamlarını yitirince 'kişi' de toplum gibi kendi özgül ağırlığını, değerini kaybetti. Anlam, değeri yedeğine alıp hayattan çekilince Doğu'yla Batı'nın; kuzey'le güney gibi yolunu kaybeden bir avuç talihsiz yolcuya anlamlı geleceği günlere ulaşıldı. Çok kısa bir süre sonra talihsiz yolcular da bu bilgiye ihtiyaç duymayacak. Çünkü önce yol kalmayacak, sonra da yolcu. Menzile ermiş olacak talihli yolcular. Yön duygusunu yitirince bir tek 'barbar' kalmayacak ve pusulanın okları tek bir yöne saplanacak.
Pusulanın okları tek bir yöne kilitlenirken HECE, yön duygusunu, yolunu kaybeden bir avuç 'barbar/yolcu'yla üç yıldan beri her Haziran ayında Medeniyet bağlamında özel sayılar hazırlıyor. İlk sayı, 'Medeniyet Özel Sayısı'ydı (Haziran ). Geçen yılın Haziran () ayında ise 'İslâm Medeniyeti Özel Sayısı'yla sürdü yolculuğumuz, bu yıl; 'Batı Medeniyeti Özel Sayısı'yla noktalanıyor. Medeniyet bağlamında hem kavramsal açıdan hem de Doğu'dan Batı'ya üç ciltlik bir toplam ortaya çıktı.
Bu özel sayıda, kendisi dışında herkese 'barbar' demeyi âdet edinen, kendi coğrafyasında diğer siteleri, sitesi içinde komşusunu düşman belleyen, kent çevresine sur, sur içine soy/boy suru çekip âdetâ kendini, kendine karşı duvarla koruyan bir algının, bir varoluş biçiminin dünden bugüne aktardıklarıyla peşine düşüp izini süreceğiz. Bu yüzden peşine düştüğümüz varoluş ve algılama biçimine 'uygarlık' demenin daha doğru olacağının izini sürdüğümüz algılama biçimine bakarak söylemek mümkün. Ama biz, barbar yolcularız: İpek ve baharat bulmak için pusula ayarlayarak yola düşenler gibi olamayız.
Batı'ya yapacağımız yolculuk kronolojik bir yol izleyerek Kavramsal Çerçeve'yle başlıyor. Bir batılı, Edgar Morin'den aktararak söylersek, bu bölümde 'Başlangıçta Avrupa denilen yer, aslında Avrupa değildir. İsa'dan önce VII. yüzyılda Yunanlılar, yaşadıkları bölgenin kuzeyindeki bilmedikleri kıta parçasına bu adı verdiler ve o zamandan beri bunu neden yaptıkları sorusu sorulageldi: Herodotes, yurttaşlarının bu bölgeye neden Fenikya kralının, Zeus tarafından Girit adasına kaçırılan bir kızının adını vermiş olduklarına şarar durur.' olduğu zamanlarda; 'Batı' oluşumu, mitoslarda, bunların kökenlerinde ve zamanımıza yansıma biçimlerinde başlayıp Batı hem içeriye hem de dışarıya uzanan derin kökleriyle inceleniyor. Oluşum döneminin edebiyatı, polisi, hayat ve devlet felsefesiyle Batılı gelenekleri oluşturan kaynaklar inceleniyor.
Batı'nın Toplumsal Kurgusu'nun irdelendiği ikinci bölüm; ortaçağla yakınçağın, akıl ve sömürge çağının, oryantalizmle 48'nin, modern şehrin ve şehir ahalisinin, inançlarla inançsızlıkların, devrimlerle karşı devrimlerinin, güç ve çıkar mücadelelerinin, hukukla hukuksuzluğun, Marksizm ve kapitalizmin, Darwin'le Nietzsche'nin, Kant ve Frankfurt Okulu'nun okunacağı metinlerden oluşuyor.
Batılının hayatı, bu hayatı şekillendiren kurum ve değerler, edebiyat ve anlatı teknikleri, inanç ve inanç öbekleri, bireysel ve toplumsal özgürlükler, müzik ve görsellik, spor ve sinema irdelemelerinin bulunduğu üçüncü bölüm: Batı Medeniyeti ve Hayat adını taşıyor.
Dürdüncü bölümde "Batı kavramı bir coğrafya mı, bir düşünme biçimi mi, bir oluş şekli midir? Bu varoluşun, bundan sonraki evrede nasıl bir dünya algısı olacaktır?" sorusuna cevap arıyoruz.
