Hem Çocuklara Hem Büyüklere Seslenen Şiirler, Çocuk, Misafir Köşesi

Ayşe Altıntaş yazdı...

Çocuktan ve çocukluğundan yola çıkarak sanatını kuran sanatçı, insanı "bütün" olarak aksettirir sanatına. Çocukluk hatıraları sanatına yansıdıkça çocukluğun dirilişi gerçekleşir. Ne felsefe ne de psikoloji tam olarak tanımlayabilir çocuğu. Çocuğu en iyi tanıyan ve tanıtan sanatçılardır. Düşünürlerin tanımamızı istediği çocuk her dönemde farklı olmuştur. Eğitimciler de çocuğu ayrı duyarlılıklar içinde eğitmeye çalışmışlardır. Her çağda çocuğun gerçek yerini sanatçılar belirlemişlerdir. Ressamın tablosunda bize gülen çocukluğumuzdur. Edebiyatçının eserinde bizim çocukluğumuz vardır. Müzisyenin yakaladığı ses çocukluğumuzun susmayan sesidir.

Çocuğun dünyası şiir dünyasıdır ve çocuğa yönelik bütün sanatlar ilhamı şiirden alırlar.

İnanmakla oyun arasında geçer çocukluk, düşünceden önce hareketin öne geçtiği bir dönemdir. Geleceğe hazırlık döneminde oyunlar programlar çocuk ruhunu. Düşünce, ruhun donanmasından sonra başlar.

Çocuk aklından önce hayallerini kullanır. Eşyayı, onca bilinmezi kendi renkleriyle boyar. Kendi diliyle anlam verir dokunduğu, hissettiği her şeye.

Şirin'e göre çocuk edebiyatı, edebiyatın en incelikli türü olduğu gibi çocuk şiiri de çocuk edebiyatının en incelikli türünü oluşturur. Çocuk şiirinin kaynağı, çocuk dünyası, onun ince ruhu ve duyarlıklarıdır. Şiir için geçerli olan bütün estetik ölçütler çocuk şiiri için de geçerlidir. Çocuğa dair her şey çocuk şiirine yansımalıdır. Çocuk şiirinin var olması için şiir çocuksuluğa açılmalı, şiirde çocuksu çizgiler belirmelidir. İçindeki çocuğu koruyan şair, kendi çocukluğundan yola çıkarak onlarla özdeşleşerek duyarlık dolu şiirler ortaya koyabilir. (Şirin,1998b: 104)

Mustafa Uçurum'un "Çocuklar Çocukluğunu Bilsin" isimli çocuklar için şiir kitabı Eylül 2022'de Hepsi Çocuk Yayınlarından çıkmıştır. Altmış dört sayfadır. Üç bölüme ayrılmış olan kitapta toplam otuz sekiz şiir var.

Uçurum, çocuklara ve içindeki çocuğun sesini dinleyen büyüklere sesleniyor bu kitapta. Çocukların gülen gözleri için dualar ve İyi dilekler eşliğinde sıcak bir tebessüm bırakıyor kalplere:

Bir rüzgâr esiyor usulca / Yapraklar sallanıyor dallarda / Ben tutmuşum dedemin elinden / Papatya topluyorum annem için / Çiçek oluyor annem (s.22)

Şiirlerde dikkat çeken bir diğer önemli husus ise "çocuk" kavramına içeriden bir bakış getirmesi. Şair, sanki o çocuklardan birisi. Onlarla aynı dili konuşmakta, aynı hayat şartlarını yaşamakta:

Annem gülüyor uzaktan / İçim sımsıcak oluyor / Babam tutuyor elimden / Bütün yıldızlar üstüme yağıyor (s.27)

Sınıfın penceresinden / Dağlara bakıyorum anne / Bir kuş gelecek / Beni alıp götürecek / Adını hiç duymadığım / Düşler ülkesine (s.34)

Bu şiirleri okurken çocukluk ülkesinden çıkıp geliyor çocukluğumuz. Yaşama sevinci dolduruyor içimize. Kaybettiğimiz birçok şeyi geri getiriyor sanki:

Saysam aklında tutar mısın? / Sevdiğim tüm çiçekleri / Annemin gözlerindedir menekşe / Lavanta kokar elleri / Yağmur yağınca bahçemize / Islak bir zambak olur annem (s.13)

Uçurum'un anne temalı şiirleri oldukça fazla bu kitapta:

Ters esen bu rüzgârları / Annelerin duası dindirir / Bahar çiçektir renk renk / Gözlerindeki bu ışıltı / Yeni açmış menekşedir anne (s.10)

Diğer yandan milli ve manevi değerlerimize oldukça sık rastlamaktayız. Savaş gibi güç konuları da işlemiş Mustafa Uçurum şiirlerinde:

Her gün çocuklar ölüyor dünyada / Savaşa bırakıp babalarını / Cennete gidiyorlar uçarak / Cennet uzak değil onlara / Her gün çocukları öldürenler / Bilmiyorlar Cennetin yolunu (s.22)

Şiirlerinde, hayal ve düş gücü; anne, doğa, kültürel zenginliklerimiz, yaşama sevinci, çocuk ve çocukluk, sevgi, iyilik, paylaşmak, inanç, barış ve doğa gibi birçok konu yer almaktadır.

ÇOCUKLAR ÇOCUKLUĞUNU BİLSİN

Bazen içimi sarsarak
Uykumun tatlı yerinde
Trenler geçiyor içimden
Gül taşıyan, güz taşıyan,
Beni taşıyan trenler geçiyor
Bir bir suya attım tuttuğum balıkları
Yeniden başladı hayat
Renk geldi yüzüme
Dar sokaklardan gelen çocuk gülüşleri
Kuvvet oldu adımıma
Yeniden başladı şarkılar
Sular çekilince,
Durunca bomba sesleri
Babalar dönünce evlerine
Anneler saracak yavrularını
Açılacak çıkmaz sokaklar
Bütün düşler gerçek olacak
Uçaklar geçerken üzerimizden
Çiçek atsınlar bize
Çocuklar çocukluğunu bilsin.

Çocuklar Çocukluğunu Bilsin
Mustafa Uçurum
Hepsi Çocuk Yayınları
64 sayfa
Eylül 2022