Tedâvüldeki Kitaplar, Düşünce, Hayrettin DURMUŞ

Kitapların çoğu alınır, okunur ve bir kenara atılır. Kuşaktan kuşağa devreden, bavullarda, sandıklarda saklanan kitaplar çok azdır. Bu kitaplar hiçbir zaman değerini kaybetmeyen, deyim yerindeyse altın değerinde kitaplardır. Gerçi Atinalı Timon altının da değersizliğinden bahseder konuşmasında. Altını da değerli kılan kitaplardır aslında. Bir de elden ele dolaşan kitaplar vardır. İşte bu kitaplardır Tedavüldeki Kitaplar.

Necdet Subaşı'nın samimi, sıcak, sohbet havasında kaleme aldığı, hatıralarla örülü bir kitap. Yetiştiği iklimin de etkisiyle çocuk yaşta okuduğu kitaplara kendi penceresinden bakıyor. Okuduğu her kitapta kahramanlarının bizim gibi olmasını ister. Çocukluk günlerinden bahsederken "İlk okuduğumda 'Robinson bir de namaz kılsa' demiş miyimdir? Kesin demişimdir." (SUBAŞI; 2015:15) cümlesiyle baktığı pencereyi belli eder. Robinson'un esaslı bir proje kahramanı olduğunu "bir hayli gecikmiş olarak" fark edecektir yıllar sonra.

Yazarın gençlik yıllarında tedavülde olan kitaplar Şule Yüksel Şenler'in "Huzur Sokağı", Nezihe Araz'ın "Anadolu Evliyaları", Ahmet Günbay Yıldız'ın "Yanık Buğdaylar"ı, Hekimoğlu İsmail'in "Minyeli Abdullah"ı gibi kitaplardır.

Çocukluk ve gençlik yıllarında okuduğu kitaplardan, gittiği sohbetlerden, yaptığı tartışmalardan pişman değildir. Bir endişesi varsa o da şudur; "Şimdiki gençlerin dünyasında artık Türk filmlerinden mülhem Malkoçoğlu'nun bile bir yeri yok. Battal Gazi bir okla 15 kâfiri nasıl haklar? Bu durum sadece bir dalga geçme vesilesidir… Artık onların düşsel dünyaları Harry Potter'e emanettir." (s.45)

Bizim kuşağın gençleri hangi kitapevlerine gider, hangi dergileri okurlardı dersiniz? "Konya kent meydanındaki Üniversite, Otağ, Kırmızı ve Yeni kitapevleri" (s.55) uğrak yeri, "Yeniden Milli Mücadele, İslam'ın İlk Emri Oku, Hakses, Sebil ve İslâm"(s.64) okunan dergilerdi. "Edebiyat, Büyük Doğu, Hareket, Diriliş, Mavera, Aylık Dergi, Yedi İklim, Kayıtlar," dergileriyle tanışıklık da o yıllardaydı. Ne hikâyeler vardı o günlere ait.

Sahabe hayatını anımsatan o güzel günlerin geçtiğini, samimi, mütedeyyin dindarların sayısının her geçen gün azaldığını ve bugünlere uzanan kaos ve kargaşayla dolu günlerin başladığını ironik bir dille şöyle anlatır yazar:

"Sonra çok şey oldu… İlk zamanlarda abdestsiz dokunduğumuzda gerçekten ayıp bir şey yaptığımızı düşünürken şimdi abdest almaya bile vaktimiz yoktu, çünkü toplumun Kuran'a ihtiyacı vardı. Osman gazi yatağa girmemişse yanlış yapmıştı, birileri onu kültleştirip hayattan koparmıştı. Şimdi yapılması gereken Kuran'a dönmek, onu satır satır okuyup millete ayar çekmekti." (s.154)

Millete ayar vereceğiz derken kendimizi unutmak başımıza gelecek en kötü şey değil midir? Kendi nefislerimizi inkılaba uğratmadan başkalarına ne kadar faydalı olabiliriz ki?

Kitap insanın acısını çoğalttığı kadar, mutluluğunu da perçinlemeli değil midir? "Kitap gibi adam" olmak varken, "kitapsız" olarak anılmak ne acı. Yüceler Yücesinin kutlu kitabı her devirde başımızın tacı. Kitap gönüllerin ilacı.

Biz Tedâvüldeki kitapların izini sürerken yazarımız çoktan Dışarıdaki Havalar'ı anlatmaya başlamıştı. Tefekkür ufkumuzu genişleten bir yolculuğa çıkarıyordu bizi. Yahya Kemal "Ankara'nın en çok nesini seviyorsunuz?" diye soranlara "İstanbul'a dönüşünü" diye cevap verirmiş. Necdet Subaşı da "Uzun yolculukların en sevimlisi sonu Artvin'de bitendir" (s.12) diyor. Hepimizin içinde sılaya doğru bir yolculuk başlıyor.

Gözlük deyip geçmemek gerektiğinin onun "Görmek" yazısından öğreniyoruz. Neyi kendimize yaklaştırıp, neyi kendimizden uzaklaştırdığımızı gözlük sayesinde fark ediyoruz.

Hepimizin bunaldığı, içinin daraldığı vakitler olmuştur. İşte tam da böyle bir zamanda yazarımızın imdadına Felak, Nas ve Ayete'l Kürsi yetişiyor. Hepimiz O'na sığınmıyor muyuz en zor günlerimizde? Bir dua ferahlatmıyor mu içimizi? Karanlıklar onunla aydınlanmıyor mu? Usulünü bilen, sırrını erene ne büyük bir sığınaktır dua.

Necdet Subaşı dünyanın pek çok yerine gitse de "İz sürmek için toprak yola çıkmak gerekir" (s.23) diyecek kadar fıtrata bağlı, Anadolu'ya sevdalıdır.

Bir uçak yolcuğunda annesiyle küçük kızın kitaplar üzerine yaptığı sohbet evlerimizi ilim meclisi haline getirmemiz gerektiğini ne güzel anlatıyor bize.

Edirne, Muğla, İstanbul, Urfa, Çanakkale, Yozgat, Mardin, Bakü, Tiflis hatıraları da es geçilmemesi gereken yazılardan. Bu yazıları okurken "Mardin kapı şen olur/ Dibi değirmen olur/ Buralardan yâr seven/ Mutlaka verem olur…" türküsü dökülüyor dilinizden.

Kitap güzel bir cümleyle biterken sizi yeni bir yolculuğa çıkarıyor; "Birazdan atlara eğer vuracak, yola arınmış olarak çıkacaksın." (s.142) Önemli olan da sefere çıkmak, yolda olmak değil miydi zaten?

SUBAŞI, Necdet (2015) Tedavüldeki Kitaplar. Tezkire yy., İstanbul
SUBAŞI, Necdet ( 2015) Dışarıdaki Havalar. Hece yy. Ankara.