Savaşta Bir Masum, Çocuk, Yeni Çıkanlar

Kendisine çizgi roman mühendisi diyen ve çizgi roman dünyasına yön verdiği söylenen Belçikalı sanatçı Simon Spruyt tarafından ortaya çırakılmış olan Borodino Trampetçisi (Le Tambour de la Moskova) Damla Kellecioğlu çevirisiyle Karakarga Yayınları tarafından 2024 Temmuz'unda meraklılarına sunuldu.¹

Hikâye, manastırda yaşayan çocuk Vincent'in, bir papaz tarafından savaşın vahşetinden alıkonmaya çalışılması ile başlıyor. Papazın ona askerlikten muaf tutulması için verdiği tavsiyeler işe yaramayınca Vincent kendisini bir anda orduya alınmış, İmparator Napolyon Bonaparte'ın neferlerinden birine dönüşmüş, Moskova'ya yürürken buluyor. Ancak Vincent'in yüzündeki masumiyet öylesine aşikâr ki onunla karşılaşan herkes onu savaştan sakınmayı kendisine bir görev ediniyor. Onu "kurşun görmez" işlere, bando takımına veriyorlar ve olası tüm tehlikelerden, aynı zamanda tehlikeli olmaktan da uzak tutmaya çalışıyorlar.

Hikâyenin akışının arasına zaman zaman yaşlı Vincent'le onun anılarını dinleyen bir sorgucu yazarın sohbeti giriyor. Anlıyoruz ki takip ettiğimiz savaş hikâyesi, aslında ömrünün sonuna gelmiş olan Vincent'in bir sorgucu yazar olan İlya'ya anlattığı hayat hikayesidir. Yani anılar ana hatta ilerlerken Vincent-İlya söyleşisi de ara çizimlerle ilerliyor.

Vincent, Smolensk'ten Moskova'ya yürüyen Fransız ordusunun, yasaklayıcı düzenlemelere rağmen engellenemeyen tüm vahşi cinayetlerine ve yağmalarına tanık oluyor ancak bunların hiçbirine ortak olmuyor; ortak olmadığı gibi zaman zaman olayların mağduru olmaktan da kendisini koruyamıyor. Yazarçizerimiz, kahramanı Vincent'in korkaklık ve güçsüzlükle karışan bu masumiyetini İlya'nın ağzından sorgulamayı da ihmal etmiyor. Çünkü Vincent Bosse, birliğine ihanet etmeyip komutanın yanında kalan tek asker olmayı da sonra Kazak birliğini yöneten Rus komutan Davidov'a esir düştüğünde kötü muamele görmemeyi de başarabilen garip, tarafsız, amaçsız bir askercik. Üstelik sonunda mutluluğu da düşman toprağında buluyor.

Savaşın getirdiği dehşeti, vahşeti, kırıcılığı, açlığı, yağma ve yangınları en açık hâliyle ortaya koymaya çalışan, bütün bunları "anlamsızlık" şemsiyesi altında toplayan ve bu anlamsızlıktan sıyrılan insanın seçimini de sorgulayan bir çizgi roman Borodino Trampetçisi. Avrupalıyı da Rusu da Kazakları da sevmiyor. Savaşın tüm taraflarını kötülerden sayıyor. Hikâyenin sonunda, İlya-Vincent söyleşisinin dünya edebiyatının en büyük eserlerinden birine kaynaklık ettiğini fark ediyoruz. Yani Spruyt'un kurgusu aslında bir başyapıtın ortaya çıkış serüvenine dayanıyor.

Hikâyecimiz hikâyenin ağırlığını çizimlere yüklenmiş. Savaş temalı birkaç sert sahne nedeniyle kitabın hedef kitlesinin orta-üst yaş grubu olduğunu belirtmemiz gerekiyor. Hikâyenin alt metninin anlaşılması için gereken birikim de aynı minvalde değerlendirilebilir. Diğer yandan çizim kalitesi üst düzeyde ve savaşın kasvetini iliklerimize kadar hissettiriyor. Kitabın başarısı okurun zihninde uyandırdığı "Ben olsam ne yapardım?" benzeri sorulara dayanıyor. Günün insanı bu soruyu sormaya hikâye konusu edilen dönemin insanına göre daha meyyal ama yine de savaşlar ortadan kalkmış değil. Belki de her nevi sanatın bunu daha fazla vurgulaması gerekiyor.

Borodino Trampetçisi

Simon Spruyt

Karakarga Yayınları

Temmuz 2024

125 sayfa

Destek Medya Grubu'ndan elimize ulaşan ikinci kitabımız Çiğdem Eker'in Kitaptaki Sır isimli kitabı. Melek, Elif, Ali ve Uğur isimli dört 6. sınıf öğrencisinin, buldukları sırlı bir kitap sayesinde kurtuluş mücadelesi yıllarına gidip gelmeleri üzerine kurulmuş bir hikâye.

Dönemin önemli bazı karakterleriyle karşılaşan çocuklar Mustafa Kemal Atatürk'ü görmenin peşindeler. Serüvenleri boyunca hem o günün şartlarına tanıklık ediyor ve mücadelenin duygusuna vakıf oluyorlar hem de üzerlerine düşen görevleri tamamlayarak mücadelenin bir parçası oluyorlar. Geçmiş zamanda yaşadıklarının birikimi bugünkü hayatlarına etki ediyor ve onları okullar arası bir yarışmada öne çıkarıyor. Kurgusu çok kuvvetli olmayan, birbirinden bağımsız tarihî olayları ana hikâye çerçevesi içerisinde bir araya toplamaya çalışan, çokça benzerine rastlayabileceğiniz ancak temiz ve akıcı bir dille yazılmış bir kitap. Siyah-beyaz iç çizimlerle desteklenmiş. 4. ve 5. sınıf okurların ilk uzun okumaları için tercih edilebilir.

Kitaptaki Sır – Haberci

Çiğdem Eker

Genç Destek Yayınları

2025 Ocak

119 sayfa

Kaynakça:

(1) https://www.flandersliterature.be/books-and-authors/book/sgf