Kuşlara Ayarlanan Saat, Çocuk, Misafir Köşesi

Ayşe ALTINTAŞ yazdı...

Çocuklar için şiir yazmak, her şeyden önce çocukları yakından tanımak, anlamak ve sevmekten geçer. Buna bir de çocukça duyarlılığa sahip olmayı eklemek gerekir. Böyle yazanlar çocuğu kendi duygu, düşünce, hayal, özlem vs. dünyası içerisinde ele alan şairlerdir. Ne var ki böyle yazabilen şairlerimizin sayısı oldukça azdır.

Bu anlamda yakın dönem edebiyatımızda kimi isimlerden söz etmek mümkün. Fakat bu kapsamdaki bir değerlendirme şimdilik bu yazının konusu değil. Yazıdaki amacım bu şairlerden biri hakkında görüşlerimi belirtmektir. Bu başarılı isim Ayşegül Sözen Dağ'dır. Sözen Dağ'ın çocuklar için yazılmış toplam on beş eseri var. Bunlardan ikisi çocuklar için şiir.

Sözen Dağ'ın ikinci şiir kitabı olan "Kuşlara Ayarladım Saatimi" doksan iki sayfa. Eylül 2023'te Tulu Kitap'tan çıktı. Altmışaltı şiirden oluşuyor. Şiirlerin her biri için çocukluk destanının birer parçası diyebiliriz. Burada şiirlere gökkuşağı gibi renk veren kitabın çizeri Sibel Büyük'ü de anmak gerek. Çizimlerin güzelliğini anlatacak kelime bulamıyorum. Birkaçını bu yazımızı süslemek için de kullandık.

Sözen Dağ'ın şiirleri çocuk duyarlılığı ve dili içinde oluşturulmuş. Dolayısıyla onu çocuklara bilgi ve öğüt vermek için yazan ve estetiği ihmal eden kimi şairlerden tamamen ayrı bir düzlemde ele almak gerekiyor.

Şiirlerde dikkat çeken bir diğer önemli husus ise "çocuk" kavramına içeriden bir bakış getirmesi. Şair, sanki o çocuklardan birisi. Onlarla aynı dili konuşmakta, aynı hayat şartlarını yaşamakta.

Sözen Dağ şiirlerinde evrensel bir dünyayı getiriyor önümüze. Onun şiirinin kahramanları bütün dünya çocukları... Çocuklar, yaşadıkları coğrafya, iklim, kültür şartları ne olursa olsun hayalleriyle, özlemleriyle, dünyaya bakış tarzlarıyla, kimi zaman da acılarıyla giriyorlar onun şiirine:

"Kudüslü çocuk / Güzel çocuk... / Bekle, şekerden sabırla / Büyükler susacak, bombalar da..." (s.82)

Sözen Dağ'ın şiirlerinde gördüğüm bir başka husus da zengin bir tabiat coğrafyası: Ağaçlar, çiçekler, aydede, güneş, yıldızlar, karıncalar, kediler, filler.... Bu zengin atmosfer içerisinde çocuğun hayal, özlem dünyasına da bir kapı açıldığını görüyoruz. Böylece insan, tabiat ve hayat gerçeği aynı tablo içerisinde ele alınıyor. Gerçek ve hayal, acı ve sevinç birlikte daha kolayca ve olması gerektiği gibi okura sunuluyor:

"Bazen kafamın içinde / Dev filler dolaşır / Bir konuda ayrı düştüklerinde / Sesleri göğe ulaşır / Bir çocuk ağlar / Bir oyuncak kırılır / Fil rengine boyanır dünya" (s.46)

Şairin, şiirlerini yazarken yapmacıklıktan ve kurgusal olandan uzak durduğunu gözlemliyoruz. Diğer yandan kendi çocukluk ikliminin renklerini hâlâ koruyor. Bu da onun çocuklar için yazarken sanırım işini kolaylaştıran bir etken:

"Kırlara sürerim sabahları / Değnekten atımı / Tırmanırken dört nala / Kekik kokulu dağlara"(s.69)

Öte yandan güncele açık bir şiir Sözen Dağ şiiri:

"Ağaçsız sokaklar / Beton yığınları / Yollar incecik bir çizgi / Gökdelenler nasılmış öyle / Bir kalemin sivri ucu sanki"(s.41)

Bütün bu değerlendirmelere şairin dilde tutumunu da eklemek gerekir. Zira, konu edindiği çocukların yapısal özelliklerine uygun olarak yalın bir dil kullanıyor. Şiirler çocukların anlayabileceği kadar basit ve ilgi çekici. Kullanılan benzetmeler de anlaşılır nitelikte ama sıradan değil. Şiirsellik, bu noktada da şairin ihmal etmediği bir husus...

Bugüne kadar yayımladığı kitaplarıyla çocuklar için yazmayı sürdüreceği anlaşılan Ayşegül Sözen Dağ'ın gerek bu çizgideki ısrarlı tutumu gerekse şiirlerinin biçim ve muhteva özellikleriyle edebiyatımıza kattığı zenginlik zamanla daha geniş değerlendirmelerin konusu olacaktır. Bu yazıda onun çocuk edebiyatına yaptığı önemli katkıya bir nebze de olsa dikkat çekmek istedim. Yazıyı kitaptaki şu şiirle bitirmek istiyorum:

BİR SEPET GÜNEŞ

Ben küçükken
Hastaydı annem
İnmezdi bahçemize
Güneşi, bulutları
Çiçekleri, ağaçları
Kuş ekmeğini
Doldurdum sepetime
-Üzülme anneciğim
Güneşi göremiyorum diye
Sana sepet dolusu
Güneş getirdim işte

Kuşlara Ayarladım Saatimi
Ayşegül Sözen Dağ
92 Sayfa
Tulu Kitap
İstanbul, 2023