Vladimir Nabokov - Solgun Ateş, Edebiyat, Turhan YILDIRIM

Rus asıllı Amerikalı yazar Vladimir Nabokov'un ilk olarak 1962 yılında yayımlanan eseri Solgun Ateş, deneysel roman kategorisinde inceleyebileceğimiz oldukça ilginç bir eser. Kurgusal şair John Shade'in yaşamının son yirmi gününde yazdığı 999 mısralık, 4 kantoluk şiirinin komşusu akademisyen Charles Kinbote tarafından editörlüğünün yapılarak yayımlanması kurgusu içinde geçen bir yapıttır. Kinbote bu esere bir önsöz yazar, kitabın ikinci kısmında 999 mısralık şiirler gelir, sonrasında Kinbote'un sıçralamalı bir şekilde mısra açıklamalarını görürüz ve kitabın sonunda yine Kinbote'un kaleme aldığı kurmaca bir dizin yer alır.

Charles Kinbote kendi tabiriyle bir delidir, bundandır ki mısra açıklamalarına güvenemeyiz. Anlatıcı tipi tekinsiz/güvenilmez anlatıcıdır. Kısacası üzerinde durduğumuz kurmaca evreni kaygan bir yapıdadır, anlatılanların ne kadarı doğru ne kadarı kurgu içinde gerçek bilemeyiz. Solgun Ateş bir üstkurmaca metin olmakla birlikte dört bölümden oluşan yapısıyla oldukça farklı bir biçime sahiptir. Solgun Ateş ismi William Shakespeare'in tarihi oyunu Atinalı Timon'dan gelmekte olup bu kitap pek çok eserle metinlerarası ilişkidedir.

Eserin çevirmeni Yiğit Yavuz'un harika bir iş çıkardığını, özellikle dipnottaki açıklamaların metnin mısra açıklamaları kısmını anlamak için çok faydalı olduğunu söyleyebilirim. Oğuz Atay Tutunamayanlar romanında yer alan "Dün Bugün Yarın" adlı bölümde Solgun Ateş'in biçiminden faydalanmıştır. Hatta şarkıların 96. ve 97. mısralarında gönderme mevcuttur.

"Üzerinde eğilen gölgenin (babasının)
Varlığından habersiz, soluk bir ateş gibi"

Solgun Ateş
Vladimir Nabokov
Çev: Yiğit Yavuz
İletişim Yayınları
İstanbul, 2015
286 Sayfa