Son Zamanların En İyi Zaman Yolculuğu Kurgusu, Çocuk, A. Erkan AKAY

Son Zamanların En İyi Zaman Yolculuğu Kurgusu yazısını ve A. Erkan AKAY yazarına ait tüm yazıları Kitaphaber.com.tr sitemizden okuyabilirsiniz.

Son Zamanların En İyi Zaman Yolculuğu Kurgusu

22.01.2025 09:00 - A. Erkan AKAY
Son Zamanların En İyi Zaman Yolculuğu Kurgusu

Zaman yolculuğu, genel olarak edebiyat ve görsel sanatların temel taşlarından biri olmakla birlikte çocuk edebiyatında daha fazla yer bulan, bu alanda yazanların en sık başvurduğu, en önemli kurgu unsurlarından biridir. Yerli-yabancı, kuvvetli-zayıf, çok satan olmuş, gündeme dahi gelememiş birçok metinde, yeni bir yazarın ilk kitabında da ün yapmış bir yazarın son eserinde de bir zaman yolculuğu hikâyesine rastlayabiliriz. Zamanda yolculuk çocuk/genç okuru, tarihin önemli bir dönemine götürebilir, tarihî bir kahramanla karşılaştırabilir, geleceğe dair kaygıları veya öngörüleri onun zihnine yerleştirebilir, dünyanın değişimini onun gözünde somutlaştırabilir, onu kaybedilmiş bir ebeveyn ya da arkadaşla hatta başka bir zamandaki kendisiyle buluşturabilir. Birçok işlevi olan, klişeleşmiş olmasına rağmen kaçınılmazlığı devam eden bir olgudur çocuk edebiyatında zaman yolculuğu.

Zamanda geçişlerle kurgulanan hikâyelerin cazibesini belirleyen bazı unsurlar vardır. Az önce sıraldığımız amaçlardan hemen sonra, en önemli unsur olarak "kapı" kavramını irdeleyebiliriz. Kahramanımız zamandan zamana geçecektir, geçmişe ya da geleceğe, belki her ikisine de gidip dönecektir ama nasıl? Bir tılsım, bir eşya, kahramanımızdan başka kimsenin görmediği bir geçit, bir zaman makinesi, şifreli sözcükler, sihir, geçmişten ya da gelecekten gelen bir elçi gibi bir çok imge üretilmiş, zaman yolculuğunun kapısı olarak sayısız kez kullanılmıştır ve bundan sonra da kullanılacaktır. Zaman yolculuğu hikayelerinin türü dahi bu kapı unsuruna bağlı olarak değişebilir. Bir zaman makinesi veya uzay-zaman fiziği üzerinden kurulmuş metinler bilim-kurgu olarak sınıflandırılabilirken sihir, kaynağı belirsiz bir geçit, tılsım gibi daha soyut yapılara dayandırılmış metinlere fantastik diyebiliriz.

Bugün sözünü edeceğim kitap, son yıllarda onlarcasını okuduğum ve birbirine benzer kurgulara değinmekten kaçınmak niyetiyle neredeyse hiçbiri hakkında yazmadığım zaman yolculuğu kitaplarının arasından sıyrılan bir kitap: Gösterimde Olmayan Filmler. 2022'de Boon Edebiyat Ödülü listesine girip ardından Tüm Zamanların En İyi 100 Çocuk Kitabı listesinde de 2. sıraya yükselince 2024 Kasım'ında Türk okuruyla buluşmuş. Kitabın yazarı Hollandalı Yorick Goldewijr aynı zamanda bir müzisyen; televizyon programları, bilgisayar oyunları ve filmler için müzikler besteliyor. Çocukken hep yazar olmak istermiş ve Astrid Lindgren'in bir kitabını (Ronja the Robber's Daughter) okuduktan sonra buna kesin olarak karar vermiş. Bir röportajında "O kitaba aşık olmuştum." diyor. "Bir kitaba aşık olmak insanın her zaman başına gelen bir şey değildir ama geldiğinde başka hiçbir şeye benzemez. Ben şimdi yazarken de aynı şeyleri hissediyorum." diyerek okuma sevdasından yazma sevdasına dönüşen hâlini de çok güzel anlatıyor. Eserlerinde çocukluğunun bilgisayar oyunlarına, dizi ve filmlerine yaptığı küçük atıflar özellikle benim gibi akranlarının hafızasına dokunuyor ve anılarını canlandırıyor. Kitabının, 9 yaşından yetişkinlere kadar, gizem ve duygu peşinde olan tüm okurlara hitap edeceğini söylemiş.* Gizem ve duygu kısmına katılmakla birlikte yaş alt sınırını en az 12-13 sonrasına çekmek gerektiğini belirtmeliyim. Kitapta bu yaşın altındakiler için sakıncalı durumlar olduğundan değil, hikâye kurgusunun ancak 12-13 yaş üstü iyi okurlar için üstesinden gelinebilecek karmaşıklıkta bir kurgu olmasından dolayı.

