İstanbul'un Doğum Günü, Düşünce, Necla DURSUN

İstanbul'un Doğum Günü yazısını ve Necla DURSUN yazarına ait tüm yazıları Kitaphaber.com.tr sitemizden okuyabilirsiniz.

İstanbul'un Doğum Günü

01.06.2020 09:00 - Necla DURSUN
İstanbul'un Doğum Günü

Kovid-19 virüs salgının gölgesinde geçen Ramazan Bayramı sonrasındaki ilk iş gününün sabahında, tüm ilan panoları ve üst geçitlerdeki "29 Mayıs İstanbul'un Fethinin Yıldönümü Kutlu Olsun" görselleri eşliğinde yol aldı İstanbullular.

Okumakta olduğum "Ruhuma Dokunan Şehirler" isimli kitabı değerlendiren bir metin kaleme almanın (yaşadığı şehre karşı sorumluluk duyan bir paydaşı olarak) İstanbul'un fethine ithafen bir tür kutlama olacağını düşünerek başladım yazmaya.

Şehirler ve şehre dair herhangi bir alanda eğitim alan veya bu konulara ilgi duyanların bildiği bir isim; Mehmet Mazak. Yaşadığı şehre yani İstanbul'a tutkuyla bağlı olan yazarın, şehirler hakkında bir çok yazısı, makalesi ve kitabı var. İstanbul'daki deniz ulaşımının tarihçesinden tutun da şehrin çöplerinin tarihçesine kadar şehirlere (özellikle de İstanbul'a) ait konulardaki araştırmaları kaynak eser niteliğindedir.

Aslen Mersin Erdemli doğumlu olan olan Mazak, küçük bir çocukken yatılı okul eğitimi için geldiği İstanbul'dan eğitimi tamamlanınca sıla hasretiyle ardına bakmadan memleketine dönmüştür. Hem İstanbul'dan ayrılmasını hem de özleyerek geri gelmesini de içeren anılarıyla bezediği "Ruhuma Dokunan Şehirler" isimli kitabındaki bölümlerin konusu elbette ki şehirler.

Modern Evliya Çelebi

Kitapta genel olarak İstanbul ön plandaysa da her bölümün konusu ayrı bir şehir. Bir bölümün konusu Manisa iken diğerinin Sapanca, öbürünün Konya. Bölümlere konu olan şehrin tarihini, doğal zenginliklerini, mimarisini, geleneklerini, göreneklerini, yöresel giyim kuşamıyla yemeklerini kendine has üslubuyla ve görgüsüyle anlatmış Mazak. Bir tür modern "Evliya Çelebi" diyebiliriz kendisine ki kitabının birkaç yerinde Evliya Çelebi'nin anekdotlarından alıntılar yaparak atıfta bulunmaktadır.

Anlatısının hareket noktası her şehrin kendisine has kültürünün ve zenginliğinin ön planda tutularak yerel kültürden ulusala, ulusaldan küresele doğru bir rota izleyerek isim yapılmasının gerekliliğidir. Küresel kültürü etkisi altına alacak değerlerin belirlenerek yayılmada etkin kanalların kullanımıyla milli kültürün dünyaya açılması hususunda bir tasviri var ki gülümsetirken düşündürmektedir: "Milli ve yerel kültürlerin üzerine doğru gelen bir fil sürüsü karşısında çimenler gibi ezilmemesi için bu çimleri iyi sulamalı ve bakım yapmalıyız ki filleri çimlerin güzelliği karşısında çiğneyip geçmek yerine bu çimleri yemek zorunda kalsın."(Mazak 2018:23-24)

William Shakespeare'in "İnsan demek şehir demektir." cümlesine kitabının "Sunuş" bölümünde yer veren yazar şehirler konusunda yaşadıklarını, gördüklerini, okuyup hissettiklerini cümlelere döktüğünü söylemektedir. (Mazak 2018:9)

Şehirlerin canlı bir metabolizma olduğunu ve her şehrin bir ruhu olduğunu savunmaktadır ki kendisiyle bu konuda hemfikirim. Şehre ruh katanın orada yaşayanların oluşturduğu anlamların bütünüdür derken, medeniyet ve kültürün rolünü de es geçmemektedir. Olanla olması gerekeni öz eleştiri çerçevesinde dile getirmektedir. (Mazak 2018:13)

Şehri mi Gönlü mü Feth etmeli?

İstanbul fatihi Fatih Sultan Mehmet'in şehirler konusundaki "Hüner bir şehir bünyad etmektir. Reaya gönlüm abad etmektir." sözündeki asıl amacın şehri imar ve inşa etmek değil gönül almak/gönül tamir etmek olduğunu aktararak geniş bir coğrafyaya yayılmış şehirlerin büyük bir imparatorluktaki anlamını özetlemektedir adeta. (Mazak 2018:14)

Müjdeli şehir İstanbul'u fetheden, şehirler kurarak gönülleri feth ederek bu şehirleri derin bir adalet duygusuyla yöneten bir medeniyetin mirasçısı olarak bizler bu sıfatlarımızın gereğini yapıyor muyuz acaba?

Etrafımızdaki çeşme, medrese, cami, müze, köşk, konak, kasr, han, hamam, köprü, kemer, kuyu, sarnıç, saray, dini ve mistik yerlere bir bakınız. Açıkçası ben baktığımda Bedri Rahmi Eyüoğlu'nun şu mısralarını anımsıyorum:

"İstanbul deyince aklıma bir masal gelir,

Bir varmış, bir yokmuş."

Kaynakça:

Mazak, Mehmet - Ruhuma Dokunan Şehirler - Yeditepe Yayınları - 2018 - 147 sayfa


Yazar: Necla DURSUN - Yayın Tarihi: 01.06.2020 09:00 - Güncelleme Tarihi: 28.05.2020 15:24
4873
Yorumlar
  • Ali Yılmaz 2021.03.03 13:38

    Ruha dokunan şehirlerin de ruhu vardır.

Necla DURSUN Hakkında

Necla DURSUN

1976 Sakarya doğumludur. Anadolu Üniversitesi İşletme Fakültesi’nden mezun olduktan sonra Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Yerel Yönetimler Anabilim Dalı Küresel Şehirler ve İstanbul Araştırmaları Bilim Dalı’nda Yüksek Lisansını “Kuzguncuk Semt Tarihini İnsandan Okumak; Bir Seçki ile Şahsiyetler” konulu yüksek lisans teziyle tamamlamıştır. Finans sektöründe çalışmakta ve İstanbul’da yaşamaktadır.

Necla DURSUN ismine kayıtlı 94 yazı bulunmaktadır.

Yazarımıza ait 1 kitap bulunmaktadır.

Twitter Facebook Instagram YouTube Kişisel Kitap Satış Sitesi