İnsanlığa Düşen Gölge, Edebiyat, Ülker GÜNDOĞDU

Gözlerinizde zamanın durduğu, insanlığın izi üzerinde olduğu ama zihninizin durmadığı ve insanlığın izine düşmüş bir gölge, bu yüzden ilerleyemeyen insanlık, Güneşimin Önünden Çekil. Gelip geçme penceremin önünden, içime gölgen düşer. Bu pencere açılır, gelir geçer gölgeler. Sen de durma güneşin önünden çekil. Gölgeni heybende götür. Sonra azığın olur. Baharın içine güneşi koy, pencereme getir. Düşünmezdim bu kadar eseri, içimi dağlayıp yanmazdım bu kadar, yazmazdım, yazamazdım. Güneşimin önünden çekil, sende doğsun güneş, penceremden içeri girsin. O zaman durur zaman. Zihnin serüveni koşar, zamanda durmaz insanlık. Öyle bir serüven ki inşası yerlerden göklerden taşıyor. Geçmişi geleceği aşıyor. Gölgelenmiş iz, mevsimi kış. Umudu güneştedir. Dermanı da yazar.

İki günlük dünya, dar baharı. "Gelin katılın bu yolculuğa.", "Kendimi ta derinden tanımak istiyorum diyor, Tolstoy." İstedim ki iz bırakanları yazayım insanlığa açsın renk renk. Herkes bir renk bulsun hayatı kendi renginde anlatsın. Çağlar rengârenk olsun. Salına salına zamanda ilerlesin ayak izi.

Ali Ural, Güneşimin Önünden Çekil isimli eserinin içeriğinde barındırdığı sanatkârlardan, dehalardan, filozoflardan, din adamlarından, bilim insanlarından, şairlerden, yazarlardan, müzisyen ve ressamlar gibi daha nicelerinin gözyaşı yağmuruyla oluşturup ortaya koyduğu sesleri ve anlamları okurların ilgisine sunmaktadır.

Yerin derinliklerine de göğün yüksekliğine de menfezler arayanların; yaşamları, fikirleri, eserleri, anıları hasretleriyle ettikleri vedaları ardına bıraktıkları izlerini harf harf zarif inci ve değerli taşlarla süslediği kaleminden işlediği betimleme gerdanlığını okurun gönlüne takmış Ural. Bu güçlü izi okuruna değerli bir mücevher niteliği kazandırmaktadır. Okur eserden, canına can alır sinesine. Temenni Sokrates'in: "Dilerim ki hakiki dostlarla dolar."

Soruyor Eflatun: "Dizginler kimin elinde olmalı?" Şehvet, açlık ve susuzluğun mu? Hayır, tabi ki de dizginleri sımsıkı "irade" tutmalı diyor. Çağlardan günümüze kadar gelerek, aklımıza taht kurup hayal gücümüzün köşelerini kıran, gönlümüze işlemiş altmış dokuz, alkım renginin tözü özgün, kaleminden edebi dilinin betimlemeleriyle elimden düşürmediğim eserine dökülmüş Ali Ural'ın. Çok iyi bildiğimiz ayrı ayrı değerlere sahip onca hayatın bıraktığı iz; kiminin hiç bilinmediği, kiminin dilden düşmediği bir düşüncesi mesela eserin adını aldığı Diyojen'in düşüncesine katıldığımız cümlesi: "Güneşimin Önünden Çekil."

Kiminin mesela Baudelaire'nin karakteri üzerinden hiç kurmadığımız bir hayal köşesini kırışı: "Hayatı güzel gösterecek camların yok!" Renkli pencerelerden hayata bakmak isteyenler için hayatı güzel görme arzusu vereceği, hayalini kuranların; hayale meyyali. Düşündüm kaldım, camı renkli bir pencere gibi. Kiminin ise istediği ya da istemediği hayatı yaşarken ne hissettiğini, zorluklar karşısında ya da çektiği acısı karşısında duruşuna imreniyorsunuz. Kiminin ardından bilmediğim ne çok şey var diyorsunuz. Kimine hayran hayran kala kalıyorsunuz. Birbirinden ayırmadan ama her biri bambaşka göğün kuşatıcıları.

Aklın köleleri: "Aklı akılla yıktın!" Diyerek mağlubiyetleriyle bile üste çıkanlara Bergson'un cevabı şöyle olur: "Madem ki aklı akılla yıktım, demek ki aklın son durağı, nihai amacı intihar ve aczini itiraf etmekmiş."

Sonuç olarak hiç deneme eseri okumamışlar için hazine değerinde olan bu eser ile deneme okumaya başlanırsa, çağların tözü serpilir üzerlerine. Nitelikli okurlar içinse doğu ve batı kültüründen yetişen fakat savundukları değerlerin aynı olduğunu farklı yazar, şair ve düşünürlerin dillerinden aktararak sunmaktadır. Eser psikoloji ve sosyoloji yardımıyla da incelenebilir niteliktedir; edebiyatın bütünleştirici sadasını tüm ayrıntılarıyla ortaya koymaktadır. Bir eleştirmen olarak metin incelememde derin okuma, sadece okuma eylemine sığdıramadığım bir süreydi. Böylece çok daha verimli bir okuma gerçekleştiriyorsunuz. Bu tarz eserler hem aklı dinlendirdiği gibi hem de düşünceleri birleştirici nitelik sergilemesi açısından önemlidir. Dolayısıyla kitap listelerinde de mutlaka olması gerekli eserlerdendir.

Güneşim Önünden Çekil

Ali Ural

Şule Yayınları

318 sayfa

Şubat 2020