Kendi Küçük Dünyamda “Başkalarına” Bakıyorum, Düşünce, Misafir Köşesi

Behçet Darğın yazdı

Yıldız Ramazanoğlu imzalı Görme Bahçesi-Türkiye'nin Ortak Vicdan Tecrübesi,2012'de Timaş Yayınları tarafından yayımlandı. Bu kitabı ilk okuduğumda, Ramazanoğlu'nun haksızlığa uğramış insanların acısını derinden hissetmesi ve bu haksızlıklara kalemiyle karşı durması beni oldukça etkilemişti. Faydalı fikirlerin paylaşılmasının önemine inanarak, bu yazımda sizlere, bu önemli çalışmayı tanıtmak istiyorum.

Kitap dört ana bölümden oluşuyor. Bölüm Başlıkları:

"Vesayetten Eşitliğe Uzun İnce Yol", "Kürt Meselesi: Dili Bağlamak Nereye Kadar?", "Dünyanın Kolomb Günü Sıkıntısı" ve "Toplum: Aklı Zorlayan Konaklama Yeri" Bu bölümlerde, sadece Türkiye'nin değil, tüm dünyanın karşı karşıya olduğu konular ele alınıyor.

Ramazanoğlu, kitabında laiklik, dindarlık, demokrasi gibi temel kavramları irdelemiş; Türk-Kürt, Alevi-Sünni, Laik-Dindar çatışmasından; şehit annelerine, Uludere'de öldürülen gençlere, başörtüsü mağdurlarına, taşeron işçilerinin yaşadığı sorunlara, mültecilerin durumuna kadar pek çok yerel ve global konuya değinmiştir. Ayrıca; insan hakları ve dayanışma temaları üzerinden, travestiler, sokakta yaşayanlar, şiddet gören kadınlar, radikalleştirilen gruplar gibi toplumun çeşitli kesimlerinin hikâyelerine de yer vermiş. Bunlara ek olarak, bu sorunlara yönelik bazı çözüm önerileri de sunmuş. Ayrıca; toplumsal ve bireysel düzeyde giderek artan bencilliğe ve empati eksikliğine dikkat çekiyor.

Bizler, kendi sorunlarımızla o kadar meşgulüz ki, başkalarının acılarına ve sıkıntılarına karşı kör ve sağır olmayı tercih ediyoruz. "Görmedim, duymadım, bilmiyorum" yaklaşımı, rahatımızı bozmasa da iç huzurumuzu zedeliyor. Çünkü derinlerde, yaşananların farkındayız; ancak gerçeklerle yüz yüze gelmekten kaçınıyoruz. Bu, belki de çağımızın bizi, insanlık olarak getirdiği yerle ilgili bir mesele. Sonuçta, hepimiz yaşadığımız zamanın çocuklarıyız.

Yazar, tam da bu sorunlara ışık tutarak kendi acımızın ötesine geçip, başkalarının da acılarını hissedebilmenin üzerine düşünmemizi sağlıyor. Kitabın önsözünde yazar, kendi bakış açısını şu sözlerle özetliyor: "Bu kitapta, kendi küçük dünyamda benzerim olan ya da olmayan 'başkalarına' nasıl baktığımı anlatmaya çalıştım."

Dil, din, ırk, mezhep ve cinsiyet gibi ayrımlar, insanlığın ortak değerlerinin yanında önemini yitiriyor. Hangi dili konuşuyorsak konuşalım, hangi dine inanıyorsak inanalım ya da hangi ırka mensup oluyorsak olalım, sevinç ve hüzün gibi duygular evrenseldir ve bizi aynı şekilde etkiliyor. Bu ortak duyguları, insan olarak birlikte paylaşıyoruz. Başkalarının yaşadıkları acılara empati ile yaklaşmayı hatırlayıp, onların da bizim gibi hisleri olan insanlar olduğunu kabul edebiliriz. Lev Tolstoy'un "Acı duyabiliyorsan canlısın, başkalarının acısını duyabiliyorsan insansın" sözü, insan olmanın esasının acıyı hissetme ve empati kurma yeteneğimizde yattığını bize hatırlatıyor.

Yıldız Ramazanoğlu'nun kitabını, özellikle sorunların çözümüyle ilgilenmeyen bürokratlar, kanaat önderleri, sanatçılar ve yazarlar başta olmak üzere herkesin okumasını isterim. Ramazanoğlu, dünyadan ve Türkiye'den vicdanımızı yaralayan örnekler sunuyor ve sorunları görmezden gelmenin, sorunların büyümesine yol açacağını vurguluyor. Dahası, adaletsizlik ve eşitsizliğe karşı duran, duyarlı insanların bir araya gelerek "ortak bir vicdan" oluşturmasının önemi üzerinde duruyor.

Sonuç olarak; ırkımız, milletimiz, rengimiz ya da ideolojimiz ne olursa olsun, yaşanan zulümler, haksızlıklar, asimilasyonlar, soykırımlar karşısında sessiz kalıyor ve tarafımızı belli etmiyorsak, durup düşünmemiz ve insanlığımızı sorgulamamız gerekiyor. Yıldız Ramazanoğlu, Görme Bahçesi- Türkiye'nin Ortak Vicdan Tecrübesi çalışmasında bencilliğimizden sıyrılıp başkalarının yaşadıklarını anlamaya çağırıyor. Ötekileştirmeden ve acıları 'benimki' ya da 'seninki' diye sınıflandırmadan. Bu kitap, bizleri bilinçli, duyarlı ve empati sahibi bireyler olmaya teşvik ederek, toplumda kolektif bir anlayışın önemini vurguluyor.

Dijital çağın hızla geliştiği bu dönemde; sanal para, yapay zekâ, uzay bilimi, teknolojik yenilikler gibi önemli gelişmeler üzerine kafa yormak yerine; cinsiyet, inanç, asimilasyon gibi konularla zaman ve enerji harcamak,büyük bir insanlık utancı olarak görülüyor.

Yazımı bu anlamlı sözlerle sonlandırıyorum:"İnsanı iyileştiren sadece insandır yine, tıpkı insana acı verenin sadece insan olması gibi."[1]

Görme Bahçesi-Türkiye'nin Ortak Vicdan Tecrübesi

Yıldız Ramazanoğlu

Timaş Yayınları

Deneme

224 sayfa

İstanbul/2022

[1] Bu söz genellikle Franz Kafka'ya atfedilse de, Kafka'nın eserlerinde bu ifadeye doğrudan rastlanmamıştır. Bu nedenle, bu alıntının Kafka'ya ait olduğu yaygın bir kabul görmekle birlikte, kesin bir kaynak tarafından doğrulanmamıştır. Alıntının kaynağının belirsizliğine rağmen, ifadenin anlamı ve mesajı, yazının içeriğine uygundur.(B.D)