Türkçemizin Çiçeği Çocuklar İçin Şiir: Nazmi Ağıl, Söyleşi, Ayşegül SÖZEN DAĞ

Tarih boyunca şairler şiirleriyle bir duruş sergilemişlerdir ve şiir söylerken/yazarken bir amaçları vardır. Sevgili Nazmi Ağıl, çocuklara yönelik şiir söylemeniz/yazmanızdaki amaç ve temel duygu nedir? Çocuklar için şiir yazmaya ne zaman başladınız? Niçin çocuklara şiirler yazıyorsunuz?

Uzun yıllar yetişkinler için yazdıktan sonra son birkaç yıldır çocuklar için yazmaya başladım çünkü çocukların şiirden uzak durduklarını gözlemliyorum. Amacım konuları ve biçimsel özellikleriyle onların dikkatini çekecek, çoğu zaman öğretme kaygısından ille bir şey öğretecekse de kuru bir didaktizmden uzak şiirlerle çocuklarda okuma hevesi ve şiir sevgisi uyandırmak. Yanı sıra, şiirlerimle çocukların Türkçemizi sevmesini sağlamayı umuyorum. Benim bütün şiirlerimde mizah baş unsur, çünkü her şeyden önce çocukların güldüğünü görmek büyük bir mutluluk.

Çocukların doğduğu andan itibaren ninniler aracılığıyla şiirsel metinlerle tanıştığı hepimizin malumu. Ninniler sizce bireyi şiirle tanıştıran ilk metinler olarak doğru seçimler mi?

Ninnilere itirazım yok, çünkü onların etkisi anlamdan daha çok melodik özellikleri, çocuklara annelerinin kalp atışlarının anımsatan tekrarlarında. Sanırım ninnilerdeki anlam daha çok anne bazen de babalar için önemli.

Peki çocuklar için söylenen/yazılan şiirler nasıl olmalıdır? Dil işçiliğinden çocuk sesini yakalamaya kadar hangi hususlara dikkat edilmelidir? Çocuklar için yazılmış şiirlerin başat özellikleri neler olmalıdır?

Herkes istediğini yazsın derim aslında, başkalarının nasıl yazdığına karışmak istemem. Dediğim gibi, ben çocukların şiirden uzak durduklarını görüyor, bu mesafeyi gidermek için de daha eğlenceli, daha müzikli, daha doğru ve duru bir Türkçeyle yazılmış, çocukların zekâsını hiç hafife almayan ama yine de onların anlayabileceği tarzda, çocuksuluktan uzak ama kesinlikle onların dünyasından beslenen şiirler yazmaya çalışıyorum.

Şiirin sesi yaşamın sesidir aynı zamanda. Çocukların yüreğine işlenen o dizelerin müziği her duyguyu barındırır. Çocuklar için yazılmış şiirlerde toplumsal durumların, acıların, göç ve savaşların işlenmesine nasıl bakıyorsunuz? Sizce güç konular şiirlerde yer almalı mı?

Neden olmasın? Doğrusu ben böyle ağır konulardan kaçınıyorum, ya da şimdiye kadar kaçındım ama uygun dil ve biçemle anlatılırsa zaten öykülere, romanlara konu olan her şey şiire dâhil olabilir bence.

Şiir günümüz çocukları için biçilmiş kaftan. Hem kısa metinler oluşu ile hem de çocukların imgelem dünyasına hitap etmesi ile… Tüm bunlara rağmen çocuklar için kaleme alınan metinler genellikle kurmacadan ibaret. Esasında çocuk edebiyatının zirvesini şiir oluştururken şiirin çocuk okurlarla yeterince buluşmadığını gözlemliyoruz. Bunun sebepleri sizce neler olabilir?

Bunun en önemli nedeni öncelikle büyüklerin şiire soğuk bakmaları. Öğretmen ya da veliler raftan çektikleri bir şiir kitabını sayfalara göz atmadan geri koyuyorsa çocuklar nasıl şiir okuyacak? Sonuçta çocuklar için kitapları büyükler seçiyor. Bir başka neden çocukların şiirle okul kitaplarında tanışmaları ve ne yazık ki buradaki örnekler çoğu zaman son derece yavan ve içtenliksiz. Hele de bugünün kıvrak zekâlı çocuklarında bir heyecan uyandırmaktan uzak. Piyasadaki kitaplar ise ya fazla çocuksu ya da anlaşılması zor, fazlasıyla imge yüklü. Bu da bir diğer etken sanırım.

Şiir çocuğa ne katar? Çocuklar neden şiir okumalı?

Şiirin çocuklara alışılmadık söyleyişler aracılığıyla sıçramalı ve daha esnek düşünmeyi öğreteceğini düşünüyorum. Elbette şiir okuyan çocuklarda az sözle etkili anlatım becerisinin, ritim duygusunun gelişmesi de beklenir. Ayrıca güzel şiirler okuyanları da şiir yazmaya kışkırtır ve onların yaratıcılıklarını besler.

Son olarak sizden bir şiir dizesi istesek... Sizi yormayacak ise birkaç dize de kabulümüzdür.

Sizinle kısa bir şiirimi paylaşayım isterseniz, çünkü öyle öne çıkacak, aforizma gibi dizelerim yok.

Piyango

Bir kuş pisledi başıma,
Dediler "Şans getirir."
Hemen koşup bilet aldım,
Çıkma şansı milyonda bir.
Bir şey çıkmadı haliyle,
Eh, kim olsa sinirlenir.
Kuşa neler neler dedim,
Yazsam uzar gider şiir.
"Kızma" dedi babam gülerek,
"Şanslı sayılırsın hâlâ,
Buna eşek şansı denir"