“Karışık”; Renklerin Ahengi

Sharon M. Draper Afro-Amerikan gençlerle ilgili yazdığı kitaplarla beş kez ödül almış eğitimci bir yazar. "Karışık" isimli kitabının baş kahramanı Isabella gibi okumayı ve piyano çalmayı seven bir çocukmuş. Yaşadığı yerin kütüphanesindeki tüm çocuk kitaplarını okumuş olduğundan on bir yaşındayken kendisine yetişkin kitaplarını da okuyabileceği özel bir kütüphane kartı verilmiş. 1990 yılında, öğretmenlik yaparken bir dokuzuncu sınıf öğrencisinin bir şeyler yazmak konusunda kendisine meydan okuması neticesinde bir yarışmaya katılıp kazanınca ve öyküsü önemli yazarlar tarafından da beğenilince 2000 yılında öğretmenliği bırakıp yazmaya yöneliyor. Draper'ın kitapları gençleri ırkçılık, ayrımcılık, engellilik, ölüm, yas gibi onların hayatının da bir parçası olan önemli gerçekler ve sorunlarla tanıştırıyor ancak bunu sürükleyici ve yadırgamayacakları bir dille yapma becerisini gösteriyor. Serebral Parsi hastası, konuşma ve yürüme becerilerini kaybetmiş bir gencin hikâyesini anlatan "İçimdeki Müzik" dilimize çevrilmiş diğer kitabı.
"Karışık", beyaz annesi ile siyah babası boşanan Isabella'nın iki ev arasında mekik dokumaktan şikayetçi olduğu hayatına ten rengiyle ilgili sorunların eklenmesi üzerine kurgulanmış bir hikâye. Önce siyah bir arkadaşına yapılan tehditvarî bir şaka nedeniyle okulda başlayan soruşturmanın tedirginliği, sonra anne ve babasının yeni eşlerle evlenmeye karar vermeleri, son olarak da uzun zamandır hazırlandığı piyano resitaline giderken polisler tarafından kendisine yaşatılan bir mağduriyet onu ten rengi üzerine sorgulamalara itiyor. Çocukluktan çıkmak üzere olan bir ergenin bu sorunu anlamaya çalışırken yaşadığı bocalama, arada kalmışlık hissi, sorunun aslında çok kolay çözülebilecek, hatta hiç olmaması gereken bir konu iken o güne kadar çözülmemiş olmasına dayanan şaşkınlık gibi duygular birçok durum içerisinde ortaya konuyor. Isabella'nın kendisine çok iyi davranan beyaz üvey babası ve üvey annesinin siyah oğlu (üvey kardeşi) ile ilişkileri bu anlamsız sorunun basit çözümüne örnek olarak sunulmuş. Piyanonun siyah ve beyaz tuşlarının birlikte kullanılmıyla doğan ahenk ve bütünlüğe dair övgüler de konunun bir alt katmandaki imgelemini oluşturuyor.
Irkçılığa dair sorunlar ülkemizde ten rengi ayrımına dayanmasa da başka maskelerle kendini göstermeye, insanları siyasete ve paraya olan heveslerinden yakalayan yeni tür ayrımcılıklar türemeye başladığından bu konu bizler için de günden güne ağırlaşacak gibi görünüyor.
Izzy (Isabella) boşanmış anne babasının sorunlarını, velayet ikileminin inceliklerini iyi idare edebilen ama aynı zamanda göz ardı edilen duygularının fark edilmesini de bekleyen bir çocuk. İmdada yetişen arkadaş dayanışması çoğu zaman hem onu hem de geçim sıkıntısı, hastalık, ırkçılık gibi sorunlarla mücadele eden akranlarını rahatlatan bir can simidi oluyor. Tâ ki çamlak çömlek patlak verene kadar. O noktadan sonra ise devreye aile/aileler kenetlenmesi giriyor ve taraflar birbirlerinin kusurlarını bırakıp çocuklarının hayatı üzerine odaklanmaya ayıkıyorlar.
Önemli bir insanlık hatasını, ırkçılığı baskılamaya çalışan ve bu yönüyle başarısı tartışılmaz olan kitapta diğer bir önemli insanlık hatasının bilerek veya bilmeyerek defalarca olumlandığını görüyoruz. İhtiyaç değil arzuya karşılık gelen, tüketim kültürünün önde gidenlerinden olan bir çok ürün markalarıyla ve özendirilerek zikredilmiş. Bu, edebî metinlerde her ne kadar pek rastlanmayan bir durum olsa da bir kaç kez yer verildiğinde göz ardı edilebilir. Ancak kitapta abur cubur atıştırmalıklar, içecekler, kozmetik ürünler, temizlik ürünleri, teknoloji ürünleri, otomobiller, oyuncaklar, mağazalar, restoranlar cinsleri ile değil markaları ile, kimi zaman bu markalar büyük harflerle yazılarak, kimi zaman ürün detaylarına değinilerek yirmiden fazla kez yer bulmuş. Bahsi geçen küresel markaları biz de tanıyoruz, yerel markaların gerçekliği ise internet üzerinden teyit edilebiliyor. Kitap adeta verimli bir ürün yerleştirme mahaline dönüştürülmüş. Bunu, dar bir çevrede geçen hikâyenin mecburî uzantıları ya da gençlerin yaşantısına müdavimi oldukları markalardan tutunmanın bir yolu olarak görmek elbet mümkündür ancak meseleye aksi bir açıdan bakıyor olduğum için sanırım "algıda reddediciliğim" devreye giriyor.
Özetlemek gerekirse çizimsiz bu kitap farklı hayatları merak eden, ailevî ve toplumsal sorunlara kafa yoran on yaş üzeri gençleri cezbedecektir. Empatik hikâyeciliği ve ele aldığı hayata dair somut konularla Sharon M. Draper takip edeceğim yazarlar arasına giriyor, diğer eserlerinin de Türkçe'ye çevrilmesi beklentisini doğuruyor.
Sharon M. Draper
Karışık
Timaş Genç
Çev. Gizem Şakar
280 Sayfa
Mayıs 2021
Yazar: A. Erkan AKAY - Yayın Tarihi: 12.04.2022 09:00 - Güncelleme Tarihi: 20.03.2022 00:02