Diğer özel sayılarımızda olduğu gibi titiz ve emek yoğun çalışmalarıyla Yusuf Turan Günaydın'ın hazırladığı Kaynakça Bölümü beşinci ve son bölümü oluşturuyor: Kendisine teşekkür etmeyi bir borç biliyoruz.
HECE'nin dil, tarih, toplum, düşünce bilinç ve sorumluluğuyla hazırladığı özel sayıların yirmi sekizincisi, Batı Medeniyeti Özel Sayısı. Bu tür emek, çalışma ve dikkatleri bir araya getirmenin özden çok söze, işten çok poz vermeye ayarlanan yazı ve düşünce dünyamızda giderek zorlaştığını belirtmek gerek. Bu yüzden özel sayımıza yazı ve düşünceleriyle katkılarını esirgemeyen bütün yazar arkadaşlarımıza saygı ve şükranlarımızı sunarız.
Batı Medeniyeti Özel Sayısı'nın yayıma hazırlandığı günlerde, Soma'da meydana gelen elim kazada aramızdan ayrılan emekçi kardeşlerimize Allah'tan rahmet dileriz; yakınlarının, bütün milletimizin başı sağolsun.
Emekçilerin çamurlu botlarında medeniyeti kanatan inceliğin; sedyeden, ateşten, baruttan, işten ve işsizlikten önce fark edilmesini dileriz...
*
En az özel sayılarımız kadar izlenen ve gerçek edebiyat insanlarınca her zaman aranan dosyalı sayılarımıza devam edeceğiz. Hece Yayınlarının yeni kitaplarında, Hece ve Heceöykü dergilerinin yeni sayılarında ve Ocak 'te yayımlanmak üzere hazırlıklarını sürdürdüğümüz kişi merkezli. özel sayımızda buluşmak dileğiyle...
HECE
Batı Medeniyeti İçin...
Hasan Aycın/Çizgi
I. BÖLÜM: KAVRAMSAL ÇERÇEVE
Vefa Taşdelen /Batı Kültürü ve Oluşum Evreleri Üzerine
Dursun Ali Tökel/Mitler, Semboller ve Batı'nın Ruhu
Necip Tosun/Batı Medeniyetinin Kökleri: Destanlar
Muhammed Hüküm/Trajik Gerçekçilik ve Batı
Ahmet Cevizci/Batı Medeniyetinin Beşiği Olarak Antik Yunan Felsefesi
Şenol Korkut/Siyasi ve Toplumsal Bir Kaos Düzeni Olarak Polis
Abdurrahim Karadeniz/Akhilleos'un Topuğu ya da Batı Oluşumuna Büyük İskender Katkısı
Veli Urhan/Polis'ten İmparatorluğa Helenik ve Helenistik Dönemde Devlet Algısı
Bilal Uysal/Antik Mısır'ın Batı'ya Etkisi
Mehmet Bayrakdar/İslâm Kültürünün Özsel Bir Parçası Olarak Batı
Nurullah Koltaş/Endülüs'ten Avrupa'ya: Yeniden Dönüşüm ve Düşünmenin Kodları
Bünyamin Kasap/Batı'da ilk Üniversiteler
Harold Stone/Avrupalılar Neden İbn Rüşd'ü Okumaktan Vazgeçti?
II. BÖLÜM: BATI MEDENİYETİNİN TOPLUMSAL KURGUSU
Mustafa Karaosmanoğlu/Polisten Kente Şehrin Tehlikeli Yolculuğu
Esra Sağlam/Eppur Si Muove! (Ama Dönüyor İşte!)
Alper Gürkan/Rönesans'tan Sonrası: Perspektif İdeolojisi ve Kozmosun Desakralizasyonu
Necati Mert/Rönesans Düşüncesi
Tarık Deniz/Rönesans Aklın Uçuşları mıydı?
Metin Erol/Modern Batı Medeniyeti ve Zaman Mefhumu
Musa Kazım Arıcan/Batı'da Ötekileştirme: Papa ve Vatikan'ın Rolü
Şakir Arıkan/: İçindekini 'Ötekileştirme'...
