Kore Sineması: Bir Tarihin Yansıması - A Taxi Driver, Sinema, Merve YURTSEVER

İyi vakit geçirmek, can sıkıntısını gidermek, yaşamın stresinden biraz da olsa sıyrılmak, farklı kültür ve yaşam tarzları hakkında bilgi edinmek ve bunlar gibi pek çok nedenle film izleriz. Hatta çoğu zaman izlediklerimizde motive edici bir güç ararız. Can sıkıcı duygular var olsa bile kurgu olduğunu bilmek rahatlama sebebidir. Kimi zaman da insanı derinden etkileyen sahnelerle bezenmiş filmlerin gerçek hayattan yansıdığını öğrenip keşkelere sığınırız.

Yaşamöyküsel film de diyebileceğimiz, esasen tarihsel film kategorisinde yer alan, acının tarihe gömülmediğinin ispatı niteliğinde olan, senaryolaştırılarak 2017 yılında vizyona giren ve bugünün insanının da içini sızlatan A Taxi Driver filmini izlerken ben de keşkelere sığınmak istedim. Ama "Tarih tekerrürden ibaret" sözü zihnimde yankılandı. Masum insanların katledilişi bugün hâlâ farklı suretlerde farklı milletlere aynı acıyı yansıtıyor. Maalesef...

Jank Hoon yönetmenliğinde çekilen film, 1980 yılında Güney Kore'de yaşananları anlatıyor. Eom Yu-na tarafından yazılan senaryoda başrolleri taksi şoförü Kang-ho Song ile gazeteci Peter paylaşıyor. Taksi şoförünün gerçek adı bilinmemekle birlikte olayları yaşayan gazetecinin Jürgen Hinzpeter olduğu bilinmektedir.

Filmin ana karakterlerinden taksi şoförü, geçim sıkıntısı yaşaması nedeniyle kendi çıkarlarını ön planda tutan, eşi öldüğü için kızıyla yaşam mücadelesi veren birisidir. Öyle ki ev kirasını ödeyemediğinden ev sahibinin haksız suçlamalarına boyun eğmek zorunda kalmıştır. Film akışında; para kazanma umuduyla başka taksiciden çaldığı müşteriyi almaya giderken ev sahibine vereceği cevapları hayal ederek gülümseyen yüzü, izleyicilerin aklına kazınacak bir etkiye sahipti diyebilirim. Yaşanan katliam sahneleri ile Gwangju şehrinin mücadelesine şahit olan taksi şoförü, filmin sonlarına doğru bencilliğinden sıyrılmış anlayışlı ve düşünceli bir karaktere dönüşmüştür. Gazeteci ile girdiği mücadelede ise hiçbir çıkarının olmadığı yanlış telefon bilgisi vermesiyle netleşmektedir.

Tarihe Gwangju Ayaklanması olarak kaydedilen olaylar o dönemde üniversite gençlerinin protesto gösterileri nedeniyle olduğu şeklinde yansıtılmıştır. Ancak gerçek böyle değildir. Olayların seyri hakkında kısaca bilgi vermek filmi anlamlandırmamızda faydalı olacaktır. Park Chung-lee, 1963-1979 yılları arasında Güney Kore'de iktidarı askeri darbe ile ele geçirerek, ülkeyi yöneten bir diktatördür. Onun iktidarlığı döneminde ülke hızlı bir ekonomik büyüme ve sanayileşme yaşamıştır. Ancak bu dönemde muhalefet bastırılarak demokrasi talepleri sert bir şekilde cezalandırılmıştır. Park, 1979 yılında Merkezi İstihbarat Dairesi müdürü tarafından öldürülmüştür. Ardından Chun, Güney Kore'nin başına geçmiştir. Onun diktatörlüğü ise kabul görmemiştir. İlk günden kitlesel protestolarla karşılaşmıştır. Halk demokratik olmayan kalkınmayı istememişti. Chun Doo-hwan protestoların geçmesini iki ay bekledikten sonra askeri sahaya sürmüştü. Toplumsal muhalefeti bastırarak sivil halka ateş açmıştı. A Taxi Diriver filmi de tam olarak Chun'un halka yaptığı zulmü gözler önüne sermektedir.

