İki Tutkunun Arasında Kalmak, Edebiyat, Elif MERT

Önce kazanmak için, sonra şaşırtmak için, en sonunda umut etmek için kumar oynayan birini düşünün. Dostoyevski'nin şaheserlerinden Kumarbaz'da tüm duygularınızın yeşerdiğini hissedeceksiniz. Kumarbaz, sadece parasıyla değil, hayatıyla da kumar oynayan Aleksey Ivanovich adında genç bir öğretmenin hikâyesidir. Bu kısa roman, aslında Dostoyevski'nin on beş yıl boyunca, kumar yüzünden perişan olduğu Moskova ve Baden'de bir gölge gibi geçen yaşamını konu alıyor.

Roman, Aleksey'in izinde ve düşüncelerinde, hikâye boyunca kendini gösteren bir kumar bağımlılığının etkisi ve gerilimi altında gelişiyor. Otobiyografi havası altındaki roman, ana karakterin kumarın sarhoşluğu içinde ilerleyen çöküşünü tasvir ediyor. Bu muhteşem kısa romanda şu cümlenin izinden gidiyorsunuz: "Yarın, yarın tüm bunlar sona erecek."

Romanın anlatıcısı Aleksey, eski bir general ve ailesi için çalışıyor. Roman, Almanya'da bir kaplıca kasabası olan ve özellikle bir kumarhanenin varlığı nedeniyle genellikle yüksek sosyetenin en zengin insanları için eğlence yeri olarak hizmet veren Ruletenburg şehri ile Paris'te geçiyor. Romanda kumar aşkı ile aşkına karşılık vermeyen bir kadına olan aşkı arasında kalmış bir karaktere tanık oluyoruz.

Yazarın kumarla bağlantılı eski şeytanlarını ve aşka olan yönelimini açığa çıkardığını görüyoruz. Aleksey'in kumar kanserine ve onun talihsizliklerine atılmaya hazır olduğu bir kadını, aşağılanma noktasına kadar sevmesini sağlayan şey nedir?

Aleksey, başı belaya girse bile, yaptığı şeyler konusunda hırslı, hem kumar hem de aşk konusunda tutkulu bir karakter. Doğru olduğunu düşündüğü şeylerin çoğu zaman toplumunun uygun gördüğü şeylerle tam bir tezat oluşturduğunu biliyordu. Hayatı boyunca nispeten mutsuzdu. Sevdiği kadınla birlikte olma fırsatını bulduğunda, kumarhaneye giderek ve kumar oynayarak kendini cezalandıran bir adamdır. Kumarın onu sevdiğini kanıtlayacağını düşündü. Çünkü ona harcayacak çok parası olacaktı. Sonra bunun yerine onun tek gerçek aşkının kumar olduğunu fark etti.

Onun varlığında aklın pek yeri yoktur. Mantıksız iki bağımlılığa tabidir. Birincisi, kendisi için her şeyi yapmaya hazır olduğu bir kadınla ilgilidir. İkincisi ise her şeyi yapmaya hazır olduğu kumarhaneyle ilgilidir. Dolayısıyla kumar ve aşk aynı varoluşu ilgilendiriyor ve bunu tutkunun çöküşüne kadar bu iki tutkunun çatışması olarak hayal edebiliyoruz.

Ancak Aleksey, tutkulu dürtülerine özellikle kapılmış olsa bile batmaz. Oynar, kaybeder. Sevilmeden sever. Sevilmeden sevilir. Kumar ve sevginin birlikteliği yalnızca ruhunun acı çektiği uyumsuzluklar yaratır. İkisi arasında hiçbir ortak noktanın olmadığını ve onları birleştirmenin boşuna olacağını düşünürüz. Aleksey, paradan daha fazlasını oynuyor. Aşkla değil, aşkıyla birlikte hayatı masadadır. Ruletteki şans onu bu dehşetten kurtaramıyor. Bu maddi umutsuzluktan çok daha fazla umut eksikliğidir. Dostoyevski'nin anlattığı kumarbaz, yalnızca tutkunun yönlendirdiği yönlerde dolaşan yalnız bir adamdır.

Kumar tutkusu insanın kendisini aşan bir varlık gibidir. Kumarbaz tek bir şey için her şeyi yapmaya hazırdır: Oynamak. Onun için hiçbir şey kartları idare etmekten, fişleri halıya atmaktan, topun rulet çarkındaki gidişatına odaklanmaktan, birkaç saniye takılmaktan, adrenalin patlamasından, bu ayrıcalıklı anlardan daha önemli değildir. Kumarbazların gözleri önünde hareket eden küçük topun hipnotize ettiği bakışları altında şıngırdayan altınlar, paralar, onsuz masadan uzaklaşmanın imkânsızlığı vardır. Hep iyileşebileceklerini düşünerek neler kaybettiklerinin farkındadırlar, kumarın sonucunda hayatlarıyla oynarlar, çok şey kaybederler ve tüm düşüncelerini meşgul eden kumar takıntısı hayattaki tüm ilgi merkezlerini yok eder.

Kumarbaz, Freud gibi büyük düşünürlerin sorgulamalarını gündeme getirecek psikolojik realizmin kanıtıdır. Dostoyevski, kazanç tutkusuyla aşkı, yoksulluktan kurtulmayı, zengin ve itibarlı bir kişi olmayı ve insanların sevgisini kazanmayı emel edinen bir insanın hazin sonunu, insan tabiatını ve insan gerçeğini çok başarılı bir şekilde okuyucuyla buluşturuyor.

Kumarbaz

Fyodor Mihayloviç Dostoyevski

İlgi Kültür Sanat

230 sayfa