Yazarın da söylediği gibi kitabımız baştan sona bir gizem hikâyesi. Başlarda bir hayli yokuş çıkmanız gerekiyor. İlk 60-70 sayfayı sabırla tırmanmazsanız sonraki kesintisiz ve hızlı inişi hak edemeyeceksiniz. Son ana kadar tüm taşların yerine oturmadığı böylesi hikâyeleri özetlemek yazarın ince ince işlediği kurguya haksızlık etmek anlamına geleceğinden, elimden bir tüyo kaçırmadan kitabın çerçevesini çizmeye çalışayım. Başkahramanımız Cato, doğarken annesini kaybetmiş, ilgisiz, ruhsuz, hareketsiz bir babayla 12-13 yaşına gelmiş, pek hoşlanmadığı komşuları Cornelia'nın destekleriyle hayatını devam ettirmeye çalışan bir kızdır. Biraz asi, başına buyruk, herkesin ilgilendiği konularla ilgilenmeyen, bakılmayana bakan, melankolik ve takdir edersiniz ki "eksik" bir çocuktur. Babasının nadiren iyi olduğu ve piyano çaldığı anlardan birinde bütün öfkesine ve sitemine rağmen onu dinler, onun ta derinlerinde saklı bir şeyler olduğunu fark eder ve küçük piyano dinletisinin hemen akabinde piyanonun üzerine bırakılmış bulduğu bir kartvizitle hikâyenin okuru alıp götüren akışı başlar. Bu kartvizit eski bir sinemanın adresini işaret eden, Kano isimli bir kadına aittir. Cato oraya gittiğinde sadece çok özel insanlara çok özel filmlerin gösterildiği gizemli bir sinemayla karşılaşır. Randevuyla gelen bu izleyiciler, yanlarında eski bir fotoğraf ve o fotoğrafta görünen bir eşyalarıyla sinemaya gelmekte, perdeye yansıtılan fotoğraflarındaki görüntünün içine girerek birkaç saatliğine de olsa anılarını tekrar yaşayabilmektedirler. Cato önceleri sinemanın müşterilerine yardımcı olmak, onların, anılarında kaybolmasını önlemek için fotoğraflara girer ama sonra geçmişiyle yüzleşmek ve eksiklerini tamamlamak için kendi filminin de kahramanı olması gerekecektir.

Maalesef sayfalarca bahsetmek istediğim hikâye beni bu kadarıyla sınırlıyor. Ama şunu paylaşmalıyım ki çok yoğun bir özlem duygusu üzerine kurulu son bölüm oldukça dokunaklı. Çocuğumu çocukluğumla karşılaştırma fikrini ben de "Helâlühoş" adlı kitabımda kullanmıştım ve bundan 4-5 yıl önce o satırları yazarken ağladığım gibi bu satırları okurken de ağladığımı itiraf edeyim. Hikâyenin gizemi, kahramanların kimlikleri üzerine kurulu. Her ismin arkasından beklenmedik biri, her olayın içinden beklenmedik bir anı çıkıyor ve bunlar ustaca birbirine bağlanmış. Yazar farklı çalışma alanlarından edindiği birikimleri kullanarak hikâyesinin kilit noktalarında bir melodiyi ya da bir bilgisayar oyununu anahtara dönüştürmüş. Cato'yla birlikte anne ve babanın duygularına da yüksek bir eşduyumla girebilmiş. Zaman yolculuğunun hakkını vermiş.

223 sayfalık kitap 26 kısa bölüm halinde yazıldığı için zaten kolay okunuyor ama hepsini ardı ardına okuyacağınızı da garanti edebilirim. Kitabın en başında bir tane hariç iç sayfalarda çizim bulunmuyor. Zaten buna gerek de yok. Zihniniz bütün hikâyeyi filme çevirecektir. Dizgide bir iki ufak hataya rastladım. "Rastgele" kelimesi her seferinde "rasgele" şekilde yazılmış, bir "büyükbabı" ve bir de noktadan sonra unutulan boşluk vardı. Çok iyi bir kitabı zedelememesi için 2. baskıdan önce düzeltilmesi beklentisiyle bu önemsiz hataları not etmiş olayım.