En şiddetli ayaklanma Gwangju şehrinde yaşanmıştır. Ve filmin geçtiği mekânlardan birisi de burasıdır. Şehrin giriş ve çıkışları askerler tarafından tutulduğu için kimse orada yaşananların gerçek boyutunu bilmiyordur. Fakat bazı söylentiler vardır. Bu söylentilerden haberdar olan Alman Gazeteci Peter, Gwangju şehrine giderek olayların iç yüzünü dünyaya duyurmaya karar verir. Gwangju'ya gitmek için bir taksi şoförüyle anlaşırlar ancak bu taksi şoförünün yüklü miktarda para alacağını duyan Kang-ho Song, daha hızlı hareket ederek gazeteciyi kendi müşterisi olarak alır. Sırf parayı alabilmek için çeşitli yollar ve oyunlar deneyerek gazeteciyi şehre sokmayı başarır. Tanık oldukları olaylar ikisini de derinden sarsar. Çektiği görüntüleri tüm dünyaya duyurması için bölgenin taksi şoförlerinin de yardımıyla Kang-ho Song, gazeteciyi Gwangju'dan çıkarır. Seul'lu taksi şoförü gerçeklerin ortaya çıkmasında büyük bir rol oynamıştır. Başlarda tartışan bu iki kişi, dehşetin ortasında değişmiş ve gönül dostluğu kurmuştur. Her ne kadar bir daha görüşmeseler bile birbirlerini hiç unutmazlar. Filmin sonunda gerçek gazetecinin konuşması bunu açıkça göstermektedir.

Afişe bakarak eğlenceli bir film izleyeceğiniz yanılgısına kapılabilirsiniz. Sarstırıcı gerçeklere dayanması nedeniyle senaryonun güçlü olması doğal kabul edilebilir. Ancak sahneye yansıyan gerçeklikte oldukça kaliteli yapımlara imza atmış, usta yönetmen Jang Hoon'un payı büyüktür. Güney Kore sinemasının alışılmış dram ve komedi bütünlüğünü çok iyi kurmuştur.

Filmde öne çıkan en belirgin nesne gazetecinin kamerasıdır. Felsefenin görüntüsel gösterge kuramının yansıması diyebileceğimiz kamera belirtilen amacı doğrudan temsil etmektedir. Amaç, gerçekleri dünyaya duyurmaktır ve bunun için gerekli olan nesne kameradır. Tıpkı karakterlerin atlattığı badireler gibi kamera da kırılır, kaybolur ancak sonunda amacına hizmet etmeyi başarır. Bir başka dikkat çeken nesne de taksi şoförünün kızına aldığı ayakkabılardır. Filmin başında küçük geldiği için ayağını sıkan ayakkabıların üstüne basması, baba kızın arasındaki diyalogla gündeme getirilmiştir. Taksi şoförü gazeteciyi arkasında bırakarak dehşetin yaşandığı Gwangju şehrinden giderken kızına yeni bir ayakkabı alır. Ardından vicdanı el vermediği için tekrar döner. Paul Ricoeur'a göre çağdaş metafor, anlamı aktarmayarak yaratır. Filozof, anlamın bağlam tarafından belirlendiği iddiasını ortaya atmıştır. Bu bağlamda filmdeki ayakkabılara umudun simgesi demek mümkündür.

Sonuç olarak A Taxi Driver filminin bir bütün halinde tutarlı, etkileyici ve gerçekleri yansıtan başarılı bir yapıt olduğunu söyleyebilirim. Günümüzde de yabancı olmadığımız vahşetin tarihten yansımasını izlemek belki de toplumumuzun bu günlerde yaşananları sıradanlaştırdığı, alıştığı gerçeğinde yeni bir pencere aralar.

Vahşetin dili, dini, ırkı yoktur. Kim bilir bugün Filistin'de yaşananlar da sonraki yıllarda film karelerinden insanlara gözyaşı olarak yansıyacaktır. Yarınlarda gözyaşından öte bir şey yapılamayacaktır. Peki, bugün?

Esasen yazının başında konuyu buraya bağlamayı düşünmemiştim. Ancak kendime hâkim olamadım. Uzun yazının sonucu olarak A Taxi Driver filmini izlemenizi tavsiye ederken özellikle bugünlerde izlemenizi de ısrarla belirtmek isterim.

İyi seyirler...

A Taxi Driver
Orijinal adı: Taeksi woonjunsa
İngilizce adı: A Taxi Driver
Yönetmen: Hun Jang
Senarist: Yu-na Eom
Oyuncular: Song Kang-ho, Thomas Kretschmann, Yoo Hae-jin
Yapım Yılı: 2017
Süre: 137 dk