Kafkaʼnın Dönüşümü
Ahmet Cemal'in çevirisiyle Can Yayınları'ndan 39. baskısı çıkan "dönüşüm" bir edebiyat klasiği olarak her zaman ki gibi kitaplıklarımıza misafir oluyor. Kafka'nın anlatım sanatının en üst düzeydeki yapıtlarından biri olarak değerlendirilen dönüşüm, sembolik öykücülük bakımından da çarpıcılığını korumaktadır.
Modernizmin kitleleri etkisi altına aldığı bir çağda aile ilişkileri üzerine kurgulanan eser Kafka'nın iç dünyasından sökülüp gelen bir özgürlük çığlığı olarak da ele alınabilir. Yazarın yine kendi ifadelerinde "dönüşüm"ü anlatırken belirtmiş olduğu düşünceleri bu savı doğrular niteliktedir: "Herkes beraberinde taşıdığı bir parmaklığın ardında yaşıyor. Şimdi hayvanlarla ilgili bunca şey yazılmasının nedeni de bu. Özgür ve doğal bir yaşama duyulan özlemin ifadesi. Oysa insanlar için doğal yaşam, insanca yaşamdır. Ama bunu anlamıyorlar. Anlamak istemiyorlar. İnsan gibi yaşamak çok güç, o nedenle hiç olmazsa kurgusal düzeyde bundan kurtulma isteği var... Hayvana geri dönülüyor. Böylesi insanca yaşamaktan çok kolay. "
Öykünün başkahramanı olan Gregor Samsa'nın bir sabah uyandığında kendini bir böcek olarak bulmasıyla başlayan hikâye, çarkların içinden kopup, kendi özgür dünyasında varlığını korumaya çalışmasını sembolize eden böcek figürüyle kıstırılmış ve köleleştirilmiş bir bireyin yaşam içerisindeki çırpınışını dile getirir. Onun ancak, atıl durumda olabilmesi bir böcek olmasını gerektirmektedir. Küçük burjuva çevrelerindeki yozlaşmış aile ilişkileri üzerinden toplumu yargılayan "dönüşüm" bireyin kendini her öteleyişinde mevcut sistemin metası haline geldiği fikrini ortaya koyar.
Gregor'un dönüşümüyle hiç bir şey artık eskisi gibi olmayacaktır. Gregor artık bir böcek olarak özgürdür fakat onun maddi gücüyle ayakta kalmaya çalışan ailesinin eskisi gibi sevecen ve minnetle yaklaşmayacakları muhakkaktır. Kendi evinde -büyük oranda odası içerisinde- geçirdiği çok da uzun olmayan bir zaman diliminde Gregor'un ölümü oldukça trajedik bir sondur.
Ahmet Cemal'in kitabın başında önsöz niteliğindeki "Kafka'yı yeniden çevirirken" yazısı, kitabın sonundaki "dönüşüm'e son söz" ve çeşitli mektup yazışma ve sohbetlerin kitaba dahil edilmiş olması da Kafka'yı ve Dönüşüm'ü daha iyi anlamamız açısından kitaba zenginlik katıyor.
Dönüşüm
Franz Kafka
Can Yayınları
102 Sayfa
Yazar: Ayşe BAĞCA - Yayın Tarihi: 26.12.2014 10:14 - Güncelleme Tarihi: 12.03.2024 19:09