Teneke Mi Robot Mu?, Çocuk, Gurbet LÜY

"Yerimizde kalmak zorunda olduğumuzda kitaplarımız bize gidecek bir yer sağlar."

Mason Cooley

İthaki Çocuk tarafından Mayıs 2022'de ilk baskısını yapmış olan Teneke kitabı bizi bambaşka bir dünyaya sürükleyen kitaplardan bir tanesi. Robotların çoğaldığı, tüm işleri onların yaptığı hatta bazılarının insanlar gibi düşünüp, duyguları hissedebildiği bir dünyaya. Yazarın ilk kitabı olan Teneke, bizlere fantastik bir kurgunun kapılarını açıyor. Robotların varlığı ve ilerleyen zamanlarda hayatımızda daha çok yer kaplayacakları gerçeği de kitabın bilimkurgu yanını gösteriyor.

Bay Absalom için çalışan robotların içinde tek düzgün insan olan Christopher'ın tüm hayatı geçirdiği bir kaza sonucu tamamen değişiyor. Öğrendiği bilgiler ve kaçırılması sonucunda bambaşka maceralara yelken açıyor. Arkadaşları da onu kurtarmak ve tekrar birlikte olabilmek için peşinden gidiyor. Kitabın sonuna kadar ne olacağını merak ederek sayfaları çeviriyorsunuz. Kim robot, kim insan, kim düzgün ya da kim düzgün değil? Hangi karakter siyah, hangisi beyaz? Christopher'ın anıları gerçek mi değil mi? Robotların insan gibi düşünmesi, duygulanması gerçekten olabilir mi? Bunlar gibi onlarca soru zihninizi kurcalarken kitabın nasıl biteceğini de merak ediyorsunuz. Heyecan grafiğinin yüksek olması ve bol macera içermesi kitabı elinizden bırakmadan okumanıza vesile oluyor.

Yazarın kurguyu oluştururken oynadığı bazı oyunlar da merakınızı diri tutuyor. Robot diye düşündüğünüz karakterin insan olduğunu ya da insan olarak düşündüğünüz karakterin robot olduğunu keşfedebiliyorsunuz. Her bir karakter kendisini arıyor, kim olduğunu ya da ne olduğunu anlamaya çalışıyor. Okuma yolculuğunuzda bu anlama çabalarına eşlik ederken durup düşünme ihtiyacı hissediyorsunuz. Kitabın başında verilen Mekanik Yasaları kısmı ara sıra dönüp bakmanız gereken bir bölüm. Yasaları hatırlamak, kitap içinde geçen bazı terimleri akılda tutmak için bu bölümün verilmiş olması çok güzel. Bilimkurgu ya da distopya yazarları yaşadığımız dünyadan çok farklı dünyalar oluşturdukları ve orada geçen olayların hepsinin o dünyaya özgü kuralları olduğu için bu tarz açıklamalar okuyucunun kitabı daha kolay anlamasına vesile oluyor. Özellikle böyle kitapları çocuklar okuyacaklarsa zihinlerinde daha kolay canlandırabilmeleri için bazı bilgilere ihtiyaç duyuyorlar.

Çocuk edebiyatı metinlerinde nitelikli eserlerin en önemli özelliği hem yetişkinlerin hem de çocukların severek okuyacağı, kendilerini bulabilecekleri, karakterleriyle empati kurabilecekleri eserler olması gerektiğidir. Bir çocuk edebiyatı eserini hem yetişkinler hem çocuklar keyifle okuyor, etrafındaki insanlara tavsiye ediyor, elinden bırakamıyorsa o kitap nitelikli bir eserdir diyebiliriz. Ayrıca sadece çocukların değil yetişkinlerin de zihinlerinde soru işaretleri bırakabiliyor, dönüp tekrar okumasını, notlar almasını sağlayabiliyorsa nitelikli eserdir. Teneke kitabı da bu nitelikli eserlerden bir tanesi. Her okuduğunuzda farklı bir yönünü keşfedebileceğiniz, bazı kısımları yeniden anlamlandırabileceğiniz bir eser. İki defa okumuş biri olarak bunu rahatlıkla dile getirebiliyorum. Sayfa sayısının çokluğu, içinde hiç çizim olmaması, karakter sayısının fazlalığı ve fantastik bir dünyanın oluşturulmasından dolayı 10 yaş üzeri çocukların okumasının daha uygun olacağını düşünüyorum. Hatta çocuklarınızın okumasını isterseniz karakter isimlerini not alarak okumalarını söyleyebilirsiniz. Bu sayede karıştırmadan rahatlıkla okuyabileceklerdir. Dostluk, arkadaşlık, çalışkanlık gibi olguları, öfke, hırs, sevgi gibi duyguları da içeren kitabın kapağı oldukça dikkat çekici ve tasarımı orjinaline çok benziyor. Başarılı bir çeviriyle okuyucuya sunulmuş. Önce yetişkinlere sonra da macera ve robotları seven tüm çocuklara tavsiyedir. Kitapla kalın.

Teneke

Padraig Kenny

Çeviri: Murat Padar

İthaki Çocuk

2022 Mayıs

342 Sayfa