Yaratıcı Yazının Sırları

"Daha önce hep yazdın, şimdi de yazacaksın.
Tüm yapman gereken gerçek bir cümle yazmak."
Öykünün gereksindiği şeylerle ilgili tasarı yapmalısın; gerekenleri ekle, gereksizleri çıkar. Zamanla tasarını geliştir, ayrıntılar ekleyerek boşlukları doldur. Bazı şeyler yazma sürecinde ortaya çıkar, gelişir. Tasarı yapmak metnini mekanikleştirmez, işimizi kolaylaştırır, yetkinliğin önünü açar. (Örnek metin olarak Oğuz Atay'ın Günlük'ünü okuyabilirsin.) Yazı defterine notlar al. Okuduğun kitapların boşluklarına da notlar alabilirsin.
Yavaş yaz, acele etme; sözcük sözcük, cümle cümle yaz. Yazdığın ilk cümle doğru cümle mi, diğer cümleler doğru cümleler mi diye düşün. Daha iyisini yazmak, bulmak için çalışmak gerekir. Yalınlık (çok anlamlılık anlamında) önemlidir. Yazınsal dilin farklı biçimlerde nasıl kullanıldığını gösteren metinler oku; Hasan Ali Toptaş, Barış Bıçakçı gibi... Toplumsal hayattaki ölçütleri bir kenara bırak, kendine sınırlar koyma! Okurun ne düşüneceğini umursama! Okur, yazarla metnin arasına giremez. Araçsallıkla ilgili kaygılarımızı metne sokmaya çalışmayalım, onlar metne kendiliğinden girer zaten.
"Ayda geçen bir öykü de yazsam aslında Arjantin öyküsü yazarım, arka planında Batı Uygarlığı vardır." J. L. Borges
Metnin dili, atmosferi, mekân, kişiler nasıl oluşturulabilir, huysuz bir kişilik nasıl anlatılabilir, üzerine düşünmeliyiz. (Kişiye huysuz, mızmız demek, kişilik özelliklerini sıfatlarla belirtmek yerine; davranışlar ya da diyaloglar üzerinden huysuz olduğunu göstermeliyiz. Yapıp ettiklerinden hareketle ipuçları vermeliyiz.) Sahicilik her zaman önemlidir. İyi romancılar nasıl yazmış, metinlerini incelemeliyiz. Metinleri araçsal bir bakışla, yazmayı öğrenmek amacıyla okuyabilirsin. Sözcükleri teker teker üzerlerine dikkatlice düşünerek okumalısın. Yazar derdini nasıl anlatmış" Her şey anlatılabilir ancak önemli olan nasıl anlatıldığıdır. Anlamı nasıl vermiş" Temel anlam dışında kapalı, dolaylı ve derin anlamlar nasıl verilmiş" Yazar diyalogları nasıl kurmuş" Okuduğumuz her şeyi kendimiz yazıyormuş gibi okumaya çalışmalıyız.
Ne yazmalı" Neye göre yazmalı" Okuma biçimi, kişilik, mizaç önemli. Kendine en yakın metin türünü bulmaya çalışmalısın. Antolojiler okumalıyız. Başucu yazarlarımız olmalı, yazdıklarımızı onlarınkiyle karşılaştırmalıyız. Bir paragraf kendi metnimizden bir paragraf yazarımızın metninden okuyarak, karşılaştırmalar yaparak yazmalıyız. Öncelikle yalın bir dilde ustalaşmalı, cambazlık denemelerinden kaçınmalıyız.
Önemli şeyler aramaya çalışma, gözlem yaparken yazmaya değer şeyler bulursun.
Disiplinli olmalı, düzenli olarak yazmalı; yazdıklarımızı okuduklarımızla, okuduklarımızı yazdıklarımızla sürekli karşılaştırmalıyız.
Taslağımız anlattıklarımıza bağlı olarak başka yollara girerse o yoldan devam etmeliyiz.
"Bir romanla yapılacak tek şey var: dosdoğru o kahrolası şeyin sonuna kadar gitmek." Ernest Hemingway'den F. Scott Fitzgerald'a
Yaratıcı Yazının Sırları
Roland Fishman
Notos Kitap
Yazar: Serkan PARLAK - Yayın Tarihi: 23.09.2013 10:50 - Güncelleme Tarihi: 24.11.2021 02:02