İslam’da Sosyal Adalet, İlahiyat, Ferhat ÖZBADEM

Müellif İmamuddin Halil, 1941 yılında Irak’ın Musul kentinde dünyaya geldi. Lisans diplomasını 1962 yılında Bağdat Üniversitesi Eğitim Fakültesi Tarih Bölümünden onur derecesiyle aldı. Yüksek lisans diplomasını İslam Tarihi alanında (İmadüddin Zengi) adlı tezi ile 1965 yılında Bağdat Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yüksek Araştırmalar Enstitüsünden takdir derecesiyle aldı. Doktor unvanına, 1968 yılında yine İslam tarihi alanında (Şam ve Fırat Vadisinde Emirlikler. M. 1072-1410) adlı tezi ile Kahire Aynü Şems Üniversitesi Edebiyat Fakültesinde birincilik onur derecesi ile sahip oldu.

Musul Üniversitesi Merkez Kütüphanesinde sorumlu olarak çalıştı. 1968

1967-1977 yılları arasında Musul Üniversitesi Edebiyat Fakültesinde yardımcı Profesör, öğretim görevlisi ve dekan olarak bulundu.

1977-1987 yılları arasında Musul’da Kuzey Bölge Müzeleri ve Tarihi Eserler Müdürü, Tarihi Eserler ve Kalıntılar Genel Kurumunda Uygarlık Müzesi Kütüphanesi Müdürü ve ilmi araştırmacısı olarak çalıştı.

Profesörlük unvanına 1989’da sahip oldu. 1987-1992 yılları arasında Erbil’de Salahaddin Üniversitesi Edebiyat Fakültesinde İslam Tarihi, Tarih Felsefesi ve Araştırma Metotları Profesörü olarak çalıştı. Daha sonra sırasıyla Musul Üniversitesi Eğitim Fakültesinde 1992-2000, Birleşik Arap Emirlikleri- Dubai’de Arap ve İslami Araştırmalar Fakültesi 2000-2002, Ürdün’de Zerka Üniversitesi 2003, Musul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi 2003-2005. Yazar şu anda halen misafir öğretim görevlisi olarak çalışmakta olduğu Ürdün/Yermük Üniversitesi İslami Araştırmalar ve Şeriat Fakültesinde hizmetlerini sürdürmektedir.

Eserin takdiminde sosyal adaletin gerçekleşmesini mümkün kılacak pratik çözüm ile ilgili yaklaşımlar hakkında bilgi veriliyor.

Kitap üç bölümden oluşuyor. İslam ve Marksizm arasındaki karşılaştırmalar. Kur’an’da sosyal adalet prensipleri. Hz. Peygamberin uygulamasında sosyal adalet.

İslam Ve Marksizm Karşılaştırmaları:

İslam, sosyal adaleti bütün insanlık için maddi ve manevi yönü ile ele alır. Marksizm ise maddeci bakış açısı ile sadece insanların bir kısmının (proleter sınıfın) maddi ihtiyaçlarına yönelik ele alır.

İslam, sosyal adalet için şart olan sosyal kurumları (aile gibi) koruma altına alırken, Marksizm bu kurumları yok etmeye çalışır.

İslam, sosyal adalet ve diğer erdemler için “amaç aracı meşru kılar” anlayışını red eder. Oysa Marksizm amaç için her şeyi meşru görür. Bu yönü ile makvavelisttir.

İslam, dünya ve ahiret inancıyla inananların özdenetim sahibi olmasını sağlar. Bununla birlikte adaletli olma konusunda insanı mesul tutar. Bir yönü ile islamı kabul eden kişi adaletli olmayı da kabul etmiş olmaktadır. Marksizm de ise özdenetim yoktur.

İslam’da yöneticileri putlaştırma yoktur. Yönetenler ve yönetilenler hukuk karşısında eşittir. Marksizm’de ise yöneticiler putlaştırılıp, diktatörlüğün önü açılmaktadır.

Mustafa Sıbai’nin “İslam sosyalizmi” kitabından alıntılar dikkat çekiyor. Sıbai’nin ilgili kitabı ile ilgili yazımızı şu linkten okuyabilirsiniz. http://www.kitaphaber.com.tr/islam-sosyalizmi-ve-mustafa-sibai-k1771.html

Kur’an’da Adalet Prensipleri

Kur’an’da mal yığmak men edilmiştir.

Kur’an’da yoksul ve fakirlere yardım edilmesi emredilir.

Servetin tekelleşmesini Kur’an men eder.

Bu prensipler ile ilgili ayet mealleri konu başlıkları altında veriliyor

Hz. Peygamberin Uygulamalarında Sosyal Adalet

Resulullah (s), emek vermeyi, çalışmayı emreder, emekçilerle yardımlaşmayı isterdi. Emek ve alın terini önemserdi. Emekçinin hakkının verilmesini isterdi.

Resulullah, işçi ve işverenin kardeşlik hukuku içinde hareket etmesini emrederdi.

Resulullah, servet edinmenin amaç olmadığını, araç olması gerektiğini, amaç edinilirse servetin insanı kölesi yapacağını ifade eder.

Resulullah, toplumun adalet, iyilik ve güvenliğinin temin edilmesini emreder.

Resulullah, sosyal dayanışmayı emreder.

Resulullah’ın toplumdaki fertleri kardeş ilan etmesi sosyal adaletin pratik uygulamalarından biridir.

Resulullah paylaşımcılığı emretmiştir.

Bu başlıklar ile ilgili hadis metinleri veriliyor.

Değerlendirme

Kitabın yazı puntoları çok küçük. Bu durum kitabın 1987’de basılmış olmasından kaynaklanabilir. Aynı sorun o dönem neşredilen hemen her eserde var.

Bu konuda yazılan eserlerin azlığı malum. Bu yönü ile bu konuda bir boşluğu dolduran bir eser. Konuya ilgi duyanların istifade edebileceği bir eser.

Sosyal Adalet Üzerine

İmamuddin Halil

Akabe Yayınları