Menzile Koşan Süvariler Adlı Esere Dair, Edebiyat, Misafir Köşesi

Dr. Mümin Ali yazdı…

Balkan Türk Edebiyatı, özelde ise Makedonya Türk Edebiyatı her geçen gün yeni eserler ile bilhassa de öykü türü açısından ortaya koyulan yapıtlarla sevindirici bir şekilde ülke sınırları dışına taşmaktadır. Ayrıca Osmanlı-Türk Edebiyatının devamı kabilinden ve tarihsel bağı açısından Türkiye ile birlikte yürümeye devam eden bir konumdadır. Kaleme alınan bu metinde, ana hatlarıyla yakın zamanda yayımlanan ve ciddi bir okur ile beğeni kazanan Kuzey Makedonyalı öykü yazarı Kurt'un "Menzile Koşan Süvariler" adlı eserine değinilecektir. Bu vesileyle maksat, eserler vasıtasıyla Makedonya Türk Edebiyatını Türk okurlarıyla tanıştırmak, daha yakından tanıtmak ve bazı değerlendirmelerde bulunmaktır. Çünkü Evlâd-ı Fâtihân'da Türkçe olarak kaleme alınan ve neşredilen her eser umut aşıladığı gibi aynı zamanda da bir motivasyon membaıdır.

Öykü, yakın dönem Türk edebiyatı tarihinde münakaşa edilmiş, günümüzde de tartışılan ve tanımına dair farklı görüşlerin mevcut olduğu bir edebî türdür. Öykü tanımında genel kabul görmüş ve mutabık olunan bir yargı olmasa da, edebî bir tür olma açısından ciddi ürünlerin ortaya konulduğu ve canlılığını idame ettirdiği aşikârdır. Sözlüklere bakıldığı zaman öyküye dair bazı tanımların yapıldığı görülmektedir. Güncel Türkçe Sözlük öyküyü "ayrıntılarıyla anlatılan olay" ve "hikâye" olarak izah eder. Öte yandan "öykü" kelimesinin köklerine eski metinlerde "taklit etmek" analmına gelen "öykünmek" fiilinde rastlanmaktadır. Ayrıca Orta Türkçe'de "hikâye anlatma, taklit etme" mânâsına gelen "ötgünç" kelimesi de karşımıza çıkmaktadır (lugatim.com/s/öykü).

Günümüzde öykü alanında hem edebî-estetik değeri yüksek olan metinler verilmekte hem de aynı zamanda teorik manada öykü ve hikâye alanında tanımlarına ilişkin literatürde kaynak eserler bulunmaktadır. Ancak konumuz itibariyle bu meseleye sadece dikkatleri cezbetme manasında değinilmekle yetinilmektedir.

Kuzey Makedonya Türk Edebiyatı, 2000'den sonra öykü alanında ilerleme kaydederek, günümüz itibariyle önceki nesilden almış olduğu bayrağı kararlı bir şekilde devam ettirdiği görülmektedir. Necati Zekeriya, İlhami Emin, Fahri Kaya vb. genellikle çocuklar için yazdıkları öyküleri ile gündeme gelirken, modern manada günümüzde öykü alanına ciddi bir eğilim olduğu görülmektedir. Misal olarak yakın zamanda YTB katkılarıyla neşredilen, Kuzey Makedonyalı araştırmacı yazar Özlem Kurt'un Menzile Koşan Süvariler isimli öykü kitabı bunlardan sadece bir tanesidir.

Menzile Koşan Süvariler YTB desteği ile Türkiye/Ankara'da Uzam Yayınları tarafından yayımlanmıştır. Kurt, Modern-Postmodernist bir bakış açısıyla kaleme aldığı öykülerinde, bireylerin kendi benlikleriyle verdikleri savaşları ironik ve sarkastik bir dil ile okuyucusuna sunmaktadır. Menzile Koşan Süvariler adlı kitap on yedi öyküden oluşmaktadır. Kurt, sürükleyici üslubu ile düşünceli okuyucuya hitap ederken aynı zamanda şiirsel bir tavrı da öykülerinde hissettirmektedir. Etkileyici bir anlatım ile kaleme alınan öyküler Balkanlara dair bilgi sunduğu gibi, aynı zamanda Balkanların kanayan yarası olan göç konusundan tutun da modern dünyanın trajedisi olarak karşımıza çıkan bireylerin içsel savaşlarını da işlemektedir.

Kitabın arka kapağında yer alan pasaja bakıldığında öykülere dair okura ipuçları sunulmaktadır.

"Balkan bozgununda savaş ve yoksullukla girdiği cidali kaybeden babalar, geride kalan yetimlerle dedelerinin yaşam mücadelesi; göçler, göçemeyişler arasında büyüyen ama hep hayret çağında kalan öykü kişileri… Gerçekliğin düşe, düşün gerçekliğe ulandığı metinler arası geçişler, tarihî kişiliklerle öykü kişileri arasında tebessüm ettiren diyaloglar Menzile Koşan Süvariler'in zengin, sıra dışı anlatı atmosferini dokunaklı, sade bir dille kuruyor."

Yer yer fantastik unsurlara da yer verilen öykülerde, Kuzey Makedonya Türk Edebiyatı nezdinde edebî tür olarak gelecek vadeden bir gelişme olarak kaydedilmektedir. Türkçe kullanım açısından önemli gelişmeler olarak değerlendirebileceğimiz bu tarz eserler hem tapu değerinde hem de estetik yönüyle gelecek olan nesillere seslendiği gibi Balkan Türk Edebiyatı nazarında elzem bir konumu temsil etmektedir. Yerel ögelere yer verilmesi ise Makedonya Türk Edebiyatı özelinde, belgesel bir yanı da gözler önüne sermektedir. Bilindiği üzere Baklanlardaki süvari söylemi kadim bir maziye dayanmaktadır. Eser hoş tasarımı ve dikkat çeken ismiyle Balkan Türk hikâye geleneğiyle menzile koşmaya devam etmektedir.

Bu yazıyı Balkanların öyküsüne, kültürüne dair bir soru işareti, küçük bir davet olarak kabul edin lütfen.

Sevgili okurlar! Esere, kitap satışı gerçekleştiren internet sitelerden yahut aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz: (https://uzam.com.tr/kitap/menzile-kosan-suvariler )

Öyküyle kalın diyor, Balkanlar'dan/Makedonya'dan selamlarımı sunuyorum.

Doç. Dr. Özlem Kurt Kimdir?

Özlem Kurt, Kuzey Makedonya'da doğdu. İlk, lise ve lisans eğitimini Kuzey Makedonya'da tamamladı. Yüksek Lisans Eğitimini Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünde tamamladıktan sonra "Avrupa'da Türkçe Öğretimine Yönelik Hazırlanmış Kitapların İncelenmesi" başlıklı doktora tezi ile Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yabancı Dil Olarak Türkçenin Öğretimi Doktora Programından mezun oldu. Dünyada ana dili ve yabancı dil olarak Türkçenin Öğretimi üzerine bilimsel makaleleri ve kitap bölümleri bulunmasıyla birlikte bu alandaki akademik çalışmalarını da sürdürmektedir. Çeşitli dergilerde yazıları ve öyküleri yayımlandı.