Son Sanılan Başlangıç, Çocuk, Gurbet LÜY

Bir ebeveynin çocuğu için istediği en öncelikli şey çocuğuna zarar gelmemesidir. Bunun için çaba gösterir, çocuğunu korumaya çalışır. Zararlı alışkanlıklardan, zararlı yiyeceklerden, zorbalardan, kötülüklerden, üzüntülerden, mutsuzluktan korumak için çaba gösterir. Yaşadığı çevreyi en az zarar göreceği şekilde düzenlemeye çalışır. Hatta okuduğu kitapları seçerken de çocuğuna iyi örnek teşkil edebilecek karakterler ve kurgulardan oluşan kitapları seçmek ister. Değerler eğitimi veren, uslu çocuk karakterlerden oluşan, hayatta yaşanabilecek olumsuz durumlardan hiç bahsetmeyen kitaplar. Ancak kitap konusunda böyle seçimler yaparak yanılgıya düşer. Çünkü çocuğumuzun karşısına çıkabilecek olumlu olumsuz her durumu tecrübe etme şansı yoktur. Kitaplar ise bu konuda biz ebeveynlerin en büyük yardımcısıdır.

Çocuklar okudukları kurgularda orada oluşturulan karakterle empati kurarlar. Onları gerçek addedip, onunla üzülür, onunla sevinir, onunla maceradan maceraya atlarlar. İşte kurdukları bu bağ çocuklarımıza yaşayabilecekleri olumlu, olumsuz her türlü durumu anlatabilmemiz için bir fırsattır. Ölüm, savaş, engellilik, mahremiyet, din gibi oldukça zor konuları kitaplar vesilesiyle çocuklarımızla konuşabilir, duygularını, düşüncelerini açığa çıkarmaları için olanak sunabiliriz. Burada çok geniş bir konu yelpazesi var ancak sadece bir tanesine odaklanmak istiyorum, ebeveynlerden birinin ya da ikisinin birden kaybı.

Annesini Kaybeden April

Hannah Gold'un 2022 yılında dilimize çevrilen ve Genç Timaş yayınevinden çıkan kitabı Son Ayı, annesini bir trafik kazasında kaybeden April ve babasının Ayı Adası'nda yaşadıklarını anlatıyor. April fiziksel olarak ebeveynlerinden sadece birini kaybetmiş gibi görünse de, kendi yas sürecinde boğulan babasını da duygusal olarak kaybetmiştir. Fiziksel olarak yanında ancak duygusal anlamda çok uzaklarda olan babasıyla iletişim kurması o kadar da kolay değildir. Duygusal olarak ilgi görmeyen kız, fiziksel bakım yönünden de eksik kalmıştır. "April okulu sevmiyordu ya da okuldaki kızlar onu sevmiyordu. Bunun nedeni tilkilerin kokusunun üzerine sinmesi mi, sınıfındaki en küçük kız olması mı, yoksa saçlarını bahçe makasıyla kesmesi miydi, bunu o da bilmiyordu."(s.10) satırları eşinin kaybından sonra kendini tamamen işine veren babanın, kızından ne kadar uzaklaştığını gözler önüne seriyor. Sadece kızından da değil evden de oldukça uzak olan babanın tek düşüncesi, işi.

Kitaptaki macera da babanın Kuzey Kutup Dairesi'ne gitmesini gerektiren bir iş teklifi almasıyla başlıyor. Hiçbir insanın yaşamadığı Ayı Adası'na babasıyla baş başa gideceğini duyan April, ilişkilerinin düzeleceğini umut ederek çok mutlu oluyor. Orada sadece bir meteoroloji istasyonu ve bir kulübeden oluşacak hayat onu heyecanlandırıyor. Oraya varmalarıyla kimsenin beklemediği maceralara atılan April, dönerken her şeyin değiştiğini deneyimliyor.

Son Ayı

Kitap sadece ebeveyn kaybına odaklı bir metin içermiyor. Alt metinleri oldukça kuvvetli. İklim krizi, küresel ısınma, çevre kirliliği, ebeveyn çocuk ilişkileri, hedefinden vazgeçmemenin önemi, yardımlaşma, hayvan sevgisi gibi birçok temayı da içinde barındırıyor. Evlerinin bahçesindeki tilkiler vesilesiyle hayvanlarla iletişim kurmaya açık olan April, Ayı Adası'nda yaşayan tek kutup ayısıyla karşılaştığında da onunla nasıl iletişim kurabileceğinin farkında olarak hareket ediyor. Onunla karşılaştığı andan itibaren tek gayesi ayıya yardım etmek olan April, bu konuda maceraya atılmaktan çekinmiyor. Yaşadıkları maceralar babasıyla olan ilişkisinin boyutunu da değiştiriyor.

Kitapta genelde siyah beyaz tercih edilen çizimler, yapılan betimlemelere destek olarak kullanılmış. Ayı adasındaki kulübeler, April, ayı, babası ve orada yaşanan bazı karelerin yer aldığı çizimler ve kapak tasarımı oldukça başarılı. Çizimlerde April'ın yüzünü görmüyor oluşumuz kitabı okuyan her kişinin zihninde başka bir April canlanmasına vesile oluyor. Ayrıca kitapta hiç çizim olmasa bile yazarın yaptığı betimlemeler olayların yaşandığı yeri zihnimizde canlandırabilmemizi sağlıyor.

Bu kitabı okuyup, çocuklarınızla kitap hakkında konuştuğunuzda sohbetin ne kadar keyifli ve bitmesini istemediğniiz türden olduğunu görebilirsiniz. Çocuklarımız April ile bağ kuracak, onunla birlikte alt metinler hakkında bol bol düşünecektir. Sağlam bir kurguyla yazılmış olan bu kitabı 9 yaş üzeri herkesin mutlaka okumasını tavsiye ederim. Okuduktan sonra da metinde anlatılan mekânlar ve alt metinler üzerinde araştırmalar yapmanız güzel olacaktır. Hatta çocuklarımızla birlikte sunum hazırlayıp arkadaşlarına anlatmalarını tavsiye edebiliriz. Kitabın sonunda küresel ısınmayla ilgili bilgiler bulabileceğiniz site isimleri yer alıyor. Bu siteleri de kaynak olarak kullanabilirsiniz. Kitapla kalın.

Son Ayı
Hannah Gold
Genç Timaş Yayınları
2022