Kitap Pusulası: Poetika

30.06.2025 09:00 - Misafir Köşesi

Sulhi Ceylan yazdı...

Giriş

Poetika; yapmak, üretmek, yaratmak gibi anlamları olan poiein fiilinden türemiştir. Şiir sanatı da diyebileceğimiz poetika aslında şiirin felsefesidir. Şiir nedir sorusundan yola çıkarak şiir üzerine üretilen teorileri inceler.

Valery poetikayı "Şiire dair estetik akideler, kurallar toplamı demek olan dar anlamıyla değil, dilin hem töz hem de araç olduğu yapıtların oluşturulması ya da kurulmasıyla ilgili olan her şeye verilen ad olarak" tanımlar.

Necip Fazıl Kısakürek ise Çile kitabında konuya şöyle yaklaşır: "İlk poetika fikircisi (Aristo) ya göre, şiir, eşya ve hâdiseleri taklitten ibarettir. Sonunculara göre ise (Valeri vesaire) kaba bir his âleti olmak yerine, girift bir idrâk cihazı… Baştakilere göre şiir, en basit ve umumî temayül içinde zaptedilmek istenirken, sonunculara göre, hususî kalıplar içinde fikrin tahassüs edasına bürünmesi şeklinde tarif edilmek isteniyor. Bu tariflerin başında ve sonunda, şiiri merkezleştiren haysiyetli bir muhit ile, şiir muhitini kuran ulvî merkezden bir eser yoktur."

Hakikate yaklaşmak, hakikati aramak, hakikatin sesine aracı olmak olarak da tanımlanan şiir, bu yönü sebebiyle her zaman düşünür ve şairlerin konusu olmuş ve ne'liği Aristo'dan beri tartışılagelmiştir. Türk şiirini merkeze alırsak poetika metinleri ilk olarak Tanzimat edebiyatı döneminde Namık Kemal, Ziya Paşa ve Recâizâde Mahmut Ekrem'in makaleleri ile başlamıştır. Günümüzde ise pek çok şair bu alanda kalem oynatmış ve öncelikle kendi yazdığı şiir ve şiir akımları üzerine kalem oynatmıştır. Bunun yanında şiir araştırmacıları da poetika metinleri ortaya koymuş ve adeta bal'ı, arı değil yiyen anlatabilir demek istemişlerdir.

Şiir sanatı, şiir akımları, şiirin yeri ve benzeri meseleleri merak edenler için ve de şiire yaklaşmak isteyenler için "Poetika Kitap Pusulası" hazırladık. İyi okumalar…

Poetika Kitap Pusulası