Viyana Dönüşü - M. Turhan Tan, Edebiyat, Misafir Köşesi

Nihat İlhan, kitaphaber için kaleme aldı.

Mümtaz Turhan Tan (gerçek adıyla Mehmet Samih Fethi 1886-1939) eğitimci ve mebus bir şahsiyet. Yıllarca mesleki kariyerini sürdürdükten sonra bir köşeye ayrılıp tarih bilgisini romanlar halinde kitaba dökmüş ve aynı zamanda devrin çeşitli gazetelerinde de makaleler yazmıştır. Gerçekten pek parlak şaheserler olan kitapları birbirinden ayırt edilemeyecek kadar güzeller. Osmanlı ruhunun derinlerini çalkalamış ve bunu gayet iyi bir biçimde ortaya dökmüştür.

Okuduğum 'Viyana Dönüşü' adlı kitap da Türklerin Viyana'ya nasıl gittiklerini, tekrardan sefere çıkılmasını, devrin padişahı Avcı Mehmet'in milleti ve devleti idare etmekten nasıl uzakta kaldığını ele almış. Şahsi bir okuyucusu olarak kendisinin bu kadar ilgi çekici konuları ele almasını ve bunları ince ayrıntılarına kadar akıcı bir anlatımla gerçekliğe kavuşturmasına hayranım. 'Hint Denizlerinde Türkler' adlı eserin konusunu ve işleyişini ilginç bulmakla beraber, 'Viyana Dönüşü' adlı eserde dönen bu entrikalar ve olayların dönüp dolaşıp nasıl Padişaha ve Kara Mehmet'lere iltica edişi kader-i ilahinin yamanlığını ortaya döküyor.

Konusu karmaşalar içinde birbirini eşitliyor. Şöyle ki; Deli Murat ve Kara Mehmed adlı iki ünlü sipahi evlenme maksadıyla esir hanına giderler. Kaderin cilvesi ki burada -hakaret üzerine- Deli Murat iki saraylıyı herkesin gözü önünde döver ve padişah için beğenilen kızı zorla kendisine alır. Bunun üzerine hiddetlenen Padişah Deli Murat'ın kellesini alır. Kara Mehmed, arkadaşının bu şekilde ölümüyle padişaha karşı hınç besler ve onu öldürmek isteğiyle yeşerir. Fakat kader yine araya girecek ve bir şekilde Padişahın büyük gözdelerinden Gülbeyaz'ı, Kara Mehmed ile tanıştırarak nikâh yolunu tutturacaktır.

Gülbeyaz ve -hala aranılmakta olan esir- Bülbül Hatun'un saklanması için Padişah tarafından Viyana'ya gönderilen elçi heyetine yazılan Kara Mehmed, veldeşi olarak bu iki kadını sipahi kılığıyla kafileye alır.

Elçi ise Kara Mehmed Paşa'dır ve Sipahi Kara Mehmed'le ömür boyu süren bir dostluk inşa ederler. Burada Gülbeyaz, Kara Mehmed'den hamile kalarak üçüncü Kara Mehmed'i dünyaya getirir. Kara Mehmed Paşa ise her şeyden haberdar olur ve olayları -dostluk üzerine- örtbas eder. Fakat burada sipahi kılığındaki Bülbül Hatun'a bir Macar Kızı aşık olur ve kardeşini de alarak peşine takılır.

Çocuğun doğumuyla Gülbeyaz ölecektir. Viyana elçiliğinden dönüşle birlikte saraya sokulan Macar kızıyla erkek kardeşi de Padişah tarafından öldürülecektir.Kara Mehmed iyicene taşar ve oğluna da aşılar Padişahın öldürülmesi gerektiğini...

Sıra gelir ikinci Viyana Seferine... Sadrazam Kara Mustafa Paşa, Sultan Süleyman'ın yapamadığı seferi tamamlamak ve servetini katlamak sebepleriyle Viyana üzerine sefere çıkar. Koca bir ordu ise burada yapılan hatalara kurban gider ve dağılır. Seferin nihayetsizlikle sonuçlanmasıyla birçok bey suçlu görülür ve padişah tarafından cezalandırılır. Ardı ardına elden çıkan kaleler, padişahın beceriksizlikleri ve Kara Mehmed'lerin ölümü, oğul Kara Mehmed'i ayaklanmaya iter.

Peki, bütün bu maceranın sonunda ne olacaktır! Küçük Kara Mehmet, nüfuzlarına rağmen babasının ya da Paşa babasının bile düşüremediği padişahı çocukluk haliyle düşürebilecek mi! Padişahın hali nereye sürüklenecek! Birbiri ardına karışan olaylar tarih okuyucusunu bir zıpkın gibi kendisine çekmektedir.

Viyana Dönüşü
Mümtaz Turhan Tan
Çağrı Yayınları