Unutulmayan Eserlere Mektuplar 2, Edebiyat, Ülker GÜNDOĞDU

Jack London'un Karakteri Naass'a Bir Mektup

Sevgili Naass,

Senin yazarın, arayışları sonrasında biyolojik babası sandığı kişinin baba olamayacağını öğrenerek sessizliğin derinliğini yaşayarak seni ortaya koymaktadır. Sevgisiz büyüyen Jack London, üvey babasından London soyadını alır. Anne ve baba sevgisinden mahrum geçen çocukluğu okulu bırakmasına ve serüven dolu hayata atılmasına neden oldu. Bu serüvenleri onu yazmaya yöneltti. İşte bu serüvenlerinden biri olan Bir Kuzey Macerası adlı eserinde ebedi acıların sessizliğini seninle anlatıyordu Bay Naass.

Kamp kurulmayacağı akşam, kıpırtısız havada zarif tasarıma sahip minik kristaller nezaketle gökyüzünden kar halinde Jack London'un üzerine yağıyordu. 1900 yılında yayımladığı Kurdun Oğlu adlı derlemenin içinde yer alan bu macerası Bir Kuzey Macerası adlı esere dönüştü. Eser, Homeros'un Odysseia destanını hatırlatmaktadır. Doğanın en zorlu engelleriyle dolu, çetin şartların dönüştürücü etkisini barındıran bir yolculuğun hikâyesidir. Aleut adalarındaki Akatan'da yaşayan kabile reisi Naass, evlendiği gün karısı Unga'yı denizden çıkıp gelen sarı saçlı beyaz bir adamın alıp gitmesine engel olamaz. İki metreyi aşan boyuyla bir devi andıran, "tanrıların dünyanın ilk dönemlerindeki erkekleri örnek alarak kalıba döktükleri" bu adam, Naass'ın karısı Unga'yı sırtına vurduğu gibi gemisiyle denize açılmıştır. Naass, intikamını almak üzere azılı düşmanının peşinden gider. Dünyayı dolaşarak karısını ararken bilgi ve görgüsünü artıracağı, zorlu macerasıyla geçen yıllarınızı konu alan hikâyeniz bana sevginin gücünü gösterdi. Sevgisiz büyüyerek sevgiyi anlatabilmeniz hayranlık uyandırdı.

Malemute Kid, Bay Prince, Roubeau ve Bay Divane ile kuzey macerasına çıkan London, hayvansız yola çıkmanın ne demek olduğunu onlar kadar biliyormuş. Grup, Kuzey Topraklarının yeni bir kesimi olan Klondike; altın tozunun su gibi aktığı ve dans salonlarının sonu gelmez cümbüşleriyle ünlenmiş Altın Şehri bir görmek istiyordu. Bunun yerine çoraplarını ateşte kurutup, pipolarını hazla çekmeye devam ettiler. Bu maceraya çıkıp sonra firar edenler Rocky Dağları'nı aşmanın oradan Mackenzi Vadisi yoluyla, Çiplevyan Topraklarına geçmenin imkânını yorumluyorlardı. Malemute Kid'in "Odysseus"lakabını taktığı Divane onu hala büyülüyordu.

Akatan kabile reisi siz Sevgili Naass, Unga isimli kıza âşık olduğun anda evlenmeye karar verdiniz. Çünkü Unga kabileden değildi o başka bir dünyadan gelmiş gibi hissettiriyordu size. Eşini seçen kişi onun kapısının önüne en çok eşyayı yığan kişi olduğunuz için onunla evlenme hakkını kazandınız. Düğün günü adanıza çok güçlü bir denizci geldi. Unga'yı görür görmez kendine seçti. Güçlü silahlara sahip, batıdan gelen bu denizciye, basit silahları olan kabile halkı da karşılık veremezdi. Ancak bu durumu gururunuza yediremediniz, Bay Naass. Eşinizi kurtaracaktınız. Onu bulup kurtarmak uzun ve zorlu yıllar sürecekti. Bu yolculuğa çıkarak Unga'nın izini sürmeye başladınız. Buradan sonrasında ise yolculukta yaşadıklarınız ve yolculuğunuzun sonu istediğim gibi olmadı.

