Mehmet Âsım US'un Karikatür Kitabı

Birinci baskısı 1911 yılında yapılan bu eser ikinci baskısını 2008 yılında Kitap Yayınevi tarafından yapmış ardından Dergâh Yayınları’nca son haliyle yayınlanıp okurların ilgisine sunulmuştur.
Eserin sahibi Mehmet Âsım Us, 1884 yılında Gördes’te dünyaya gelmiş, Vefa Lisesi’nden mezun olduktan sonra Mülkiye Mektebini bitirmiş ve bir süre çeşitli ilçelerde kaymakamlık görevi yapmış, bir yandan da Tânin gibi dönemin önemli gazetesinde yazılar yazmış, karikatürler çizmiştir. Bir dönem politikayla da uğraşan Us, Artvin ve Çorum Milletvekilliği de yapmış, 1967 yılında ölene kadar gazeteyle bağlantısını devam etmiş bir isimdir.
Eser, ismiyle müsemma bir eser olarak yayınlanmış ve 34 kısa yazı ve karikatürlerden oluşmuştur. Karikatürler, gerçekliğin görsel bir biçimde yansıtılmasını, kimi zaman ise abartılması amacıyla hazırlanan tasvirlerdir. Edebiyatta karikatür, birinin bazı özelliklerini ön plana alarak abartılı bir biçimde fakat basite indirgeyerek ortaya çıkmasıyla oluşur.
Karikatür denilince akla direkt olarak resmetmek sanatı gelir. Fakat bu resmetmek sadece şekillerden oluşan bir eylem değil, yazı ile de resmedilebilir. Kelimelerin büyülü dünyası, betimlemelerle, tasvirlerle birini, bir olayı veya olguyu resmedebilir.
Ayrıntıları ortaya koyabilir. Bu tür yazılar edebiyatta portre yazıları olarak geçmektedir. Örneğin; Yusuf ziya Ortaç’ın Portreler, Samet Ağaoğlu’nun Babamın Arkadaşları, Cemal Süreya’nın 99 yüz, Beşir Ayvazoğlu’nun Defterimde Kırk Suret isimli eserler bu türden yazılmış eserlere örnek teşkil eder.
Bahse konu olan eser, Mehmet Âsım’ın 17 Eylül 1910 tarihinde Ali Nusret ile başlattığı ve bundan sonra birer hafta aralıkla devam ettiği yazıların toplanarak bir kitap dahilinde yayınlanmasından oluşmuştur.
Kitap, yayın sırasına göre değil, farklı ve yazarın düzenlediği bir sıralamaya göre yayınlanmıştır. Yazılarda mizahi bir üslup benimsenmiş, anlatılan kişilerin bir yandan farklı farklı özelliklerine değinilirken bir yandan da bu kişilere eleştirel bir yaklaşım söz konusudur.
Karikatür
II. Meşrutiyet Döneminin Ünlü Simaları
Mehmet Âsım Us
Haz. Seval Şahin
Dergah Yayınları
Ocak 2019
Yazar: Can VAROL - Yayın Tarihi: 06.03.2019 16:25 - Güncelleme Tarihi: 06.03.2019 16:25