Manevi Görüntü: Yansıyan Psikiyatri, Kişisel Gelişim, Yunus ÖZDEMİR

Psikiyatride öncü ve yenilikçi Robin Skynner; "Psikoterapi ve Manevî Gelenek" başlığıyla kutsal geleneklerin yaşamın kaynağına geri götürmede önderlik yaptığını, görüşünü besleyen yazısıyla katkıda bulunur. Amerikalı filozof ve din bilgini Jacob Needlemann; "Psikiyatri ve Mukaddesat" yazısıyla "manevî önder" ve "psikoterapist" isimlerin anlamının ve etkisi hakkında analiz yapmakta. Araştırmacı yazar David Ingleby; "Akıl Hastalığı'nı Anlamak" başlığıyla pozitivist psikiyatri, psikanalitik yaklaşımlar ve metodolojik problemler alt konularla mevcut teorileri sergilemek yerine merkezî bir hususa işaret etmektedir. Üç yazarın psikoloji ve manevî gelenek konuları analizleri yanında "Bilincin Esrarı" başlığında ise akıl – beden problemi, bilinçli bir kişilik konularıyla "Psikiyatri ve Kutsallık" kitabı büyük geleneklerin psikiyatriyle olan ilişkisinin ortak paydalarda hakikati bulma ve ulaşma çabasını anlatmaktadır.

İnsanın hayatın zorluklarına karşı güçlü olma ihtiyacı anlam arayışı ve kutsal derinliği bulmaya ve geliştirmeye götürmüş. İnsan hissiyatının hayatın şartları karşısında istikrarlı, güvenli duyguların arayışı, varlığını devam etmiştir. Tüm bu sürecin tarihsel yansıması tanımlamaya ve bilinmeye ihtiyacı var. Yaşanmışlığın psikolojik yansıması olan "kutsal değerler ya da manevî gelenek" özünde güçlü bir enerji saklamakta ve insan psikolojisi için bir çekim gücüdür. Kitabın ilk bölümünde insan psikolojisinin kutsal bir geleneği benimsenmesiyle pek çok problemin ince ve esrarengiz bir etkiyle muazzam bir değişim yasadığını, dinî bir gelenekten kaynaklanan bilgi, kavramsal korumaların rahat ve huzurun getirdiğini birçok çıkarımlarla Robin Skynner, bahsetmektedir. "orta bölge" kavramıyla aile ve toplumun yeri ve birey psikolojisi üzerindeki etkisini anlatır. Aile fonksiyonu ve arkadaş grubu çevresel disipline ihtiyacını karşılayarak birey için destek görevini gördüğüne, işaret etmekte. Son olarak Skynner, kutsal geleneklerin bizi yaşamamızın kaynağına geri götürmede önderlik yapma imkânına sahip olduğunu belirterek başlığını bitirmektedir.

Hayat ile ölümün anlamı ve insanın kâinatla ilişkileri meseleleri insanın iç dünyasının gizli birer arayış sancısıdır. Zen ve Tibet Budizm'i, Sûfizm ile mistik Yahudi geleneğinin Kabbalah ve Hasidizm yaşayış gelenekleri insan ruhunun arayış ve gelişim çabasının yansımalarıdır. Jacob Needlemann kitabın ikinci bölümünde "Psikiyatri ve Mukaddesat" başlığıyla modern psikiyatrinin geleneksel öğretiler ile olan ilişkisinin farklarını ve çeşitli yönlerini anlatmakta. Geleneksel öğretilerin bazı yönlerinin birey psikolojisinin üzerinde faydalı etki olması yanında güdü ve tepki kalabalığının kabul ve inkâr işleminin insan ıstırabının gerçek kaynağı ve kişinin fıtrî istidatlarının bilinmesine engel olduğunu, belirtir. Bireyin sosyal örf, eğitim, din, sanat ve aile etkileri ve öğretileriyle otomatik olarak, bir ve bütün gibi davranır. "Manevî önder" ve "Psikoterapist" iki ismin bireyin psikolojik dünyasındaki yeri ve konumunu tahlil eden Jacob Needlemann, içsel özmübadele ve iç sevginin ortaya çıkmasına ve gelişmesine yardımcı olan iki etken olarak görür.

