Kozmonot Apartmanı: Türkiye’nin Farklı Bir Fotoğrafı, Edebiyat, Serkan PARLAK

Öykü ve şiirleri Ot, İshak, Mahal Edebiyat, Kırmızı Edebiyat ve Bavul dergilerinde yayımlanan İdil Gürsel Himmetoğlu'nun ilk öykü kitabı geçtiğimiz yılın son günlerinde Metinlerarası Kitap etiketiyle okurla buluştu. Himmetoğlu'nun öykülerinde kadınlık ve erkeklik halleri, ilişkiler, aile, kardeşlik, sınıfsal farklılıklar, apartman hayatı, suç ve bellek gibi temalar ön plana çıkıyor. Bilmediğimiz, görmezden geldiğimiz hayatlar, parçalanmış aileler, alt ve üst gelir gruplarının özgün yaşam biçimleri, sınıf çatışmalarına dair izler ve pis işlerde çalışmanın zorlukları özellikle kadın ve çocuk karakterler aracılığıyla görünür oluyor.

Bunaltıcı, yabancılaştırıcı günlük hayatı daha da çekilmez kılan salgından kaçan ve her geçen gün ruh halleri değişen bir çift… Anlatıcı kadınla birlikte yıllar sonra annesini görmeye giden bir genç kızın Didem Madak şiirleri eşliğinde çıktığı tren yolculuğu… Düğünlerde dansözlük yaparak geçinen bir kadının hayata tutunma çabası, suya düşen kaçış hayalleri… Kasabada zennelik yaparak geçinen sanatçı ruhlu bir adamın, oyunculuğunu beğenen tiyatro yönetmeni ve dert ortağı komşusu küçük kız çocuğu üzerinden hayata tutunma çabası… Eşi evden ayrıldıktan sonra küçük kızını büyüten bir kadının, gittikleri lunaparkta çağrışımlarla çocukluğuna döndüren dönme dolap… Et pişirme ustası bir adam ve üniversite öğrencisi oğlunun davette çalışmak için gittikleri lüks villada yaşadıkları trajikomik haller… Eve dönmeden önce takıldığı barda dinlediği şarkının ve atmosferin hatırlattıklarından hareketle geçmişte yaşadığı bir ilişkinin rahatsız edici anılarında gezinen bir adam… Yaşlıları intihar ya da cinayet işlemeye sürükleyen yeni tip apartman hayatı… Geçmişte kalan buruk bir aşkın, bir genç kız tarafından yıllar sonra açığa çıkarılan sırları… Aşk, evlilik ve aldatma üzerinden İtalyan tarzı kadın-erkek ilişkileri… Bar çıkışı sarhoş halde gittiği apartman dairesinde telefonunu alt kat balkonuna düşüren bir kadının, telefonu bulup kurcalayan küçük çocuk ve bakıcısıyla kurduğu mizahi iletişim… İdealist bir öğretmenin köy okulunda çalışacağını öğrendikten sonra yaşadığı duygu durumları… Anadolu'nun ücra bir kasabasında nedeni belirsiz görünen genç kız intiharlarının bir kadın gazeteci tarafından araştırılması… Annesinin doğum yapma sürecine, kız kardeşinin berdel karşılığı reşit olmayan yaşta evlendirilmesine şahit olan bir oğlan çocuğun sonunda kaçak olarak Almanya'ya kaçış çabası…

"Kozmonot Apartmanı'nda İlginç Bir Davet'in öyküleri, bizleri hem modern zamanların sokaklarında gezdiriyor hem de yer yer köy yaşamındaki olaylara götürüyor. Öykülerin her biri kendi dünyasını yaratan karakterler aracılığıyla zenginleşirken bilmediğimiz, görmezden geldiğimiz hayatlar, parçalanmış aileler, alt ve üst sınıfların özgün biçimleri, sınıf çatışmalarına dair izler, özellikle kadın ve çocuk karakterler aracılığıyla görünür oluyor."

Sabahattin Ali'nin olay öyküsü tarzını çağrıştıran bütün öykülerde yalın, akıcı, duru ve özlü anlatım kullanılıyor. Hikâye ve üslubun kurguyla uyumlu biçimde bütünleşmesi dikkat çekici. Günlük konuşma dili, öykülerin içine çekiyor; bazen belirsiz bazen de şok edici sonlar okuru her anlamda aktif kılıyor. Hemen hemen her öyküde akışı besleyen diyaloglar işlevsel, gereksiz kullanım yok. Öykülerin her birinin yapısal öğeleri yerli yerinde. Ağırlıklı olarak diyalog, çağrışım ve geriye dönüş tekniklerinin kullanıldığı öykülerde işlevsel betimlemeler az ve özlü. Anlatıcılar öykülerin içerik ve biçimlerinden hareketle titizlikle belirlenmiş. Argo ve küfür kullanımı öykü kişilerinin yaşam biçimleriyle ilişkili. Gerçek zaman ve mekânların yanı sıra rüyalar aracılığıyla kurulan arka fon ise olay akışıyla her anlamda uyumlu. Yazarın şiirle olan ilişkisi, satır aralarında oldukça hissedilir durumda. Yaşanan durumlara uygun biçimde seçilmiş şiirler ve uyandırdığı duygular, olay örgüsünü soğuk zeminden kurtarıyor. Kimi zaman birkaç kelimeyle hatırlattığı şarkı sözleri, yaşanmışlıkları tekdüzelikten kurtarıp çeşitliliğin gür sesli ritmine bırakıyor.

"İdil Gürsel Himmetoğlu, insanın içindeki sıkışmış duyguları çeşitli hayatlar üzerinden etkili biçimde anlatırken, kitapta yer alan öyküler insanlığın ortak değerlerini anlamak isteyen herkes için bir davet niteliği taşıyor."

Kozmonot Apartmanı'nda İlginç Bir Davet
İdil Gürsel Himmetoğlu
Metinlerarası Kitap
92 sayfa
2023