Şairler Geçidi: Melih Aydın ile Konuştuk, Söyleşi, Ethem ERDOĞAN

Kendinizi nasıl tanımlarsınız?

"Marligo'nun sırdaşı" olarak tanımlayabilirim.

Yakınlarımı hüzünlendirmemek adına olan biteni ona anlattığımı öncelikle belirteyim.

Dolayısıyla Marligo'yla dost, dolma kalem aşığı, kırtasiye malzemelerini pek seven, sabahları rutin yürüyüşünde sokak hayvanlarıyla bakışıp güzel havayı soluyan, öğleleri çalışmayla geçiren, akşamları sayısı artıp-azalmayan dostlarıyla günün yorgunluğunu atan, geceleyin de okumalar yapıp kâğıtlara bir şeyler karalayan, uyku konusunda leylî, Ahmet Haşim'in deyimiyle "hayatı kasten daraltarak" derinleştirmeye çalışan bir adamım diyebilirim.

Şiir yazma biçiminizi anlatır mısınız? Şiirin mutfağı sizde nasıldır?

Şiir ciddi bir iştir. Ciddi işleri de odamda hallederim. Daktilom, binden biraz fazla kitabım, dolma kalemlerimin bir bölümünü kuşattığı masamın bulunduğu odada şiirlerimi yazmaya çalışıyorum.

Yazmayı gece saatlerine ayırdığımdan gündüz için üzerine düşüneceğim konuyu seçip istirahate çekiliyorum. Mesela bugün "gülmek-hüzün" ilişkisini irdeliyorum. Bu telefon görüşmesi esnasında bile devam edebiliyor. Acayip bir şekilde kendimi bu rutine kaptırdığımı fark ettim doğrusu, neyse.

Binaenaleyh sabah çay suyu koyuyor, akşam demliyor, gece ise hem kendime hem de odamdakilere ikram ediyorum.

Günümüz şiirlerinin sorunları nelerdir? Çözüm ne olabilir? Şiirimizin bugünkü durumu hakkında neler dersiniz?

Şiirin kendine özgü bir ağırlığı vardı hâlâ var. Okuma oranı bakımından diğer türlere nazaran şiir kitapları daha az okunuyor, doğru. Bu okuma azlığını her dizesine hapsolmuş nice inceliği anlamanın ciddi bir uğraşı olduğu gerçeğiyle açıklayabiliriz. Fakat bunun sorun olduğunu düşünürken ayrıca şiire değer kazandırdığına inanıyorum.

Dergi takip ediyor musunuz? Hangi dergilerde yazdınız/yazıyorsunuz? Dergilerdeki şiirler üzerine neler söylersiniz?

Elbette her şair için dergiler kıymetlidir. Küçük yaştan beri Sebîlürreşad dergisini takip ederim. Ayrıca Varlık, Dergâh, Muhit, Yedi İklim, Edebiyat Ortamı dergilerini de özenle takip ediyorum. Her birinin "münhasır" bir güzelliği var hakikaten.

Hikâye / öykü türü günümüzün popüler edebiyat türleri arasında. Şiire ilginin az olduğunu düşünüyor musunuz? Evet ise neden?

Şiire ilginin abartıldığı kadar az olduğunu düşünmüyorum.

Şiir sadece bireysel bir düşünüşün eseri mi yoksa toplumsal olay ve olgular da aynı oranda etkili midir?

Kısıtlamalara karşıyım. Toplumsal olay ve olguların bireysel düşünceyi etkilememesi mümkün mü? Değil.

Şiiri ortaya çıkartan koşullara ek olarak neler söyleyebilirsiniz?

Şiiri, yaşanmışlıklar, hatıralar, anlık gelişip yıllara yayılan olaylar ortaya çıkarır diyebilirim.

Şiir ve şuur arasında birbirini etkileyen ya da tetikleyen bir ilgiden söz edebilir miyiz? Toplumun akıbeti açısından şiiri değerlendirmek mümkün müdür?

"Her şiir, şairin kendini savunmasıdır" der Behçet Necatigil. Şuurunu şiirle yansıtır ve bunu ya olduğu gibi ya da üstü örtülü bir şekilde yapar.

Şiirin metropol ya da taşra ile bağı nedir? "Büyük şiir büyük şehirlerde mi yazılır"?

Büyük şiir mekânla sınırlandırılamaz. Anadolu'nun en ücra köyündeki bir evin odasında da büyük şiir çıkabilirken metropol şehirlerin meydanlarında da büyük şiir yazılabilir.

Bu kertede insanın, büyük şehirde aceleciliğini, sahte ilişkisini; taşrada ise hüznünü, geçmişe duyulan özlemini şiirleştirdiğimizde ayrı bir güzelliğin oluştuğunu ifade edebilirim.

Şiirde kuşak kavramı üzerine değerlendirme yapmak ister misiniz? Bu konuda neler söylersiniz?

Her dönemin kendine has özgünlüğü ve olaylarının şiire yansıması sonucu ortaya çıkan kuşakları var. Bu çağda ise teknolojiyle yoğrulmuş yepyeni bir dönem ve bunun şiire yansıması var. Bu yansımanın doğru olması için geçmiş dönem olaylarını şiire yansıtan büyük şairlerin olay-şiir ilişkisinin çözümlenmesi ve günümüze uyarlanması kanaatindeyim.

Şiir eleştirisi var mı günümüzde? Bir şiir eleştirisi nasıl olmalıdır? Bu alanda dikkatinizi çeken isimler kimler?

Öncelikle şunu söylemeliyim, yazılan her şiirin derin bir hikâyesi, acısı, derdi, hatırı, hüznü vardır. Bu gerçek unutulmadan şiire bakılmalıdır. Salt metin olarak şiire bakılırsa oradan sağlam bir eleştiri çıkması mümkün olmaz. Ayrıca şiir eleştirileri de "şairane bir üslupla" kaleme alınmalıdır.

Şiir, kurucu bir unsur olarak geçmişten günümüze birçok toplumun duygu ve düşünce bütünlüğü içerisinde hareket etmesini sağlayan bir etkiye sahip tür. Bu bakımdan şiirin kurucu rolü üzerinden kültür ve medeniyet okumaları nasıl yapılabilir.

Şiirde usta-çırak ilişkisi bağlamında bu ilişkinin eğitim-etki/gölge riski üzerine neler düşünürsünüz?

Türler arasında bu rolü yalnızca şiire indirgeme düşüncesine katılmamakla birlikte hatırı sayılır etkiye sahip olduğunu düşünüyorum.

Her kuşağın şairleri o dönemin "yapısı" hakkında ipuçları verir. Ciddi okunulduğunda bu rahatlıkla görülür. Unutmamak gerekir ki dönemler ölür fakat şiirler ölümsüzdür!

Folklor şiire düşman mıydı hala öyle midir?

Değildir; şayet öyleyse barıştıralım.

Roman, hikâye/öykü yazarların birbirleriyle çekişmeleri pek gözlemlenen bir durum değilken şairlerin çekişmeleri, Türk edebiyatında en sık rastlanan bir durum olarak görülmektedir. Şiirin ve şairlerin çekişmeleri hakkında neler söylersiniz?

Şiirin diğer türlere oranla ayrı bir ağırlığının olduğu ortadadır. Bu ağırlığın sonucu şairlerde zoru başarmanın getirdiği "kendini beğenme" var.

Şairler ve şiirler hakkındaki çekişmelerin temelinde çoğunlukla bu "beğenmişlik" halinin olduğunu ifade edebilirim.

Son olarak bu soruşturmada yer almanın sevincini paylaşır tüm okurları vefayla selamlarım.