İlk kızağı Divane sürüyor, ikincisinde Prince ile Axel Gunderson'un karısı bulunuyor, üçüncüsü Malemute Kid ile sarı saçlı devi taşıyordu. Divane ve Malemute Kid kıyıya vuran Naass'dinliyordu. Nasss babasının Umiyak'ında doğdu, kabile reisi olarak. Dünyanın ucundaki denizin ortasında Akatan'da yaşıyordu. Dünya Akatn'ın doğusundaki adalardan ibaret sanıyordu. Adanın okyanusu üç açıda gören noktasında daha önce görülmemiş çam ağacı olan noktaya iki beyaz adam ev yapıp çoluk çocuğa karışmıştı. Babamın babası böyle doğmuş diye anlatıyordunuz Bay Naass, hikâyenizde de Vahşetin Çağrısı adlı eserine benzer şartlar kar, kızak köpekleri, çetin yaşam koşulları vardı. Farkı olaya aşk dâhildi.

Eseri kendine özgü edebi asaletine yaraşır anlatımı kısa olmasın dedirtiyor. Kısa ve öz olan bu serüven oldukça anlamlı bir mesaj içeriyor. "Bazen çok iyi tanıdığınızı sandığınız insanlar, sevdikleriniz bile, araya zaman girince bir yabancıya dönüşebilir." Diyorsunuz mesela Bay Naass. İlk sayfalarda London kendi macerasıyla başlıyor esere bu kafa karışıklığı oluşturmasın. Sonrasında siz kıyıya vuruyorsunuz Bay Naass ve hikayenizi anlatmaya koyuluyorsunuz işte oradan sonrası durulaşıyor ve eser tek nefeste bitse de izleri içinize işliyor.

Beyaz Diş, Martin Eden, Demir Ökçe, Kızıl Veba, Bir Kuzey Macerası, Adem'den Önce, Vahşetin Çağrısı, Deniz Kurdu. Yıldız Gezgini, Ateş Yakmak okuduğum her eser ile birlikte Jack Londan'a olan hayranlığım arttı. Eserleri insanı derinden etkiliyor. Siz Bay Naass kendinizi anlamaya başladığınızda enteresan hikâyenizin son cümlesine kadar nereye bağlanacağı merakıyla okunuyorsunuz. Akatan adasında yaşanan acı diğer kabile ile aralarında sebebini bilmedikleri ve başlamasına sebep olanların hayatta olmadığı atalarından miras kalma bir kan davanız vardır. Bu nedenle Bay Naass bir an önce evlenmeli ve soyunuzun devamını sağlamalısınız. Kaderin cilvesi denebilecek bir şekilde Naass aralarında kan davası, bulunan kabilenin kızı olan Unga'ya aşık oluyorsunuz. Düğün eğlencenizin ortasında denizden gelen barbarlar adada düşmancıl tutum sergilemedikleri halde gecenin sonunda adadan ayrılırken barbarların reisi Unga'yı alır götürürken kimse bir şey yapamaz.

Kan davası ise artık öyle bir hal almıştır ki, öldürenin neden öldürdüğünü dahi bilmediği, tamamen adetlere uymak amacıyla karşısındaki aileden birini öldürdüğü bir hale gelmiştir. Bay Naass, siz ise, artık bu anlamsız kan davasının bir son bulması gerektiğini, atalarınızın yaptığı hataları çocuklarının çekmemesi gerektiğini düşünürsünüz. Bu düşüncenizle atalarınızın geleneklerini ve hatalarını bir kenara bırakarak düşman kabilenin son üyesi olan Unga ile evlenmeye karar verirsiniz ki; böylece kan davasını bitirebilesiniz. Ancak Bay Naass, hevesiniz kursağınızda kalarak buna mâni olan bir denizci ansızın evleneceğiniz gün çıkagelir. Yoksa Unga'nın gerçek sevdiği o adam mıdır? Unga'nın kaçırılmasıyla onu aramaya koyulmanız kendinizi bulma serüveniniz miydi?

Jack London

Bir Kuzey Macerası

Modern Klasikler Dizisi

İş Bankası Kültür Yayınları

Çeviri: Levent Cinemre

51 sayfa

Baskı: 2018