Paranın Tarihi ve Neliği Üzerine Bir Eser, Düşünce, Ayşe BAĞCA

Bir varlığın değeri ancak onun anlaşılmasıyla ortaya çıkar. Mesela önemli bir düşünce veya yüksek yararlıklı bir yeniliğin yeterince anlatılmaması onun insanlar arasında anlaşılmasına ve benimsenmesine mâni olacaktır. Tayfun Kaya "Hay Aksi Para" isimli kitabıyla paranın ve ekonominin daha anlaşılır olması ve mahiyetinin önemine dikkat çekerek, kelimelerin kökenlerine iniyor ve onların tarih içinde ne tür bir değişimle karşılaştıklarını açıklamaya çalışıyor. Hay: diri, aks: aka seyahat, para: parlamak. 'Lira, Lir'dir. Yunan tanrılarından Hermes'in Lir'inden gelen huzur veren notalarıdır' der Kaya ve bu misyonu yükler liraya.

Para yüzlerce yıllık geçmişiyle insan ilişkileri arasındaki en kadim unsurlardan biridir. Paranın ortaya çıkışı bir güven ve ahitleşmenin başlangıcıdır aslında. Para, günümüzde kötü adlandırmalara ve kötü bir üne maruz kalmış olmasına rağmen temelde ahlaki bir değerin ortaya çıkışıyla var olmuştur. Bu da: güvendir... Tayfun Kaya Hay Aksi Para kitabında temelde günümüz ekonomik verilerini ve uygulanan politikaları tarihin çeşitli dönemlerinden alıntıladığı anektodlarla zenginleştirerek olanı ve olması gerekeni izah etmeye çalışmıştır. Kendisi köklü bir aileden gelen, ekonomi üzerine epeyce kafa yorarak, sadece bir mesleki merakla değil, sosyolojik anlamda da çıkarımlarda bulunan dolu dolu bir yazardır. Yazarın, ikisi ekonomi ile ilgili biri ise tarih içerikli toplamda üç kitabı mevcuttur. Aynı zamanda köşe yazarlığı yapan yazar son kitabı 'Hay Aksi Para' ile aslında günümüz ekonomisini en ücra noktalarına kadar, verilerle ve örneklerle analiz etmektedir.

Milli mücadele döneminden başlayarak Cumhuriyetin kurulma safhası ve sonrasındaki uygulanan strateji ve politikaları ele alarak toplumsal ilerlemeyi şekillendirmeye çalışmıştır. Günümüz ve Cumhuriyet dönemi karşılaştırma ve analizlerinde sık sık Mustafa Kemal'in tekniklerine değinmiştir. Cumhuriyet tarihinin önemli ayrıntılarını okurlarıyla paylaşır yazar. Kimi zaman tarihçi ve araştırmacılar tarafından tartışmaya açık konular olsa da yazarın en fazla önem verdiği husus üretim ve dış borç konularıdır. Yazar, toplumu ayağa kaldıracak unsurun üretimden geçtiğini defalarca yineler. Dış güç kavramına inanmayan yazar, dış borçlanmayı onun yerine koyar. Dış borç ülkeleri zayıflatan önemli bir parametredir. Ekonomi, öncelikle elindekinin değerini bilip, çalışıp üretmekle ve kendi halkına değer vermekle güçlenir. Günümüz sağlıksız özelleştirmeleri ve enflasyon seviyesinin hızla yükselişi birçok vatandaş gibi Tayfun Kaya'yı da derinden üzen bir konudur. Verilerle, ekonomiyi yıkan konuları ele alan ve onu yeniden ayağa kaldıracak açıklamalar yapan Kaya, kelimelerin anlam dünyasından da bize yeni anlam kapıları açar.

Ahlaki yoksunlukların ve hukuksuzlukların dünyasında her sıkıntı duyan insanın serzenişi ile düşüncelerini, bazen sitemini ve bazen de umudunu uzun uzun yazmıştır. Tayfun Kaya'nın okur kitlesi gencinden yaşlısına bütün Türkiye'dir aslında. O tecrübelerini ve birikimini harmanlayıp toplumun algısına sunmuştur. Sadece klişe bir ekonomik okuma değil, yenilikleri de takip edip yorumlayan bir bakış açısını yakalamak mümkündür kitapta. Dünya ekonomi gidişatı, kripto para, döviz ve kıymetli madenler, savaşlar, sebepleri, duyarsızlıklar, eğitim yetersizliği, ilerlemenin karşısında yer alan etmenler, bunların hepsi ve daha pek çok şey Tayfun Kaya'nın kaleminden okuyucuya aktarılır.

Hay Aksi Para kitabı temelde ekonomi konusunda mustarip olan bir halkın iç sesidir adeta. Her şeye rağmen saygı çerçevesi içerisinde endişe ve kaygılarını izah eden yazar toplumsal bir sesin haykırılmasını sağlamıştır.

Kitapta övgüye layık pek çok konu olduğu gibi tarihi olaylarda tartışmalı konular da mevcuttur. Öncelikle Cumhuriyet'in kuruluş sürecinde bahsi geçen olaylar farklı çevrelerce yeniden yorumlanacaktır. Yine aynı şekilde bir dış güç meselesi ve üretmeyen, borçlu ülke çelişkisinde Tayfun Kaya'yı bazı eleştiriler bekleyebilir. Bundan ayrı olarak kitap bir bilinci oluşturmak adına önemli bir misyon üstlenmiştir. Emekleri için ve birikimlerini bizlerle paylaştığı için Tayfun Kaya 'ya teşekkür ederiz.

Hay Aksi Para

Tayfun Kaya

Da Vinci Yayınları

Eylül 2024

264 sayfa