Artık ancak çok iyi kurgulanmış bir zaman yolculuğundan keyif alabilecek bir okur olarak bu kitaptan büyük keyif aldığımı, yaşatmayı hedeflediği duyguları en yoğun şekilde yaşadığımı, canlandırmaya çalıştığı anıların içinde gezdiğimi tekrar vurguluyorum. İnsan için affetmek en zor görevlerden biridir. Her seferinde bir eşikle karşılaşırız. Eşik, bizi kıran insanların sebeplerini ardında bırakacak kadar yükselmişse o sebepleri göremez, affedemez oluruz. Bu da bizi kötü değil ama katı yürekli biri yapar. Katılaşan yürekler zamanla göz önünde olanı da göremez olurlar. İşte bu bizi kötü yapar. Cato'nun dönüşümüne şahit olmak kendi dönüşümümüze daha bir şevkle çalışmamızı sağlayabilir. Görünmeyeni görmek konusunda bizi geliştirebilir. Zaman yolculuğu insanı en çok kendi geçmişi ve kendi geleceğiyle buluşturduğunda hayatımıza dokunur. Okuyun, dokunsun. Hayatınıza dokunan bir kitabınız olsun.

Gösterimde Olmayan Filmler

Yorick Goldewijr

Çev: Erhan Gürer

Can Çocuk

2024 Kasım

223 sayfa

Kaynakça:

* Meet the Author & Translator: Yorick Goldewijk & Laura Watkinson – World Kid Lit


Yazar: A. Erkan AKAY - Yayın Tarihi: 22.01.2025 09:00 - Güncelleme Tarihi: 13.01.2025 10:32
2.697

A. Erkan AKAY Hakkında

A. Erkan AKAY

1981 İstanbul doğumludur. İstanbul Teknik Üniversitesi Gıda Mühendisliği bölümünden mezun olmuştur. 2008 yılından bu yana Konya'da yaşamaktadır. İki evlat babası, iki evlat amcası, ikisinin de eniştesidir.

Spora, edebiyata ve küçükleri eğlemeye ilgisi çocukluğundan beri devam etmektedir. 2012-2020 yılları arasında Bilgin Atıcılık Spor Kulübü Kurucu Yönetim Kurulu Üyeliği, 2015-2020 yılları arasında Türkiye Atıcılık Federasyonu Teknik Kurul Başkanlığı, 2017-2020 yılları arasında Türkiye Olimpiyatlara Hazırlık Merkezleri Atıcılık Komisyonu Üyeliği ve İl Branş Sorumluluğu görevlerini yürüterek ulusal ve uluslararası düzeyde başarıya ulaşmış birçok sporcunun yetişmesine katkıda bulunmuştur. Destek AFAD gönüllüsüdür.

2017 yılında, kardeşinin bir hayali olan “Hayallerin Karın Doyursun” isimli kitaba katkılarından sonra, hep arzuladığı çocuk kitapları yazımının önü açılmıştır. Yayımlanmış 14 kitabı bulunmaktadır. Edebistan, Eğitim Her Yerde, Dilhane, Masal Dergisi gibi çeşitli sanal dergilerde, Hece ve MEB Özel Eğitim Çocuk Dergisi gibi matbu dergilerde deneme, makale ve şiirleri yayımlanmıştır.

Farkındadır ki her yazılan okunmaz ama okunanlar da ancak yazılanlardır. Yaşadıkça anlamını kaybeden sonsuz sözler arasından zarurî olanlara tutunuyor.

Dualarınızı bekler.

Yayınlanmış Kitapları

- Yüzyılın Nefesi, Tulu Kitap, 2024
- Sundarban, Tulu Kitap, 2023
- Perdem Yelken Olsa, TDV Yayınları, 2023
- Bambaşka Bir Sabah, TDV Yayınları, 2023
- Sıfır Atık, TDV Yayınları, 2023
- Helalühoş, Tıfıl Kitap, 2021
- Sağlıklı Beslenme Hikayeleri Seti (5 Kitap), Hayy Kitap, 2020
- Kara Kapan, 2019, Morena Yayınları
- II. Abdulhamidʼin Hafiyeleri, Hayy Kitap, 2018
- Hayallerin Karın Doyursun, Çizgi Kitabevi, 2017

A. Erkan AKAY ismine kayıtlı 161 yazı bulunmaktadır.

Yazarımıza ait 10 kitap bulunmaktadır.

Twitter Facebook Instagram mastodon/Threads LinkedIn YouTube Kişisel Kitap Satış Sitesi Kitapyurdu.com