Kendinden Kendine Mücadele: İrade, Kişisel Gelişim, Elif MERT

Jules Payot, 1895 yılında yazdığı "İrade Terbiyesi"nde, irade gücünün bireylerin hayatlarını şekillendirmedeki rolünü ve insanın iradesinin geliştirilmesinin; karakterini, başarısını ve genel refahını nasıl etkilediğini ortaya koyuyor. Kitap, irade kavramının incelenmesiyle başlıyor. İradenin nereden geldiğini, insan davranışını nasıl etkilediğini ve karar verme süreçlerini nasıl etkilediğini anlatıyor.

İradenin şekillendirilebilirliği, gelişme ve güçlenme yeteneği, kitapta vurgulanan temel konulardır. Okuyuculara pratik bilgiler ve alıştırmalar sunarak iradelerini geliştirmek için aktif olarak nasıl çalışabilecekleri konusunda rehberlik ediyor.

Ayrıca kitap, iradenin psikolojik yönlerini de ele alıyor; duygularla, motivasyonlarla ve alışkanlıklarla olan etkileşimini inceliyor. Payot, değindiği noktaları açıklamak için anekdotlar, örnekler ve vaka çalışmaları sunarak içeriği ilişkilendirilebilir ve günlük hayata uygulanabilir hale getiriyor.

İrade Terbiyesi, daha güçlü bir irade arayışında azmin, öz disiplinin ve olumlu alışkanlıkların geliştirilmesinin önemini vurgular. Payot, zorlukların üstesinden gelmeye, dayanıklılığı artırmaya ve kendini daha güçlü hissetmeye yardımcı olacak yöntemlerin temelini çiziyor:

İrade Gücünün Doğası Üzerine

Kaderimizi belirleyen güç, iradedir. Bu yalnızca pasif bir bileşen değil, aynı zamanda yaptığımız her eylem ve kararın arkasındaki güçtür. Ertesi gün tam olarak ne yapacağına karar vermeden uykuya dalmamak, enerjisine bu hakimiyeti kazandırmanın en önemli yoludur.

Eğer uyumadan önce ertesi günkü işimi net bir şekilde kafamda canlandıramazsam, sabahım başarısız olacaktır. Genel bir özet yapmak veya "yarın çalışacağım" demek asla yeterli değildir. Her zaman özel bir görev belirlemeli ve şunu söylemeliyim: "Yarın, Kant'ın "Saf akılın eleştirisi" isimli kitabıyla başlayacağım ve inceleyip özetini yapacağım."

Alışkanlıkların İrade Üzerindeki Etkisi

İrademizi sessiz bir şekilde etkileyen alışkanlıklar var. Güçlerini artırabilirler veya azaltabilirler. İradeyi geliştirmek için alışkanlıklarımızı gözden geçirmeliyiz; çünkü onlar karakterimizi ve davranışlarımızı büyük ölçüde etkiler.

Günde yalnızca üç saat bile olsa çalışmaya başlayın; kısa süre içinde çalışmanın kârsız olmadığı ve altı ay boyunca günde üç saat çalışmanın gerekli olduğu anlaşılacaktır. Yapılan işler aynı ama sonuçları farklı. Alman matematikçi, filozof Gottfried Wilhelm Leibniz, "Aşırı çalışmayla zihnimizi parlatmaya çalışırsak, onları köreltme eğiliminde oluruz." der.

Azim ve Direnç

Zorluklarla karşılaştığımızda galip gelen, kısa süreli bir motivasyon yükselişi değil, iradenin sürekli gücüdür. Dayanıklılık, sürekli çaba ve kararlılıkla beslenen azmin ürünüdür.
Her akşam dışarı çıkıp ertesi günkü işini düşünmeli, yoruluncaya kadar yürümeli ve ardından hemen yatmalıdır. Bir İngiliz mizahçının belirttiği gibi, yağmur her zaman çok daha şiddetli yağar ve sokağa uzaktan bakan kişi için hava çok daha kötü olur. Bu nedenle, bu yürüyüşleri her zaman düzenli bir alışkanlık olarak yapmalıdır.

Duyguların ve Motivasyonun Rolü

Duygular, irade gemisini hareket ettiren yelkenlerdir ve motivasyon ise rüzgardır. Duyguların çalkantılı denizinde gezinmeyi ve motivasyonu kontrol altına almayı öğrenmek, hayatlarımızı başarıya yönlendirmenin anahtarıdır.

Kendisine bu kadar çeşitli işleri bitirip yine de kendini eğlendirecek zamanı nasıl bulabildiğini sorduklarında şu cevabı verdi: "Daha kolay bir şey yok: tek seferde tek bir şeyi yapmak ve asla ertelememek meselesi. Yarına kadar aynı gün neler yapılabilir?"

