Sappho ve Aşırı Lirik Şiirleri, Edebiyat, Enes CAN

Sappho ve Aşırı Lirik Şiirleri yazısını ve Enes CAN yazarına ait tüm yazıları Kitaphaber.com.tr sitemizden okuyabilirsiniz.

Sappho ve Aşırı Lirik Şiirleri

18.06.2016 09:00 - Enes CAN
Sappho ve Aşırı Lirik Şiirleri

Kimdir Sappho?

Yaşamı hakkında geniş ve kesin bilgiler bulunmasa da Sappho, Lesbos (bu günkü adı ile Midilli) adasında doğmuş, Antik Yunan lirik şairidir. Doğumu yaklaşık olarak MÖ 630 ile MÖ 612 arasında; ölümü MÖ 570 civarında kabul edilmektedir. Antik Yunan'da zengin bir ailenin çocuğu olarak büyüyen Sappho asi ve kabına sığmayan kişiliğini bu farkındalığından almaktadır. Erken yaşta kaybettiği annesi ve babasının acısı onu şiire yönlendirmiş. Ve günümüze kadar gelen lirik aşk şiirlerinin temelini oluşturmuştur.

Sappho'nun Şiir Anlayışı Nasıl Oluştu?

Sappho, bağlı bulunduğu kültürün de kendisine vermiş olduğu rahatlığa dayanarak özgürce içinden geçeni söylemiş. Açık ve yürekli bir tutum sergilemiştir. Dilindeki bu içtenlik ve açıklık sayesinde eserleri benzerlerini geride bırakarak yüzyılların ötesine geçmiş, çağlar boyu ayakta kalmıştır.

Sappho, antik batının en önemli lirik şairi olarak kabul edilir. Dört dizeli şiirler yazmış ve toplamda günümüze ulaşan dörtlüklerinin sayısının 182 olduğu varsayılmaktadır. Sappho'nun aşırı lirik şiirleri günümüzde eksiksiz kült şiirler olarak değerlendirilir. Gününün edebi anlayışının ötesinde şiirlerinin günümüze kadar gelmesini sağlayan etmen; üslubundaki içtenlik ve bir zümrenin bayındırlığına aldırmadan dile getirdiği gerçekliklerdir.

Sappho'nun şiirleri, tahrip edilen bir kilisede tesadüfen bulunarak, MS 1000 yılında aslına sadık kalınarak çoğaltıldı. Şiirlerinin pek çoğu, Mısır'da Fayum'daki Crocodilepolis'te, çürümüş papirüs parçalarında bulunarak kurtarıldı.

Sappho'nun Popülerliğini Artıran Farkındalıklar Nelerdir?

Antik Yunan kültüne uzak olan bizlerin, dönemin sosyal hayatı hakkında sahip olduğumuz bilgiler de sınırlıdır. Bu yüzden benim gibi Sappho isminin zihninizde hangi cinsel kimliğe oturtacağı hakkında genel geçer bir isim arşivi bulunmayanlar, şiirlerini okurken Sappho'nun erkek olduğu yanılgısına düşecektir.

Seçme şiirlerinden oluşan kitapta yazara ilgili bilgi verilmemesi değil sizi bu yanılgıya iten. Sappho, tüm aşk şiirlerini; kadınlara yazan bir ''kadın'' şairdir. Ve şiirlerini okuduktan sonra bu gerçeğe ulaşmış olmam altını çizdiğim dörtlüklerin zihnimde tekrardan farklı algılanmasına neden oldu. Evet, şiirlerde homofobik bir algının varlığı elbet yadsınacaktır. Ama ancak bir erkeğin, bir kadında betimleyebileceği ruhsal ve bedensel betimlemelerin bir kadın tarafından bu kadar iyi yapılıyor olması Sappho hakkında farklı gerçekleri gün yüzüne çıkarıyor.

Fransızca ve İngilizcede eşcinsel kadın anlamında kullanılan lezbiyen terimi etimolojik açıdan incelendiğinde, Eski Yunancada yer alan lesbos sözcüğünden türemiştir. Ancak Eski Yunancadaki asıl karşılığı Lesboslu kadın şair Sappho'dur.

Hakkında bilinen diğer bir gerçeklik te şiir okulu kurduğudur. Bu okuldaki öğrencilerin tümünü kızlar oluşturur. Şiirlerinde de isimlerine rastlanır: Anaktoria, Gyrinna, Attis... Bu okulda şiirin dışında dans ve müzik de öğretiliyordu. Sappho hakkında ki eşcinsellik dedikodularının kaynağını bu okul oluşturur.

Sappho Şiirlerinden Seçmeler;

14
Sessizlik içindeydi gökler
Ambrosia
hazır bekliyordu
şarap testisinde.
Hermes doldurup şarabı
tas tas sunuyordu
tanrıların eline

19
Kim çiçek takınırsa
ona yaklaşır
mutlu Üç Güzel:
unutma, süssüz bir başa
bakmaz kimseler

23
yumuşak çimenleri ezen
incecik ayakları gibi
Giritli kızların

37
Gel, Kıbrıslı Ece!
aşkınla karıştırdığın nektarı
doldur altın kupalarımıza.

38
(Aphrodite'ye Yakarış)
Geleceğin varsa, şimdi gel,
kurtar beni
kuşkudan, ne diliyorsa gönlüm
yerine getir, sende katıl benimle
savaşa.

41
denizcilerdir, diyor, yeryüzünde
göze en güzel görünen şey; bense
kişi kimi seviyorsa, diyorum odur
en güzel.

77
Ne garip!
En iyi davrandıklarım
bugün en çok incitenler beni

88
Tanrı çocuğu altın;
ne kurt kemirebilir
altını, ne güve;
insan yüreğinden
çok daha dayanıklı


Yazar: Enes CAN - Yayın Tarihi: 18.06.2016 09:00 - Güncelleme Tarihi: 23.11.2021 19:26
23484
Yorumlar
  • Refika Polat 2019.04.18 22:58

    Kaynağınız?

  • Sena Csds 2019.11.11 17:22

    kıııı

Enes CAN Hakkında

Enes CAN

Hiçbir Özelliği Olmayan Adamın Hikayesi kitabının sessiz, sakin yazarı.

Enes CAN ismine kayıtlı 30 yazı bulunmaktadır.

Yazarımıza ait 1 kitap bulunmaktadır.

Twitter Kitapyurdu.com