Hakan Olgun/Luther'in Hristiyan Reformasyonu: Katolik Kilisesi'nden Kaçış
Hilmi Uçan/Jean Calvin ve Batılı İnsan Algısının Yeni Boyutu
Kadir Can Dilber/Antik Tiyatro'dan Shakespeare'ye Sözün Gücü
Ali Galip Ozan/Rene Descartes'in ('Septik ve Metodik Şüphe'sinin) Batı Toplumuna Etkisi
Gönül Yonar/Şövalyeler Çağından Nihilizmin Sırça Köşküne
Ali Çiçek/Batı Toplumu, Aydınlanma ve Yahudiler
Ali Ulvi Temel/Fransız Devriminin Düşünsel Temelleri
Selim Tiryakiol/Batı'da Bilginin Zinciri: Ansiklopedi
Ömer Faruk Altıntaş/İnsanın Anlam Arayışında İtibarını Yitiren Dil
İbrahim Koca/Britanya ve Sanayi Devrimi
Ali Emre/Sömürgecilik ve Oryantalizmin Doğuşu
Fikret Başkaya/Köle İsyanlarından İşçi Sınıfı Başkaldırılarına Batı Dünyasında İsyan Geleneğine Dair Kısa Not
Ali K. Metin/Kapitalizm-Marksizm İkileminde Batı Düşüncesinin Yol Arayışları
Öznur Yemez/Bedenin Özgürleşmesi ve İmgeleşmesi
Yavuz Ahmet Koç/Emperyal ve Emperyalist Batı'nın Çocuğu: Kavimlerin İstilası
Yahya Kurtkaya/Barbarlığa Dönüş
Canan Olpak Koç/Batılı Olduk mu, Olmadık mı? Sarımsaklasak mı Saklasak mı?
Murat Erol/Karşılaşmaların En Uzunu: Medeniyet Bağlamında Osmanlı-Batı Karşılaşması
Atilla Mülayim/Osmanlı Modernleşmesi ve Osmanlı Aydınının Gözüyle Avrupa'yı Tanımak!
III. BÖLÜM: BATI MEDENİYETİ VE HAYAT
Cemal Şakar/Baudelaire ve Modern Kent: Çirkinin Güzelliği, Kötünün İyiliği
Selami Alan/Magna Carta'dan İnsan Hakları Evrensel Bildirisi'ne Batı'da İnsan Algısı
Hüseyin Yılmaz/Gelenekselci Ekolün Batı Yorumu: "Modern Dünyanın Bunalımı"
Erhan Akdağ/Binbir Gece'den Decameron'a, Hay Bin Yakzan'dan Robinson ve Postmodern Edebiyata, Batı Hikâye ve Romanı
Mustafa Zeki Çıraklı/Batı Anlatısının Evrimi: Kronotop Temsilinde Değişim ve Geleneksel Tahkiyeciden Modern Anlatıcıya
Kenan Çağan/Birey, Toplum ve Özgürlük Açısından Batı
Abdullah Kasay/Teknoloji Toplumundan Bilgi Toplumuna Batı'nın Toplumsal Evrimi
Selma Karışman/Evden Pazara Bir Ekonomik Serüven: Üretim ve Tüketim Toplumu Olarak Batı
Mustafa Karaosmanoğlu/Dinçer Ateş/Bireyin Oluşum Serüveni
Celâl Fedai/'Bozuluş'tan 'Oluş' Çıkarmak: Yirminci Yüzyıl Batı Resim ve Müziği
Ali Galip Yener/Postmodern Batı'nın Edebi Kimliği, Edebi Derinliği (Foucault, Ricoeur, Zizek)
Cem Gençoğlu/Batı Sineması Neyi Nasıl İmler?
İbrahim Yıldıran/Antikiteden Moderniteye Olimpiyat Oyunları: İdealler ve Gerçekler
Muhammet Sağlam/Semantik Çağ ve Gösteri Toplumu
Kadriye Durmuşoğlu/Batı'da Kadın ve Aşk
Necdet Subaşı/Medeniyet(ler) İçi Çatışma
Mustafa Şahin/Batı Pazardır
IV. BÖLÜM: SORUŞTURMA
Atasoy Müftüoğlu/Ütopyacı Bir Tasarı
Oğuz Demiralp/Batı Batar mı?
Abdullah Uçman/Batı, Batı Dedikleri
Emin Özdemir/Batı Kavramının Çağrıştırdıkları
Veysel Çolak/Batı Algısı: Kapitalizmin Belirlediği ve Dayattığı Bir Yaşam Biçimi
Yunus Develi/Seni Sevmiyorum George!
Mustafa Köneçoğlu/Yar Yüzünden Yeryüzüne Çorak Topraklar
Orhan Sarıkaya/Aydınlanma'nın Fildişi Kulesinden Sınırlar Ötesine
V. BÖLÜM: KAYNAKÇA
Yusuf Turan Günaydın/Batı Medeniyeti Kaynakçası
Yazar: Dergihaber - Yayın Tarihi: 30.05.2014 09:33 - Güncelleme Tarihi: 08.12.2021 22:32