Tanımlamayan ve gizemli bir yapıya sahip olan bilinç, birçok yorumu beraberinde getirerek aktif bir tartışma sahasıdır. Kitabın üçüncü bölümü olan "Bilincin Esrarı" birçok bilim insanın bilinç hakkındaki yorumlarından bahsetmekte. Bilincin hakkında fikirsel analizleri yapıldıktan sonra bilinç ve beyin arasındaki ilişkinin analizi "Akıl – Beden problemi" meselesine değinmektedir. Bilincin fiziksel süreci kişilik bütünlüğünü ortaya çıkarmakta. Sinir yapılarının yönetmesiyle fiziksel işleyişi yerine getiren organların kullanılması ve yönlendirilmesi bu işleyişin bir bütünü kişilik kapsamda tabir edilir. Bilinç ve beden tabir ve yorumu; düalist, monizm, panpsişizm ve mekanistik ekollerin bakış açıları hakkında bilgiler sunar. Bilinci envanter hesaplarında bilgisayara güvenen bir işadamı gibi beyine bağlıdır. Bilgisayar zarar görürse, işadamı işlerini yürütemez; ve eğer envanter raporları olan bilgisayarın hafıza bölümü silinirse, tüm sistem bozulur. Bu örnekte kitap, beyini bilgisayara benzeterek akıllın işlevin önemini anlatmaktadır. Bilinçli kişilik ve madde arasında bağlantı kuran mekanizma, Bhagavad-Gita'nın "Supersoul" fikrine dayandırılarak ilham deneyimi ele alınır. Kitabın "Mozart ve İlham" alt başlığıyla bilinç ve beden arasındaki önemli bir konum ve işleve sahip olan ilham duygusu anlatılır.

David İngleby, kitabın son başlığında pozitivist psikiyatriye eleştiri yazısı yazarak teori denetlemesi yaparken, psikiyatriye yorumsal yaklaşımda bulunarak kendi alternatifini sunmakta. "Akıl Hastalığı'nı Anlamak" kitabın son başlığında psikiyatrinin temellerini, doğal bilimler zeminine oturtan; pozitivist psikiyatriye eleştirel bir yorum yapmaktadır. Akıl hastalığını anlamak cihetiyle genetik incelemeler, psikolojik incelemeler ve fiziksel tedaviler alt başlıklarıyla ele alınmakta. Pozitivizmin ön faraziyelerine karşı yeni bir yorum getiren David İngleby, "Psikiyatriye Yorumsal Yaklaşımlar" alt başlığı yanında normalleşme, psikiyatrik kapsam, psikanalitik yaklaşımlar, metodolojik problemler, psikanaliz ve toplumsal değişim konularını kapsayan başlığını tamamlamaktadır.

İnsanın iç dünyasının bilinç ve beden birlikteliğinin; dış dünyanın değişen şartları yanında hayat ile ölümün anlamı ve insanın kâinatla ilişkisi meselesindeki arayışının din ve bilimin sunduğu psikoloji rol ve görevleri psikiyatri; insan ruhunu anlamada ve yardımcı olmada bir disiplindir. Dinin değerler yansıması maneviyat ve kutsallık yanında modern bilimin araştırma ve analizleriyle psikiyatri; insan ruhunu anlamada ve yardımcı olmada iki disiplindir. Ortak ve ayrı noktaları yanında benzer ve farklı yönlere sahip olan iki disiplini A. C. Robin Skynner – Jacob Needlemann – David İngleby üç yazar, "Psikiyatri ve Kutsallık" kitabında anlatmaktadır.

A.C. Robin Skynner – Jacob Needlemann – David İngleby, Psikiyatri ve Kutsallık, çev. Abdullah Haklı, İnsan Yayınları-95, Psikoloji Dizisi-3, 2. Baskı 2000 İstanbul, 116 sayfa.