Bu alıntılar Payot'un öğretilerinin özünü özetliyor; irade gücünün dinamikleri, alışkanlıkların önemi, azmin gerekliliği ve irademizi şekillendirmede duygular ile motivasyon arasındaki etkileşim hakkında derin bilgiler sunuyor.

Eğitimci Payot, özellikle gençlere iradelerini nasıl kullanmaları gerektiğine dair yüzlerce örnek sunuyor ve 18 yy. Fransız eğitim sistemini eleştirilerini okuyucularla paylaşıyor. Altını çizerek okuduğum kitapta. 300 yıl öncesi insanlığa erdemli olmanın gerekliliklerini aktarırken günümüz insanının ihtiyaçlarını da hatırlattı.

Payot'un fikirlerini kendi penceremden daha güçlü hale getirmek istiyorum. Hayatımızı nasıl yoluna sokacağımıza dair çözüm ararken, ihtiyacımız olan şeyin; irade, disiplin veya hayattaki gerçek değişimin eksikliğini bize hatırlatan bir terim olduğunu düşünüyorum.

İrade nedir? Bir duygu, his, ruh hali mi? Disiplin nedir? Düşünceler mi, eylemler mi? Bu kelimeleri sorgulamadan kullanıyoruz. Hayatında gerçek bir değişiklik yapma zamanı geldiğinde, bu tür yüzeysel kelimelerle kişinin kendini açıklaması bir fark yaratmaz. İnsanların "hiç iradem yok!" ya da "biraz kendimi disipline etmeye ihtiyacım var." gibi ifadeleri sık sık duyuyorum.

Günümüzde insanların irade ve disipline gerçekten çok ihtiyacı var. Materyalist dünya görüşü, insanın kendini tanımasına ve yaşamlarını iradeli bir şekilde sürdürmesine izin vermez.

Demirden bir iradeye sahip olmak için küçük şeyler yapmak gerekir. Bu küçük eylemler düzenli olarak gerçekleştirildiğinde büyük bir güç oluşturur. Bir Afrika atasözü, "Örümcek ağları bir araya geldiğinde bir aslanı hapsederler." İrade gücünü kullanarak kendi dünyanızın efendisi olursunuz. Kendinizi yönetme becerinizi geliştirdiğinizde, üstesinden gelemeyeceğiniz hiçbir zorluk kalmaz. İrade gücü, söylediklerinizi doğru zamanda yapmanıza izin verir.

Peki bu gücü nereden alır insan?

Ya materyalist dünyanın hedeflerine ulaşmak için kendini disipline eder ve iradesini bu yönde kullanır ya da dünya hayatına gelmenin manasını içselleştirerek manevi yolda derinleşmek ve Yaradan'la bağını kuvvetlendirmek için eylemlerde bulunur.

İslam'ın uygulama esaslarının insanların hayatlarında gerçek bir disiplin sağladığına inanıyorum. İnsanı ayakta tutmaktadır. Disiplin, nefsi ayarlayan tek şeydir. Çocuklarına zarar verir ya da bağımlılık yapar diye televizyon izlemeyi ve sosyal medya kullanımını kısıtlayan aileler, aynısını kendileri için de yapmalıdırlar. Gününün büyük bir zamanını sosyal medya kullanan insanlar iradesini kime kaptırdığını iyi düşünmelidir. Kişiye hiçbir fayda sağlamayan yararsız konuları konuşmak, nefsin ve kibrin esiri olmak anlamına gelir.

İslam perspektifinden irade konusuna bakacak olursak, sadece cüzi ve külli irade başlı başına yaşamın temel konusudur. Ancak geniş kapsamlı bir konu olduğu için kitap değerlendirmemi tamamlamak isterim.

Bu kitabın, özellikle gençlerimizin kendi öz disiplinlerini geliştirmelerine yardımcı olacağını düşünüyorum. Unutmamak gerekir ki, evrenin temel kanunları bize irademizi gerçekleştirme yeteneğini vermektedir. Sınırlı olan bu kanunlar insanı desteklemek içindir. Allah belirli kurallar ve eylemler koymasaydı, insanoğlu nasıl yaşayacaktı ve bir sonraki günü planlayabilecekti?

Özgür irademizi kullanarak sorumluluk almak ve gelişmek için çaba sarfetmeliyiz. Olgun insan seviyesine ulaşmak için, en zor görevleri de üstlenmemiz ve en zor koşulları da aşmamız gerekiyor. Bu, iyiler ve kötüler arasında bitiş vakti belirlenmiş bir mücadeledir.

İrade Terbiyesi
Jules Payot
Kapra Yayıncılık
Çeviri: Oya Işık
232 Sayfa